Budowa kolana - łąkotki, więzadła, rzepka

Staw kolanowy jest aktywny przez cały dzień. Kiedy stoimy i chodzimy poddajemy go różnemu obciążeniu i wysiłkowi fizycznemu o różnej intensywności. Z tego powodu jest bardzo podatny na różne uszkodzenia. Budowa kolana sprawia, że możliwe jest prostowanie i zginanie nogi. Z czego składa się kolano?

1. Budowa kolana

Staw kolanowy jest największym stawem w ciele człowieka, najczęściej dotykają go też różnego rodzaju urazy. Dzięki niemu możliwe są ruchy prostowania i zginania nogi oraz wykonywanie ruchów rotacyjnych.

Zlokalizowany jest między kością udową i kością piszczelową, ma szerokość 11-22 cm. W budowie kolana wyróżniamy:

• łąkotki,
• więzadła,
• rzepka.

1.1. Łąkotki

Dwie twarde płytki o elastycznej chrząstce, czyli łąkotki, są zbudowane z tkanki chrzęstnej włóknistej.

Wyróżnia się łąkotkę boczną i przyśrodkową. Dopasowanie do powierzchni stawowej, sprawia, że mogą ruszać się podczas zginania kolana o 12 mm do tyłu. Te właściwości umożliwiają im pełnienie funkcji amortyzatorów podczas skoków oraz równomierne rozkładanie ciężaru ciała.

O uszkodzeniach łąkotek może świadczyć tzw. uciekanie kolana (załamywanie kolana, odnoszenie wrażenia, że mięśnie nie trzymają) oraz bloki kolana (trudności w zginaniu i wyprostowywaniu stawu). 

Objawem może być także nagły, ostry ból kolana, trudności z poruszaniem się, obrzęk, uczucie usztywnienia oraz słyszalny trzask.

Przyczyną uszkodzeń łąkotek mogą być m. in.

• zmiany zwyrodnieniowe,
• torbiele wewnątrz stawu,
• silne urazy zgięciowo-skrętne,
• zaburzenie struktury łąkotek,
• przeciążenie.

1.2. Więzadła

Wzmocnieniem kolana są więzadła zewnętrzne poboczne oraz torebki stawowe, a także więzadła wewnętrzne: przednie i tylne wiązadło krzyżowe. Pierwsze z nich uniemożliwia piszczelom ruch ku przodowi, drugi hamuje ślizg piszczeli ku tyłowi.

Wiązadła krzyżowe chronią staw kolanowy przed zbyt szybkim zużyciem i umożliwiają utrzymanie płynnego chodu.

Uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego powodują niestabilność kolana, która jest nadmierną ruchliwością w stosunku do stanu fizjologicznego. Urazowi najczęściej ulega więzadło krzyżowe przednie, którego zadaniem jest niedopuszczenie do przesunięcia się goleni do przodu względem kości udowej.

O urazie więzadeł stawu kolanowego świadczy najczęściej poważny uraz kolana, uczucie zwichnięcia oraz krwiak w stawie.

1.3. Rzepka

Rzepka z kolei jest płaską kością, położoną z przodu kolana. Wraz z kością udową tworzy staw rzepkowo-udowy. W normalnych warunkach rzepka porusza się w rowku stawu kolanowego.

To właśnie wtedy, gdy wymyka się z rowka pojawia się ból oraz problemy z chodzeniem. Do najczęstszych schorzeń należy chonodromalacja rzepki oraz zespół bocznego przyparcia rzepki.

Chondromalacja to choroba chrząstki, otaczającej rzepkę. Przyczyną powstawania tej dolegliwości jest niewłaściwy kąt poruszania rzepką przez mięśnie czworogłowe uda, co w konsekwencji powoduje ocieranie rzepki o kość, zamiast jej ślizgania.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.