Balneologia – historia i zabiegi, wskazania i przeciwwskazania

Balneologia, a właściwie leczenie balneologiczne, polega na wykorzystaniu naturalnych surowców leczniczych w procesie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji. Efekt terapeutyczny osiąga się poprzez stosowanie wód mineralnych, gazów leczniczych oraz borowiny. Zabiegi z ich użyciem najczęściej wykonywane są w sanatoriach, szpitalach uzdrowiskowych oraz zakładach przyrodoleczniczych. Co warto o nich wiedzieć? Co leczy balneologia?

1. Historia balneologii

Balneologia (z łac.: balneum – łaźnia, z gr.: lógos – słowo, ang. balneotherapy), jedna z gałęzi wiedzy medycznej, która wykorzystuje wiele różnych surowców mineralnych, nie jest dziedziną nową. Wręcz przeciwnie.

To jedna z najstarszych dziedzin medycyny uzdrowiskowej, która zajmuje się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz ich zastosowaniem w lecznictwie.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Jej początki sięgają starożytności, a jednym z jej prekursorów był Hipokrates. Rozkwit dziedziny przypada na średniowiecze oraz okres między XVII a XIX wiekiem. Wówczas popularne były nie tylko kąpiele lecznicze, ale i kuracje polegające na piciu wód mineralnych.

Za prekursora polskiej balneologii uważa się Wojciecha Oczko, który w 1578 roku opisał wody mineralne i lecznicze występujące w Polsce. Polską balneologią zajmował się również Józef Dietl oraz Jan Żniniewicz.

Dziś balneologia to jedna z naturalnych metod leczenia, którą wykorzystuje się zwykle w czasie leczenia sanatoryjnego, w szpitalach uzdrowiskowych oraz zakładach przyrodoleczniczych, ale i innych ośrodkach rehabilitacji (np. balneologia Krzeszowice).

2. Co leczy balneologia?

Balneologia ma pozytywy wpływ zarówno na stan fizyczny, jak i psychikę pacjenta. Mobilizuje układ odpornościowy, przyspiesza procesy regeneracyjne, działa przeciwzapalnie na wiele chorób.

Metody balneologiczne stosowane są wraz z fizykoterapią, klimatoterapią czy kinezyterapią, najczęściej u pacjentów z chorobami przewlekłymi. Czym zajmuje się lekarz balneolog? Na co pomagają zalecane przez niego zabiegi?

Balneolog za pomocą naturalnych zabiegów pomaga w procesie leczenia:

• schorzeń układu oddechowego, takich jak astma, przewlekły nieżyt oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• alergicznego nieżyt nosa,
• chorób układu krwionośnego (na przykład nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, stan po zawale, problemy z krążeniem, zwłaszcza kończyn dolnych),
• schorzeń układu nerwowego,
• schorzeń ginekologicznych,
• chorób laryngologicznych,
• chorób neurologicznych, migren,
• stwardnienie rozsiane,
• rwa kulszowa,
• choroba Parkinsona,
• bólu towarzyszącego chorobom reumatologicznym,
• bólu towarzyszącego chorobom ortopedycznym, także pourazowym,
• osteoporoza,
• skrzywienia kręgosłupa,
• choroby zwyrodnieniowe,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• dna moczanowa,
• chorób skórnych,
• AZS (atopowe zapalenie skóry),
• bielactwo,
• łuszczyca,
• otyłości,
• cukrzycy,
• niedoczynności tarczycy.

3. Zabiegi balneologiczne

Balneologia kojarzy się z kąpielami zdrowotnymi, takimi jak kąpiel borowinowa, kąpiel kwasowęglowa, kąpiel solankowa, kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa, kąpiel radoczynna, kąpiel gazowa (perełkowa) czy kąpiel w mieszance tlenowo-ozonowej.

Warto jednak pamiętać, że balneologia oferuje także inne zabiegi. To:

• inhalacje,
• okłady borowinowe,
• zawijanie w okłady z pasty borowinowej,
• nasiadówki borowinowe,
• tampony borowinowe.

Do najczęściej stosowanych surowców zaliczyć trzeba gazy lecznicze (radon, powietrze, dwutlenek węgla oraz siarkowodór), wody mineralne, czyli takie, które zawierają minimum 1000 mg składników mineralnych w jednym litrze (wody termalne, chlorkowo-sodowe, siarczkowo-siarkowodorowe oraz wodorowęglanowe) oraz peloidy (borowina). Bardzo ważną rolę odgrywa klimatoterapia, to jest wpływ warunków klimatycznych (naturalne inhalacje, kąpiele słoneczne, ćwiczenia na świeżym powietrzu).

4. Balneologia – przeciwwskazania

Nie każdy może poddać się zabiegom i leczeniu balneologicznego. Przeciwwskazaniem jest:

• zaawansowana niewydolność krążenia,
• zaawansowane nadciśnienie tętnicze,
• zaburzenia rytmu serca,
• padaczka,
• nowotwór,
• schorzenia zakaźne,
• choroba psychiczna,
• choroba wynikająca z uzależnień (alkoholizm, narkomania).

By uniknąć niechcianych działań niepożądanych, zawsze należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, chorobach przewlekłych, przebytych operacjach czy alergiach.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.