Bronchit (zapalenie oskrzeli) - przyczyny, objawy i leczenie
Bronchit, inaczej zapalenie oskrzeli, jest związany z niewydolnością dróg oddechowych. Choroba może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Najczęściej wywołują ją wirusy, które prowadzą do niedrożności oskrzeli. Jakie są przyczyny bronchitu? Jak go leczyć?
1. Co to jest bronchit?
Bronchit (zapalenie oskrzeli) to choroba górnych dróg oddechowych, które doprowadzają powietrze do płuc. Gdy podrażniona błona puchnie i staje się grubsza, drogi oddechowe zwężają się, rezultatem czego jest kaszel, któremu towarzyszy gęsty śluz i duszności. Choroba pojawia się zazwyczaj w dwóch formach: ostrej (trwa wtedy krócej niż 6 tygodni) i przewlekłej (pojawia się w częstych odstępach czasu przez około 2 lata).
Zazwyczaj nadchodzi szybko i można je wyleczyć w ciągu kilku tygodni. Ten rodzaj zapalenia oskrzeli wywołuje kaszel i pojawienie się flegmy. Często towarzyszy mu również zapalenie górnych dróg oddechowych. Przeważnie wywołane jest wirusowym zakażeniem, ale zdarza się, że przyczyną jest jakaś bakteria.
Ten rodzaj zapalenia oskrzeli zazwyczaj trwa przynajmniej 3 miesiące i pojawia się co jakiś czas w okresie około 2 lat. Przewlekłe zapalenie oskrzeli może powodować poważne długotrwałe zaburzenia, które wymagają stałego leczenia. Do objawów tej choroby należy zapalenie oraz obrzęk dróg oddechowych, prowadzący do ich zwężenia oraz niedrożności. Pojawia się również produkcja śluzu, która także przyczynia się do niedrożności dróg oddechowych i zwiększa prawdopodobieństwo zakażenia różnego rodzaju bakteriami.
Ten rodzaj zapalenia oskrzeli jest powszechny zarówno u dzieci, jak i dorosłych i zazwyczaj wywołany jest przez infekcję. W przybliżeniu 90% zakażeń wywołanych jest wirusami, natomiast tylko 10% bakteryjnie. Warto zatem pamiętać o profilaktyce chorób układu oddechowego, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, gdy najłatwiej o infekcje bakteryjne i wirusowe.
2. Przyczyny bronchitu
Bronchit to rzadko używana nazwa zapalenia oskrzeli. Pochodzi od łacińskiego słowa „bronchitis”. To dość częsta, zwykle łagodna infekcja dróg oddechowych, którą poprzedza przeziębienie z katarem, podwyższoną temperaturą ciała i gorszym samopoczuciem.
O zapaleniu oskrzeli mówi się, gdy stan zapalny zajmuje ich błonę śluzową. W zależności od długości choroby wyróżnia się:
- bronchit ostry, który trwa do 3 tygodni,
- bronchit podostry, trwający od 3 do 8 tygodni,
- bronchit przewlekły, który trwa dłużej niż 8 tygodni.
Bronchit ostry wywołany jest zazwyczaj przez wirusy, które odpowiadają za infekcje układu oddechowego. To najczęściej wirusy grypy, paragrypy, RSV czy adenowirusy. Do zarażenia dochodzi zwykle przez kontakt z osobą chorobą, drogą kropelkową.
Zakażenia bakteryjne odpowiadają za zdecydowanie mniejszą liczbę przypadków choroby. Przyczyną bronchitu może być wówczas Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae czy Bordetella pertussis. Przebieg choroby o podłożu bakteryjnym jest zwykle cięższy, a objawy bardziej dokuczliwe.
Bronchit przewlekły zwykle pojawia się wskutek alergii, astmy, palenia papierosów, oddychania powietrzem złej jakości, wdychania szkodliwych substancji. Nie bez znaczenia jest niska odporność organizmu, choroby przewlekłe, bierne palenie i refluks żołądka.
Na przebieg choroby mają wpływ także takie czynniki, jak palenie papierosów. Jeżeli palisz papierosy i masz zapalenie oskrzeli, będzie ci znacznie trudniej wyzdrowieć. Nawet jeden wdech dymu wystarczy, by sparaliżować w płucach pracę rzęsek, które są odpowiedzialne za usuwanie zanieczyszczeń, czynników drażniących i śluzu. Jeżeli będziesz kontynuować palenie papierosów, możesz trwale uszkodzić rzęski, przez co nie będą mogły właściwie funkcjonować.
Zwiększy to szanse na rozwój przewlekłego zapalenia oskrzeli. Zdarza się, że w przypadku często palących osób rzęski w ogóle przestają funkcjonować. Wówczas płuca są niezwykle podatne na wszelkiego rodzaju infekcje bakteryjne i trwałe uszkodzenie dróg oddechowych.
3. Objawy bronchitu
Bronchit, niezależnie och charakteru, wywołuje podobne objawy. Zarówno w przypadku bronchitu ostrego, jak i przewlekłego pojawia się:
- kaszel z nadprodukcją śluzu- początkowo suchy i męczący, który często przechodzi w wilgotny, czyli z odkrztuszaniem plwociny. Wydzielina może być bezbarwna, biała, żółta lub zielona,
- płytki lub świszczący oddech,
- zmęczenie i brak energii,
- poczucie rozbicia,
- uczucie ciężaru w piersiach,
- świszczący oddech,
- pieczenie w klatce piersiowej,
- duszności,
- plucie krwią,
- niewysoka gorączka.
Ostremu bronchitowi mogą towarzyszyć bóle głowy i mięśni oraz kaszel, który długo męczy. Choroba zazwyczaj mija po 7 dniach, jednak suchy kaszel może utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni.
Z kolei przewlekły bronchit oznacza produktywny kaszel, który utrzymuje się co najmniej 3 miesiące, z nawracającymi atakami przez najbliższe dwa lata. Typowe są okresy, kiedy stan chorego się pogarsza.
Przebieg bronchitu u dzieci nie różni się od przebiegu choroby u dorosłych. U niemowląt i małych dzieci i możliwy jest brak gorączki, a objawy mogą nie być silne. Najczęściej maluchy są apatyczne, osłabione i nie mają apetytu.
Zobacz także:
4. Leczenie bronchitu
Bronchit w początkowym stadium czasem trudno odróżnić od przeziębienia. Diagnozę można postawić dopiero wtedy, gdy choroba się rozwinie. Lekarz rozpoznaje chorobę na podstawie wywiadu i badania fizykalnego.
W przypadku przyspieszonej akcji serca, gorączki, przyspieszonego oddechu i złego stanu ogólnego chorobę należy różnicować z zapaleniem płuc.
Specjalista stwierdza zapalenie oskrzeli, gdy potwierdzi obecność charakterystycznych objawów zakażenia układu oddechowego, po wykluczeniu zapalenia płuc. Aby potwierdzić przypuszczenia, konieczne jest badanie plwocin oraz płuc:
- stetoskopem (lekarz może stwierdzić świsty, furczenie, rzężenie),
- RTG,
- spirometrem.
Jak leczyć bronchit? Bronchit ostry i zapalny leczy się objawowo, za pomocą leków przeciwbólowych czy obniżających gorączkę, a także leków mukolitycznych rozrzedzających wydzielinę, nawilżających drogi oddechowe i poprawiających drożność nosa.
Z kolei bronchit wywołany alergią, astmą bądź rozedmą wymaga podania leków oraz zastosowania inhalacji. Ponadto zaleca się nawilżanie powietrza, spożywanie dużej ilości płynów i odpoczynek.
Ponieważ zwykle bronchit wywołany jest przez wirusy, nie podaje się antybiotyków, chyba że dojdzie do nadkażenia. Zdarza się to, ponieważ wirusy często torują drogę bakteriom.
Antybiotykoterapię warto rozważyć, gdy objawy zapalenia oskrzeli nie ustępują przez ponad dwa tygodnie. Do tego czasu leczenie bronchitu skupia się na łagodzeniu jego objawów.
Zapalenia oskrzeli nie wolno lekceważyć, ponieważ nieleczona choroba może mieć groźne dla zdrowia skutki. Trzeba mieć na uwadze, że u osób osłabionych albo chorujących przewlekle może dojść do odoskrzelowego zapalenia płuc, wtórnych zakażeń bakteryjnych lub zapalenia oskrzelików.
4.1. Zalecenia dla pacjentów
Osoby ze stwierdzonym bronchitem powinny przynajmniej 10 dni pozostać w domu i nie nadwyrężać się. Należy przyjmować dużo płynów - najlepiej sięgać po ciepłe lub letnie napoje w godzinnych odstępach czasu. Na czas leczenia warto zrezygnować z palenia papierosów i przyjmowania leków przeciwbólowych.
Poza tym należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.