Co osiem sekund umiera jedna osoba. Pierwszy objaw cukrzycy może pojawić się w nocy
Nieleczona cukrzyca wyniszcza całe ciało: uszkadza wzrok, nerki, serce, układ krwionośny i nerwowy. Jednym z groźnych powikłań jest tzw. stopa cukrzycowa, która może doprowadzić do amputacji kończyny. Niestety, choroba często nie daje typowych objawów, co opóźnia diagnozę. 14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy.
1. W 2030 r. na cukrzycę może chorować w Polsce 4,5 mln Polaków
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, w której dochodzi do zaburzeń związanych z poziomem glukozy we krwi. Możemy mieć do czynienia z cukrzycą typu 1, typu 2, ciążową oraz innymi rzadszymi typami. Obecnie najczęściej występującą jest cukrzyca typu 2.
- Szacuje, że w Polsce na cukrzycę choruje ok. trzech milionów osób, leczonych jest ok. 2,5 mln, czyli blisko pół miliona nie wie o chorobie - zauważa prof. Leszek Czupryniak, kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM.
Tymczasem liczba zachorowań rośnie i jest to niestety trend globalny. - Szacuje się, że w 2030 r. będziemy mieli prawie 4,5 mln chorych na cukrzycę - alarmuje prof. Grzegorz Dzida specjalista hipertensjologii i diabetologii z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Światowa Organizacja Zdrowia uznała cukrzycę jako jedyną chorobę niezakaźną za epidemię XXI wieku. Cukrzyca typu 2 jest chorobą cywilizacyjną, do jej rozwoju doprowadza przede wszystkim styl życia, a więc siedzący tryb życia, niezdrowe nawyki żywieniowe, palenie papierosów. - Pandemia nie pomogła. Rząd policzył, że połowa Polaków przytyła w tym okresie prawie sześć kilogramów, a otyłość to jest prosta droga do cukrzycy typu 2. Jest więcej zachorowań, bo jest też więcej otyłości - dodaje prof. Czupryniak.
Federacja Porozumienie Zielonogórskie wyliczyła, że w Polsce cukrzyca jako bezpośrednia przyczyna śmierci, powoduje trzykrotnie więcej zgonów niż wypadki drogowe.
2. Nieleczona cukrzyca
Nieleczona cukrzyca doprowadza organizm do ruiny. Diabetycy są dwa razy bardziej - niż osoby zdrowe - narażeni na zawał serca i udar mózgu. Choroba może prowadzić m.in. do retinopatii cukrzycowej, która skutkuje utratą wzroku, nefropatii - powodującej niewydolność nerek i neuropatii - związanej z uszkodzeniem nerwów obwodowych. Lekarze szacują, że nawet u 15 proc. pacjentów na stopach pojawiają się trudno gojące rany. W wyniku powikłań chorzy nie czują bólu, więc lekceważą problem.
- Cukrzyca niszczy nerwy i stopy tracą czucie bólu, temperatury, dotyku. Chorzy mogą stanąć na pinezkę i tego nie czuć. To jest szczególnie niebezpieczne, bo w cukrzycy w ciągu dosłownie kilku dni z owrzodzenia może rozwinąć się takie zapalenie, że jedynym ratunkiem jest amputacja palców, a nawet całej stopy. To postępuje w zastraszającym tempie. W ciągu kilku dni stan może się drastycznie pogorszyć - podkreśla prof. Dzida.
Tymczasem wielu pacjentów lekceważy zagrożenie związane z chorobą. - Problem polega na tym, że podwyższony cukier nie boli, w związku z tym wiele osób nie bada jego poziomu. Często cukrzyca rozpoznawana jest przypadkowo przy okazji wykonywania innych badań, np. przed jakimś zabiegiem. Wiele osób nadal podchodzi lekceważąco do informacji o tym, że ma podwyższony cukier. Świadomość, że nieleczona cukrzyca może skrócić życie przez wystąpienia zawału czy udaru, nie jest tak powszechna, jak świadomość, że można umrzeć z powodu raka - podkreśla prof. Czupryniak.
3. Cukrzyca - jakie mogą być objawy choroby?
Eksperci podkreślają, że największym wyzwaniem jest zdiagnozowanie choroby i wprowadzenie odpowiedniego leczenia, które zahamuje powikłania.
Jakie mogą być wczesne objawy cukrzycy?
- Typowa triada najbardziej charakterystycznych objawów to wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu i nieintencjonalna utrata masy ciała. Kiedy przychodzi pacjent i mówi, że ostatnio więcej pije, więcej sika i schudł parę kilo, to prawie zawsze usłyszy: proszę sobie zmierzyć cukier. Objawy występujące trochę rzadziej, to nasilone zakażenia skórne, czyraki, częste zakażenia dróg moczowych, zakażenia grzybicze narządów płciowych, bo cukier jest pożywką dla bakterii i drożdżaków - wyjaśnia prof. Czupryniak.
- Pierwszym objawem mogą być też nocne bóle kończyn, drętwienia, mrowienia, bo wysoki cukier zaburza czynność komórek nerwowych. Te objawy nasilają się w nocy, kiedy nie ma innych bodźców. Czasami jako pierwszy objaw pojawia się też świąd skóry - dodaje lekarz.
Prof. Dzida zauważa, że wielu pacjentów w początkowej fazie choroby skarży się na ogólne zmęczenie i osłabienie. - Pacjenci narzekają na niechęć do podejmowania wysiłku fizycznego. Ucinają sobie drzemki - szczególnie po jedzeniu. Takim sygnałem ostrzegawczym może być też obniżony nastrój, złe samopoczucie, bo cukrzyca i depresja to para schorzeń wzajemnie się napędzających. W przypadku mężczyzn, takim objawem poprzedzającym może być nie tylko spadek libido, ale i sprawności seksualnej - wyjaśnia prof. Dzida.
Lekarze przyznają, że choroba nie zawsze daje objawy i nawet przez 10 lat może rozwijać się potajemnie, zanim ujawni się w postaci pełnoobjawowej choroby. Brak dolegliwości nie oznacza, że w tym stadium nie prowadzi do rozwoju powikłań.
- Niestety, u części pacjentów pierwszym objawem choroby są jej powikłania. Chory skaleczył się, rana się zaraziła, a pacjent to przeoczył i trafia do nas z ropowicą stopy. Bywa, że pierwszym objawem jest udar mózgu, pęknięcie naczynka na dnie oka albo zawał serca. Pacjent trafia na oddział kardiologiczny i okazuje się, że ma poziom cukru powyżej 400 - ostrzega prof. Czupryniak.
4. Jak często mierzyć cukier?
Cukrzycę można zdiagnozować, wykonując pomiar stężenia glukozy na czczo lub test obciążenia glukozą (tzw. krzywa cukrowa). Prof. Dzida radzi, by wszystkie osoby z grup ryzyka oraz pacjenci powyżej 45. roku życia raz w roku badały poziom cukru.
- Grupy ryzyka to przede wszystkim osoby z nadwagą i otyłością, osoby, które mają tendencję do otyłości brzusznej, czyli talia u kobiet wynosi powyżej 80 cm i u mężczyzn - powyżej 94 cm, BMI - powyżej 27, osoby, które mają nadciśnienie tętnicze lub kłopoty z cholesterolem, osoby, u których w rodzinie występuje cukrzyca, a także kobiety które miały problemy z cukrem w ciąży - tłumaczy ekspert i dodaje, że ostatnie miesiące przyniosły dużo korzystnych zmian dla pacjentów.
- Ministerstwo Zdrowia zwiększyło dostępność do nowoczesnych leków na cukrzycę typu 2, czyli te kryteria refundacyjne zostały znacznie rozszerzone, a poza tym od 1 stycznia wejdzie w życie refundacja bardzo nowoczesnych metod monitorowania glikemii. Pacjentom leczonym insuliną będziemy mogli zaoferować nowoczesne metody ciągłego monitorowania glikemii bez potrzeby wielokrotnego kłucia, żeby mierzyć cukier za pomocą glukometru - zapowiada prof. Dzida.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
