Centralny bezdech senny – przyczyny, objawy i leczenie
Centralny bezdech senny to zaburzenie, za które najczęściej odpowiada ciężka niewydolność serca. Jego przyczyną i objawem jest zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe w czasie snu wraz z zatrzymaniem ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha. Na czym polega leczenie? Dlaczego jest ważne?
1. Co to jest centralny bezdech senny?
Centralny bezdech senny (CBS) jest patologią, istotą której jest zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas snu z jednoczesnym zatrzymaniem ruchów oddechowych klatki piersiowej i brzucha.
Bezdech senny oznacza przerwy w oddychaniu trwające 10 sekund lub dłużej. Według specjalistów zmaga się z nimi około 5 % osób w wieku podeszłym choruje, z czego:
- obturacyjny bezdech senny dotyczy 95–99% chorujących na bezdechy. Jest związany z powtarzającymi się w czasie snu bezdechami (zatrzymanie oddychania) lub jego istotnym spłyceniem. Jaka jest jego przyczyna? Niemożność oddechu to skutek niedrożności górnych dróg oddechowych,
- centralny bezdech senny dotyczy od 1 do 5% chorujących na bezdechy (co oznacza, że CBS rozpoznaje się zdecydowanie rzadziej niż bezdech senny).
2. Przyczyny centralnego bezdechu sennego
Do zatrzymania oddechu prowadzi chwilowa przerwa dopływu impulsów nerwowych z mózgu do mięśni oddechowych. Za najczęściej występującą przyczynę centralnego bezdechu sennego uznaje się ciężką niewydolność serca.
W pozostałych przypadkach choroba jest związana z:
- osłabieniem mięśni oddechowych,
- zaburzeniami chemicznej regulacji oddychania,
- uszkodzeniem ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, za co mogą odpowiadać choroby neurologiczne, zespoły hipowentylacji centralnej czy udary mózgu,
- przebywaniem na dużej wysokości (bezdech senny w młodym wieku pojawiający się w takich okolicznościach to zjawisko przemijające),
- zażywaniem opioidów.
Samoistny zespół centralnego bezdechu sennego (nie jest związany z inną chorobą) zdarza się rzadko. Sporadycznie przerwy w oddychaniu obserwuje się także u ludzi zdrowych.
3. Objawy centralnego bezdechu sennego
Ponieważ wskutek powtarzających się epizodów bezdechów płuca nie pobierają dostatecznej ilości powietrza, a krew nie jest dostatecznie zaopatrywana w tlen, pojawiają się różne objawy centralnego bezdechu sennego, takie jak:
- dłuższe lub krótsze okresy bezdechu (braku oddychania) podczas wypoczynku nocnego, które powtarzają się wielokrotnie lub nieprawidłowe wzorce oddychania podczas snu. Charakterystyczny sposób oddychania u chorych zmagających się z ciężką niewydolność serca polega na naprzemiennych okresach bezdechów i zanikania oddychania. Objaw ten nazywa się oddechem Cheyne’a-Stokesa. Co istotne, u pacjentów z niewydolnością serca może występować zarówno centralny bezdech senny, jak i obturacyjny bezdech senny,
- nagłe wybudzenia i uczucie duszności,
- brak regenerującego snu,
- poranne bóle głowy,
- senność w ciągu dnia, zasypianie w ciągu dnia podczas wykonywania codziennych czynności, zasypianie w pozycji siedzącej,
- trudności w zasypianiu (bezsenność),
- trudności z koncentracją,
- zmiany nastroju.
Chrapanie nie jest objawem charakterystycznym dla centralnego bezdechu sennego.
4. Diagnostyka i leczenie
W diagnostyce centralnego bezdechu sennego wykorzystuje się wywiad lekarski i badanie fizykalne, także badania dodatkowe, tak potwierdzające wstępne rozpoznanie, jak i mające na celu ustalenie choroby, która odpowiada za patologię.
Kluczowe są tak zwane badania polisomnograficzne, wykonywane w czasie snu. Ilustrują takie parametry jak ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha, saturacja (wysycenie krwi tętniczej tlenem), przepływ powietrza w górnych drogach oddechowych, także częstotliwość rytmu serca (lub EKG), zapis czynności elektrycznej mięśni (elektromiogram, EMG), zapis czynności elektrycznej mózgu (EEG, elektroencefalografia), zapis ruchu gałek ocznych (elektrookulogram, EOG).
Jeśli chodzi o leczenie centralnego bezdechu sennego, najważniejsza jest terapia chorób, które odpowiadają za nieprawidłowości oddechowe w czasie snu. Niezależnie od podłoża problemu wykorzystuje się również tak zwany aparat CPAP, który przeciwdziała bezdechowi podczas snu. Leczenie CPAP powoduje poprawę utlenowania w nocy i frakcji wyrzutowej serca, zmniejszenie liczby bezdechów i spłyceń oddychania, zmniejsza także napięcie układu współczulnego.
Centralny bezdech senny – powikłania i skutki
Centralny bezdech senny jest poważna chorobą, którą trzeba leczyć. Ma to związek z tym, że nie tylko negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie, ale i może być niebezpieczna dla zdrowia i życia. Dlaczego?
Przede wszystkim zagrożeniem jest zmęczenie i senność, które mogą być tak silne, że prowadzą do zaśnięcia podczas jazdy samochodem czy obsługi maszyny. To stwarza zagrożenie zarówno dla pacjenta, jak i innych. Ponadto nagłe spadki poziomu tlenu we krwi mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie serca i wywołać poważne problemy sercowo-naczyniowe.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.