Balneologia – historia i zabiegi, wskazania i przeciwwskazania
Balneologia, a właściwie leczenie balneologiczne, polega na wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych w procesie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji. Efekt terapeutyczny osiąga się poprzez stosowanie wód mineralnych, gazów leczniczych oraz borowiny. Zabiegi z ich użyciem najczęściej wykonywane są w sanatoriach, szpitalach uzdrowiskowych oraz zakładach przyrodoleczniczych. Co warto o nich wiedzieć? Co leczy balneologia?
1. Historia balneologii
Balneologia (z łac.: balneum – łaźnia, z gr.: lógos – słowo, ang. balneotherapy), jedna z gałęzi wiedzy medycznej, która wykorzystuje wiele różnych surowców mineralnych, nie jest dziedziną nową. Wręcz przeciwnie.
To jedna z najstarszych dziedzin medycyny uzdrowiskowej, która zajmuje się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz ich zastosowaniem w lecznictwie.
Jej początki sięgają starożytności, a jednym z jej prekursorów był Hipokrates. Rozkwit dziedziny przypada na średniowiecze oraz okres między XVII a XIX wiekiem. Wówczas popularne były nie tylko kąpiele lecznicze, ale i kuracje polegające na piciu wód mineralnych.
Za prekursora polskiej balneologii uważa się Wojciecha Oczko, który w 1578 roku opisał wody mineralne i lecznicze występujące w Polsce. Polską balneologią zajmował się również Józef Dietl oraz Jan Żniniewicz.
Dziś balneologia to jedna z naturalnych metod leczenia, którą wykorzystuje się zwykle w czasie leczenia sanatoryjnego, w szpitalach uzdrowiskowych oraz zakładach przyrodoleczniczych, ale i innych ośrodkach rehabilitacji (np. balneologia Krzeszowice).
2. Co leczy balneologia?
Balneologia ma pozytywy wpływ zarówno na stan fizyczny, jak i psychikę pacjenta. Mobilizuje układ odpornościowy, przyspiesza procesy regeneracyjne, działa przeciwzapalnie na wiele chorób.
Metody balneologiczne stosowane są wraz z fizykoterapią, klimatoterapią czy kinezyterapią, najczęściej u pacjentów z chorobami przewlekłymi. Czym zajmuje się lekarz balneolog? Na co pomagają zalecane przez niego zabiegi?
Balneolog za pomocą naturalnych zabiegów pomaga w procesie leczenia:
- schorzeń układu oddechowego, takich jak astma, przewlekły nieżyt oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- alergicznego nieżyt nosa,
- chorób układu krwionośnego (na przykład nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, stan po zawale, problemy z krążeniem, zwłaszcza kończyn dolnych),
- schorzeń układu nerwowego,
- schorzeń ginekologicznych,
- chorób laryngologicznych,
- chorób neurologicznych, migren,
- stwardnienie rozsiane,
- rwa kulszowa,
- choroba Parkinsona,
- bólu towarzyszącego chorobom reumatologicznym,
- bólu towarzyszącego chorobom ortopedycznym, także pourazowym,
- osteoporoza,
- skrzywienia kręgosłupa,
- choroby zwyrodnieniowe,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- dna moczanowa,
- chorób skórnych,
- AZS (atopowe zapalenie skóry),
- bielactwo,
- łuszczyca,
- otyłości,
- cukrzycy,
- niedoczynności tarczycy.
3. Zabiegi balneologiczne
Balneologia kojarzy się z kąpielami zdrowotnymi, takimi jak kąpiel borowinowa, kąpiel kwasowęglowa, kąpiel solankowa, kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa, kąpiel radoczynna, kąpiel gazowa (perełkowa) czy kąpiel w mieszance tlenowo-ozonowej.
Warto jednak pamiętać, że balneologia oferuje także inne zabiegi. To:
- inhalacje,
- okłady borowinowe,
- zawijanie w okłady z pasty borowinowej,
- nasiadówki borowinowe,
- tampony borowinowe.
Do najczęściej stosowanych surowców zaliczyć trzeba gazy lecznicze (radon, powietrze, dwutlenek węgla oraz siarkowodór), wody mineralne, czyli takie, które zawierają minimum 1000 mg składników mineralnych w jednym litrze (wody termalne, chlorkowo-sodowe, siarczkowo-siarkowodorowe oraz wodorowęglanowe) oraz peloidy (borowina). Bardzo ważną rolę odgrywa klimatoterapia, to jest wpływ warunków klimatycznych (naturalne inhalacje, kąpiele słoneczne, ćwiczenia na świeżym powietrzu).
4. Balneologia – przeciwwskazania
Nie każdy może poddać się zabiegom i leczeniu balneologicznego. Przeciwwskazaniem jest:
- zaawansowana niewydolność krążenia,
- zaawansowane nadciśnienie tętnicze,
- zaburzenia rytmu serca,
- padaczka,
- nowotwór,
- schorzenia zakaźne,
- choroba psychiczna,
- choroba wynikająca z uzależnień (alkoholizm, narkomania).
By uniknąć niechcianych działań niepożądanych, zawsze należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, chorobach przewlekłych, przebytych operacjach czy alergiach.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.