Ciało tłuszczowe Hoffy – budowa, rola i choroba
Ciało tłuszczowe Hoffy, czyli ciało tłuszczowe podrzepkowe, jest głównym elementem tłuszczowym stawu kolanowego. Znajduje się w przedniej części kolana za rzepką kolanową oraz więzadłem. Choć nie ustalono jego fizjologicznej roli, uznaje się, że jego obecność może wiązać się z amortyzacją urazów czy ochroną okolicznych tkanek. Co warto o nim wiedzieć? Na czym polega jego leczenie?
1. Co to jest ciało tłuszczowe Hoffy?
Ciało tłuszczowe Hoffy, określane również jako ciało tłuszczowe podrzepkowe, to jeden z głównych elementów stawu kolanowego. Znajduje się w przedniej części kolana za rzepką kolanową oraz więzadłem, pomiędzy błoną włóknistą torebki stawowej utworzonej przez ścięgno mięśnia czworogłowego a błoną maziową.
Struktura pełni wiele ważnych funkcji. Ciało tłuszczowe podrzepkowe amortyzuje urazy, chroni staw przed uszkodzeniami powstającymi wskutek przeciążeń i wstrząsów oraz działających sił (to np. chodzenie, bieganie, podnoszenie ciężarów).
Ponadto bierze udział w biomechanice stawu kolanowego, może stanowić depozyt komórek regenerujących staw kolanowy po urazie. Umożliwia prawidłowe zginanie i prostowanie kolana, chroni staw przed degradacją.
Cechą charakterystyczną ciała tłuszczowego Hoffy jest to, że w zależności od położenia głowy i panewki względem siebie zmienia się jego struktura. Podczas zginania ciało tłuszczowe cofa się, natomiast przy prostowaniu wypełnia przestrzeń między więzadłem rzepki i rzepką.
2. Przerost ciałka Hoffy – przyczyny i objawy
By utrzymać staw kolanowy w dobrej kondycji, struktura ciała tłuszczowego Hoffy musi być nienaruszona. Ponieważ jest ono silnie unerwione, łatwo ulega podrażnieniu wskutek przeciążeń stawu, co powoduje zmiany w jego strukturze.
Skutkiem tego może być stan zapalny prowadzący do przerostu ciała tłuszczowego, a także włóknienia. Wówczas diagnozowana jest choroba Hoffy (zamiennie zespół Hoffy Kasterta). Po raz pierwszy została ona opisana w 1903 roku przez niemieckiego ortopedę Alberta Hoffę.
Przyczyną patologii w obrębie ciała tłuszczowego Hoffy może być:
- silne, bezpośrednie uderzenie w kolano od przodu,
- wiele sumujących się mikrourazów,
- operacja kolana,
- zwapnienie stawu, przewlekły stan zapalny,
- wada anatomiczna (np. wrodzony przeprost stawu kolanowego),
- zespół przedmiesiączkowego zatrzymywania wody (dochodzi do samoistnego obrzęku ciała tłuszczowego).
Co ważne, w przypadku predyspozycji do choroby Hoffy czynnikiem wywołującym objawy jest noszenie obuwia na płaskiej podeszwie.
Objawem podrażnienia ciała tłuszczowego Hoffy jest obrzęk przedniej części kolana, który może obejmować cały staw kolanowy. Obserwuje się powiększone kolano, uwypuklenie skóry obustronnie wokół więzadła właściwego rzepki.
Najbardziej charakterystycznym objawem podrażnienia ciała tłuszczowego Hoffy jest jednak piekący ból, który pojawia się w przedniej części kolana pod rzepką, zwykle po zewnętrznej stronie, nasilający się podczas ruchu wyprostnego (ustępuje w zgięciu). W zaawansowanym stadium często występuje problem z pełnym wyprostem stawu kolanowego.
3. Zapalenie ciałka Hoffy – leczenie
Rozpoznanie zespołu Hoffy opiera się na badaniu podmiotowym i przedmiotowym, a także wynikach badań obrazowych, takich jak RTG oraz rezonansie magnetycznym.
Chorobę Hoffy należy różnicować z:
- kostniakomięsakiem,
- kostniakochrzęstniakiem,
- guzem olbrzymiokomórkowym pochewki ścięgnistej,
- kosmkowo-guzkowym barwnikowym zapaleniem błony maziowej,
- artrofibrozą,
- zmianami pourazowymi,
- odmianami anatomicznymi (np. zachyłki).
Leczenie ciała tłuszczowego Hoffy zależy od stopnia zaawansowania patologii. Początkowo i w lżejszych przypadkach terapia ma charakter zachowawczy.
Ważne jest ograniczenie przeprostu stawu kolanowego z zastosowaniem ortezy. Zaleca się także noszenie butów na wyższych obcasach, co pozwala na zwiększenie objętości przedniego przedziału stawu kolanowego podczas chodzenia. Ponieważ nie dochodzi do drażnienia błony maziowej pokrywającej ciało tłuszczowe, może się ono zregenerować.
W bardziej poważnych przypadkach włącza się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe. Ponadto często stosowane są zabiegi fizjoterapeutyczne. Stosowana jest technika tkanek miękkich, zabiegi fizykalne (np. miejscowa krioterapia), terapia manualna czy kinesiotaping.
W najcięższych przypadkach zwłóknienia tkanek konieczna jest operacja, która polega na usunięciu części przerośniętego ciała tłuszczowego podrzepkowego oraz otaczającej go błony maziowej. Po zabiegu konieczna jest rehabilitacja uwzględniająca stan zdrowia pacjenta, jego wiek oraz codzienną aktywność fizyczną.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.