Bezmocz (anuria) - czym jest, przyczyny, objawy, diagnozowanie, leczenie
Bezmocz, nazywany również anurią, pojawia się wtedy, gdy dorosły człowiek oddaje mniej niż 100 mililitrów moczu na dobę. Zagraża to bezpośrednio życiu chorego, ponieważ powoduje zatrucie organizmu niewydalonymi wraz z moczem toksycznymi produktami przemiany materii. Dochodzi do niewydolności nerek. Anuria może być spowodowana wstrząsem kardiogennym, zatruciem substancjami toksycznymi, kamieniami nerkowymi, ostrym uszkodzeniem nerek, zapaleniem kłębuszków nerkowych. Bezmocz powinien być szybko zdiagnozowany, a leczenie podjęte natychmiast. W przeciwnym razie może dojść do niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.
1. Czym jest bezmocz (anuria)?
Bezmocz to przypadłość pacjentów, którzy borykają się z zaburzeniami czynności układu moczowego. Bezmocz, znany także jako anuria, pojawia się wtedy, gdy dorosły człowiek oddaje poniżej 100 mililitrów moczu na dobę (osoby zdrowe oddają około 600-2500 mililitrów moczu w ciągu jednej doby).
Podczas diagnozowania anurii należy wykluczyć inne objawy chorobowe ze strony układu moczowego, takie jak:
- dyzuria – bolesne bądź utrudnione oddawanie moczu, które niejednokrotnie objawia się również pieczeniem narządów rodnych. Dyzuria może być wynikiem zakażeń ze strony cewki moczowej lub układu moczowego.
- wielomocz (poliuria) – osoby dotknięte tym schorzeniem oddają powyżej 2,5 litra moczu dziennie. Poliurii często towarzyszy wzmożone pragnienie, nazywane polidypsją;
- skąpomocz (oliguria) – osoby dotknięte tym schorzeniem oddają poniżej 500 ml moczu w ciągu jednej doby lub poniżej 7ml/ kg masy ciała.
2. Przyczyny bezmoczu (anurii)
Przyczyny bezmoczu dzielimy na przednerkowe, nerkowe i pozanerkowe. Przyczyny przednerkowe to:
- odwodnienie (wywołane obfitymi wymiotami, biegunką lub rozległymi poparzeniami),
- utrata krwi,
- sepsa (zakażenie ogólnoustrojowe),
- wstrząs kardiogenny.
Przyczyny nerkowe to:
- zatrucie lekami lub substancjami toksycznymi,
- infekcje,
- reakcja na środki kontrastowe,
- rzucawka,
- transfuzja niezgodnej grupy krwi,
- choroby nerek (zespół zmiażdżenia, ostra niewydolność nerek, choroby miąższu nerek, choroby miedniczek nerkowych, niedokrwienie nerek).
Przyczyny pozanerkowe (zatkanie lub ucisk dróg moczowych) to:
- kamienie nerkowe,
- guzy,
- zrosty pooperacyjne,
- schistosomatoza (choroba pasożytnicza występująca w Afryce, Ameryce Południowej i Azji).
3. Objawy bezmoczu (anurii)
Bezmocz, inaczej anuria to oddawanie znikomej ilości moczu na dobę, poniżej 100 ml/dzień. Skąpomocz natomiast to oddawanie moczu w większej, ale nadal niewystarczającej ilości:
- u niemowląt poniżej 1 ml/kilogram masy ciała na godzinę,
- u dzieci poniżej 0,5 ml/kilogram masy ciała na godzinę,
- u dorosłych poniżej 500 ml/dzień.
Inne objawy towarzyszące bezmoczowi to:
- brak apetytu,
- osłabienie,
- wymioty,
- bóle brzucha,
- krew z dróg moczowych.
Zobacz także
4. Diagnozowanie bezmoczu
Bezmocz, znany również pod nazwą anuria jest poważnym stanem zagrażającym życiu chorego. Niewydalanie moczu może doprowadzić do poważnego zatrucia organizmu produktami przemiany materii. Dlatego objawy choroby nie powinny być lekceważone. Warto pamiętać, że im wcześniejsza diagnoza, tym większe szanse na powrót do zdrowia.
Diagnozowanie bezmoczu polega na przeprowadzeniu następujących badań:
- badania rentgenowskiego (badanie pozwala wykryć kamienie lub guzy nowotoworowe w ciele pacjenta),
- badania USG jamy brzusznej,
- badania moczu pobranego z pęcherza (z dobowej zbiórki moczu),
- badania krwi.
5. Leczenie bezmoczu (anurii)
Leczenie bezmoczu (anurii) w większości przypadków opiera się na hospitalizacji pacjentów (zwykle konieczne jest cewnikowanie, jeszcze przed podjęciem leczenia).
Jeśli przyczyną bezmoczu jest ostre uszkodzenie nerek:
- pacjenci poddawani są leczeniu środkami farmakologicznymi (podaje się im zazwyczaj antybiotyki lub sterydy, ewentualnie środki, które eliminują czynnik wywołujący anurię;
- pacjenci poddawani są transfuzji krwi;
- niezbędne jest leczenie zaburzeń elektrolitowych, kwasicy, a także anemii;
- w niektórych przypadkach, szczególnie gdy leczenie zostało podjęte zbyt późno i doszło do niewydolności nerki/ek, potrzebna jest dializa czy nawet przeszczep nerki.
Jeśli przyczyną bezmoczu jest zatkanie kanalików nerkowych, należy usunąć przeszkody w odpływie moczu – rozbicie bądź usunięcie kamienie nerkowego, wycięcie guza, wyciągnięcie ciała obcego, usunięcie prostaty;
Jeśli anuria następuje na skutek skrajnej postaci przewlekłej choroby nerek:
- pacjent musi unikać leków, które mogłyby uszkodzić jego nerki;
- zalecane jest wykonanie szczepień przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, grypie, pneumokokom;
- niezbędne jest leczenie chorób współistniejących, np. cukrzycy, nadciśnienia;
Niektórzy pacjenci poddawani są również hemodializie, dalizie otrzewnowej. W przypadku niektórych osób niezbędny jest przeszczep nerki lub nerki.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.