Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Dietetyk kliniczny Eliza Gosławska

Ból trzustki - przyczyny, diagnostyka

Avatar placeholder
30.03.2021 21:02
Ból trzustki może być objawem różnych chorób
Ból trzustki może być objawem różnych chorób (Ilustracja / Shutterstock)

Trzustka spełnia w naszym organizmie niezwykle istotną rolę, dlatego wysyłanych przez nią niepokojących sygnałów nigdy nie można bagatelizować. Przyczyny bólu trzustki mogą być różne – najczęściej świadczą o rozwijającym się stanie chorobowym.

spis treści

1. Przyczyny bólu trzustki

W wielu przypadkach ból trzustki stanowi oznakę stanu zapalnego tego narządu. Ostre zapalenie trzustki (OZT) najczęściej rozwija się na skutek spożycia nadmiernej ilości alkoholu lub chorób pęcherzyka oraz dróg żółciowych – zalegające w nich złogi uniemożliwiają wydostanie się z trzustki produkowanych przez nią enzymów, przez co trzustka zaczyna niejako trawić sama siebie.

Przy tym bólu trzustki konieczne jest wówczas wdrożenie specjalistycznego leczenia, zwłaszcza jeżeli przebieg schorzenia określa się jako ciężki. W przypadku, kiedy nieodwracalnym zmianom ulegnie miąższ trzustki, mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem trzustki (PZS).

Zobacz film: "Wskazania do przeszczepu wysp trzustkowych"

W następstwie wymienionych dolegliwości, a także na skutek urazów brzucha może dojść do powstania torbieli, które również objawiają się bólem trzustki o silnym natężeniu. Często towarzyszą mu: uczucie wzdęcia, kłopoty trawienne, spadek masy ciała oraz nudności i wymioty.

Ból brzucha jest najczęstszym objawem zapalenia trzustki
Ból brzucha jest najczęstszym objawem zapalenia trzustki (Shutterstock)

Torbiele to twory wypełnione sokami, materiałem tkankowym lub krwią. Ich leczenie jest uzależnione od stopnia rozwoju i dokładnej lokalizacji, choć zdarza się, że niewielkie zmiany wchłaniają się samoistnie.

Najbardziej poważną przyczyną bólu trzustki jest choroba nowotworowa. Rozwijające się schorzenie początkowo nie daje żadnych objawów, jednak na dalszych jego etapach towarzyszący pacjentom ból trzustki jest trudny do zniesienia.

Zdaniem specjalistów pojawieniu się raka trzustki sprzyja cukrzyca oraz nadmierna skłonność do używek, przede wszystkim alkoholu i tytoniu. W wielu przypadkach, zanim dojdzie do zdiagnozowania raka trzustki, obejmuje on sąsiednie narządy, stwarzając poważne zagrożenie dla życia pacjenta.

2. Diagnostyka bólu w okolicach nadbrzusza

Pierwszym etapem pozwalającym rozpoznać przyczynę bólu trzustki jest dokładny wywiad lekarski. Poznanie objawów towarzyszących dolegliwościom oraz charakterystyki bólu trzustki umożliwiają wstępną ocenę stanu pacjenta i skierowanie go na odpowiednie badania.

Rak trzustki (prezentacja edukacyjna)
Rak trzustki (prezentacja edukacyjna) [15 zdjęć]

O raku trzustki stało się głośno, gdy kilka znanych życia publicznego zapadło na tę chorobę, w tym zmarły

zobacz galerię

Najczęściej zalecane jest wykonanie badań laboratoryjnych, dzięki którym specjalista może określić poziom aktywności enzymów trawiennych mogący wskazywać na ostre zapalenie trzustki. Istotna jest także morfologia krwi, ułatwiająca rozpoznanie problemu. Przydatne w rozpoznaniu bólu trzustki są ponadto badania obrazowe, a więc USG oraz tomografia.

W sytuacji, kiedy przeprowadzenie tomografii trzustki nie jest w przypadku danego pacjenta zalecane, specjalista wykonuje badanie MRCP. Dzięki niemu możliwa jest ocena stanu przewodu trzustkowego. Korzystają z niego osoby z podejrzeniem przewlekłego zapalenia dróg żółciowych, torbieli, a także raka trzustki. Nie jest ono jednak przeprowadzane w pierwszej kolejności.

Innym, często wykorzystywanym w diagnostyce bólu trzustki, badaniem jest ECPW, czyli cholangiopankreatografia wsteczna, podczas której wykorzystywany jest endoskop umożliwiający usunięcie kamieni żółciowych oraz pobranie komórek z trzustki celem wykonania badań mikroskopowych.

Zaopatrzone w kamerę urządzenie zostaje wprowadzone przez jamę ustną chorego i jest kierowane do dwunastnicy. Badanie jest zalecane w sytuacji, gdy tomografia nie dała dokładnych wyników, a także w przypadku podejrzenia raka trzustki.

Z tego samego powodu przeprowadzana jest biopsja trzustki, w czasie której zostają pobrane próbki komórek narządu lub płynu wypełniającego torbiele, które następnie są poddawane oględzinom histopatologicznym. Zabieg jest przeprowadzany przy użyciu specjalnej igły pod kontrolą USG w znieczuleniu miejscowym.

Zobacz także:

Ból w okolicach nadbrzusza nie musi mieć związku z trzustką. Podobne dolegliwości towarzyszyć mogą chorobie refluksowej przełyku, zapaleniu wątroby, problemom z drogami żółciowymi czy chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy.

Zdarza się, że ból tego typu stanowi objaw zawału serca lub jest odpowiedzią na przyjmowane leki, np. antybiotyki. Dolegliwość może świadczyć również o nieprawidłowościach metabolicznych – zaburzonej pracy przytarczyc, cukrzycy czy niewłaściwym poziomie elektrolitów.

Dolegliwości związanych z trzustką nigdy nie należy ignorować, gdyż w wielu przypadkach świadczą one o zmianach, które zagrażają nie tylko zdrowiu, ale i życiu pacjenta. Pamiętajmy, że najlepszą profilaktyką niebezpiecznych schorzeń trzustki jest prowadzenie zdrowego trybu życia – przestrzeganie nieobciążającej organizmu diety i unikanie szkodliwych używek.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze