Ciemieniucha - przyczyny, objawy, sposoby na ciemieniuchę
Dbasz o odpowiednią pielęgnację noworodka już od jego narodzin. Tymczasem w kilka dni po porodzie na jego główce zaczynają pojawiać się nieestetyczne, żółte strupki, które wyglądem przypominają łuski. Czasem ciemieniucha występują punktowo, a niekiedy pokrywa całą głowę noworodka. Jak sobie radzić z ciemieniuchą?
1. Co to jest ciemieniucha?
Ciemieniucha to nieestetyczne, żółte łuski, wyglądem przypominające łupież. Jako przyczynę ciemieniuchy uznaje się krążące w organizmie dziecka hormony matki, które zbyt mocno stymulują gruczoły łojowe. Skutkiem ich nadmiernej pracy jest wydzielanie przez skórę dziecka zbyt dużych ilości łoju, który zasycha na skórze i łączy z odstającym naskórkiem.
W ten sposób tworzą się żółte lub żółto-brązowe strupki, które co prawda wyglądają dosyć nieestetycznie, ale nie są trudne do wyleczenia. Ciemieniucha pojawia się najczęściej u dzieci urodzonych w miesiącach letnich, kiedy wysoka temperatura dodatkowo wzmaga produkcję łoju. Niestety nie ma sposobów na uniknięcie tej dolegliwości – można jedynie walczyć z jej objawami.
Ciemieniucha zwykle pojawia się u dzieci w pierwszych tygodniach życia. Może jednak wystąpić u starszych, nawet trzyletnich dzieci. Schorzenie czasem może nawracać, lecz zazwyczaj wyleczone raz, nigdy nie nawraca.
2. Przyczyny i objawy ciemieniuchy
Środowisko medyczne nie wskazuje w sposób jednoznaczny przyczyn powstawania ciemieniuchy. Najczęściej jej źródeł upatruje się w nadprodukcji gruczołów łojowych. Najbardziej prawdopodobnym czynnikiem determinującym nadmiar łoju jest wpływ hormonów matki w organizmie dziecka. Wskazuje na to również fakt, że ciemieniucha dotyka najczęściej właśnie dzieci najmłodsze.
Choć przypadłość pojawia się najczęściej na owłosionej skórze głowy, może również wystąpić na innych partiach ciała, gdzie gromadzi się nadmiar sebum – w okolicach nosa, za uszami czy pomiędzy fałdami skóry. Lekarze pediatrzy obserwują nasilenie zjawiska latem – należy zatem pamiętać, że wysokie temperatury sprzyjają nadmiernej produkcji gruczołów łojowych.
W początkowym stadium rozwoju ciemieniuchę można niekiedy pomylić z łupieżem. Objawia się ona bowiem niewielkimi białymi płatkami u nasady włosów, których jednak nie da się usunąć przy czesaniu. W odróżnieniu od innych stanów zapalnych skóry ciemieniucha nie powoduje bólu ani swędzenia.
Jeżeli jednak zmianom skórnym towarzyszą takie objawy, należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej, mogą one bowiem sygnalizować pojawienie się problemów zdrowotnych. Charakterystyczne dla ciemieniuchy są, w zależności od stopnia rozwoju zmian, żółtawe tłuste plamy lub stwardniałe, zaschnięte łuski.
Problem ciemieniuchy w żaden sposób nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka, jednak niewątpliwie jest defektem estetycznym. Dobrze jest zadbać o systematyczne usuwanie łuskowatych zmian przy użyciu łagodnych, dedykowanych na tę przypadłość środków pielęgnacyjnych. Dzięki nim skóra szybciej odzyska zdrowy wygląd.
Ciemieniucha nie wywołuje żadnego dyskomfortu i bólu. Może jedynie ograniczać oddychanie skóry, przez co np. głowa dziecka będzie bardziej narażona na pocenie się. Ciemieniucha stanowi głównie problem estetyczny.
3. Czy ciemieniucha znika samoistnie?
Ciemieniucha może zniknąć sama, ale nie zawsze tak bywa. Czasem występuje w cięższej postaci. Warto zatem nie lekceważyć problemu i zadbać o jej usunięcie zanim bardziej się rozwinie.
4. Profilaktyka ciemieniuchy
W celach zapobiegawczych można smarować głowę dziecka oliwką, a następnie czesać miękką szczotką. Powstawaniu ciemieniuchy sprzyja pocenie się, dlatego nadmierne ubieranie dziecka może przyczynić się do jej wystąpienia. Wybierając dziecku czapkę zadbajmy o to, aby była wykonana z tkanin naturalnych.
5. Sposób na ciemieniuchę
Na początek warto uspokoić rodziców, że problem żółtych łusek dotyka większość dzieci tuż po urodzeniu, najczęściej w pierwszych 2. miesiącach życia. Stanowią one swoistą postać niegroźnego dla zdrowia niemowlęcia zapalenia skóry, któremu nie towarzyszą ból ani swędzenie.
Pojawienie się ciemieniuchy nie jest w żaden sposób związane z brakiem higieny. Powstawanie plam, łusek, niekiedy suchych strupów jest wynikiem połączenia nadmiernej ilości sebum i złuszczonych komórek naskórka. To one, zasychając na skórze, tworzą właśnie łuski, a czasem twardą skorupę.
Pojawienie się żółtawych plam powinno skłonić rodziców do zastosowania środków, które zmiękczą twardniejące łuski, a jednocześnie będą łagodzić ewentualne podrażnienia oraz przywrócą prawidłową florę bakteryjną skóry.
Dobrym sposobem na pozbycie się tego problemu jest zastosowanie żelu zmiękczającego, np. Emolium – ciemieniucha nie powinna być pozostawiana bez odpowiedniej kontroli. Tego typu preparaty nie tylko zmiękczają istniejącą już łuskę, co pozwala na łagodne jej usunięcie, ale również przywracają równowagę skóry, działają łagodząco i normalizująco.
Jeżeli nawilżanie główki przed kąpielą i wyczesywanie włosków nie daje oczekiwanych rezultatów, to warto sięgnąć po inne sposoby usunięcia ciemieniuchy. Na kilka godzin przed kąpielą posmarujmy główkę oliwką lub tłustym, nawilżającym kremem i nałóżmy dziecku bawełnianą czapeczkę. Wybór czapki z innego materiału spowoduje zbyt duże wydzielanie potu, które może podrażnić skórę.
Po kilku godzinach należy normalnie umyć główkę dziecka i wyczesać włoski. Taka kilkugodzinna „maseczka” z oliwki lub kremu powinna spowodować zmiękczenie twardych łusek. Oprócz zwykłej wody, do spłukiwania główki dziecka warto używać też ciepłą wodę pozostałą z namaczania płatków owsianych lub otrąb. Taka woda powinna również zmiękczyć skórę i złagodzić ciemieniuchę.
Czasem rodzice, zupełnie niesłusznie, oskarżają siebie o niewystarczającą higienę dziecka i powstawanie ciemieniuchy. Wiemy już, że nie jest to wina higieny, a gruczołów łojowych. Warto jednak pamiętać, że kiedy na głowie naszego dziecka pojawi się ciemieniucha, powinniśmy przestrzegać jeszcze większej higieny, nie tylko używając kosmetyków dla niemowląt, ale także pamiętać o odpowiednim nawilżeniu skóry. Warto też pamiętać, że u niektórych dzieci ciemieniucha może powrócić nawet po kilku latach. Nie ma jednak powodów do niepokoju – taka ich natura. W takim przypadku leczenie ciemieniuchy należy rozpocząć od początku.
6. Czego unikać w przypadku ciemieniuchy?
Nawilżanie, zmiękczanie i ochrona skóry dotkniętej zmianami to podstawa przy eliminowaniu ciemieniuchy. Należy przy tym wiedzieć, czego unikać, aby nie pogorszyć stanu naskórka. Ważną kwestią będzie zatem odpowiednia ochrona skóry dziecka. Miejsca dotknięte zmianami powinny być okryte jedynie przewiewnymi naturalnymi tkaninami.
Rozwojowi przypadłości sprzyja bowiem nadmierna potliwość. Najlepiej, aby czapeczka lub ubranie dziecka nie zawierały syntetycznych dodatków, a także barwników, które mogą podrażniać wrażliwą skórę. Dobrze również nie doprowadzać do przegrzania – przede wszystkim zdejmować czapeczkę po powrocie ze spaceru.
Nie należy również usuwać zaschniętych zmian przy użyciu ostrej szczotki, może to bowiem powodować powstawanie stanów zapalnych i ran. Ważne w pozbywaniu się problemu z ciemieniuchą jest systematyczne wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych: usuwanie zmiękczonych odpowiednimi preparatami zmian poprzez wyczesywanie ich z włosów miękką szczotką lub – z innych partii ciała – delikatnym bawełnianym wacikiem.
Nie należy również niepokoić się, jeśli dolegliwość po pewnym czasie będzie powracać. Choć zwykle mija ona około 3. miesiąca życia, to często obserwuje się nawroty u dzieci nawet 3-letnich.
Jednocześnie przypadłości tej nie wolno lekceważyć. Pozostawiona stwardniała łuska utrudnia skórze oddychanie, co może przyczynić się do powstawania stanów zapalnych, obrzmień i infekcji, a nawet zmian grzybicznych.
7. Kiedy iść do lekarza?
O ile nawroty ciemieniuchy nie powinny nas niepokoić, to jej długo utrzymujące się objawy ciemieniuchy już tak. Jeśli wypróbowaliśmy już wszystke metody zwalczenia ciemieniuchy, to powinniśmy udać się z dzieckiem na wizytę lekarską.
Jeżeli po 2 tygodniach objawy nie mijają, a ciemieniucha wciąż się nasila, to możliwe, że lekarz zleci smarowanie główki maścią z hormonami. Do lekarza powinniśmy udać się także wtedy, gdy ciemieniucha pojawi się nie tylko na głowie, ale także na szyi i pod pachami. To może świadczyć o rozwoju atopowego zapalenia skóry lub alergii.
Bagatelizowanie problemu ciemieniuchy u małego dziecka może spowodować powstawanie późniejszych problemów ze skórą i włosami. Łuski ciemieniuchy utrudniają oddychanie skóry, co może doprowadzić nie tylko do powstawania poważnych stanów zapalnych, a także do późniejszych problemów z porostem włosów.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
