Ekspander - proces rozciągania skóry, rekonstrukcja piersi, rodzaje, przeciwwskazania

Ekspander służy do stopniowego rozciągnięcia skóry, tak aby możliwe było wszczepienie implantu pod fałdę skóry. Skóra i mięśnie ulegają powolnemu rozciągnięciu w podobny sposób, jak to się dzieje z brzuchem ciężarnej.

Operacja wszczepienia pustego ekspandera pod pokrywający klatkę piersiową mięsień piersiowy większy to pierwsza czynność jaką wykonuje chirurg. Następnie, po około 2. tygodniach po operacji, kiedy rana pooperacyjna jest już wygojona i nie ma oznak stanu zapalnego tej okolicy, rozpoczyna się wypełnianie ekspandera. Przez specjalną zastawkę - port, znajdującą się w obrębie urządzenia, wstrzykuje się stopniowo do pustego dotąd „woreczka” coraz większe ilości fizjologicznego roztworu soli.

Wykonuje to lekarz w przychodni, w odstępach 1-2-tygodniowych, aż do uzyskania pożądanej objętości i kształtu (wielkość ta powinna być nieco większa niż pożądany rozmiar piersi). Port, przez który dokonywano uzupełniania płynu, zostanie usunięty w znieczuleniu miejscowym.

W ten sposób powstaje pod skórą kieszonka w kształcie piersi, loża dla implantu. Następnie usuwa się ekspander - po 6-12 tygodniach, kiedy skóra i mięsień ustabilizują się na ekspanderze, zastępuje się go implantem silikonowym. Wszczepienie ekspanderato drugi etap operacji rekonstrukcji piersi przy pomocy endoprotezy. Zabieg ten ma miejsce zazwyczaj ok. 3-4 miesiące po wszczepieniu ekspandera.

Istnieje również inna możliwość rekonstrukcji piersi przy użyciu ekspandera. Można pozostawić urządzenie, wypełnione płynem pod skórą i mięśniem jako implant, a jedynie usunąć zawór, przez który wlewany był płyn. Ekspandery, które wykorzystuje się w tej metodzie, mają nieco inną budowę. Składają się z dwóch części (komór) - zewnętrznej, wypełnionej żelem silikonowym, i wewnętrznej, początkowo pustej, w której umieszcza się sól fizjologiczną.

Port (zastawka), poprzez który ekspander zostaje wypełniony fizjologicznym roztworem soli, może być wbudowany w urządzenie lub oddalony od niego. Ekspandery z portem wbudowanym zwane są inaczej „anatomicznymi”, gdyż mają kształt kropli i umieszczane są w dolnej części miejsca po zabiegu mastektomii, tak aby zrekonstruowana pierś miała jak najbardziej naturalny wygląd. Bardziej tradycyjne są jednak rozprężacze z portem oddalonym od samego woreczka. Płyn wstrzykiwany jest w tym przypadku do portu, który znajduje się pod skórą pachy i połączony jest z woreczkiem przewodem.

Zaliczamy tu tzw. ekspandery okrągłe i Beckera. Wbudowany port w ekspanderach anatomicznych to otoczony twardym, wyraźnym wyczuwalnym rąbkiem otwór, który wraz z wypełnianiem ekspandera płynem jest coraz mocniej dociskany do płata skóry i mięśnia, pod który wszczepiono rozprężacz. Może to być odczuwalne przy dotykaniu ręką. Natomiast w przypadku ekspanderów okrągłych i Beckera, gdzie zastawka znajduje się w pewnym oddaleniu od samego woreczka (dostęp do niego jest pod pachą), pierś wydaje się w dotyku bardziej naturalna. Te typy mają dość delikatną, jednolitą powierzchnię.

Ekspander tkankowy Beckera

Ekspander tkankowy Beckera to ten typ rozprężaczy, który nadaje się do wykonania rekonstrukcji piersi w ramach jednej operacji - po wypełnieniu płynem do pożądanej wielkości, nie trzeba go usuwać, lecz pozostaje on pod skórą na stałe jako implant. Decyzja co do rodzaju użytego rozprężacza należy do chirurga, oczywiście przy uwzględnieniu preferencji pacjentki. Zazwyczaj piersi o niedużym rozmiarze, nieopadające, rekonstruowane są przy pomocy ekspandera Beckera, w ramach jednej operacji.

W przypadku większych piersi, wybiera się raczej ekspandery przewidziane do dwuetapowego odtworzenia piersi, z koniecznością zamiany na implant po osiągnięciu odpowiedniej wielkości. Niezależnie od tego jak rodzaj ekspandera wybierzemy, musimy się liczyć z efektem ubocznym. Występuje on nierzadko przy rozprężaniu skóry przy użyciu ekspandera, jest ból powodowany przez rozciągnięcie i naprężenie skóry. Jeśli odczuwany jest duży dyskomfort, konieczne może być spowolnienie wypełniania urządzenia, tak aby skóra pokrywająca miejsce po mastektomii miała szansę powoli się zaadaptować.

Nie wszystkie pacjentki mogą poddać się operacji odtworzenia piersi przy użyciu ekspandera. Rzadko jednak zdarzają się poważne do tego przeciwwskazania, ponieważ problem dotyczy kobiet, które już raz zostały zakwalifikowane do poważnej operacji - mastektomii, a więc nie są wyjściowo mocno obciążone zdrowotnie. Przeciwwskazania do wszczepienia ekspandera pokrywają się z tymi, które dotyczą operacji rekonstrukcji piersi za pomocą implantu.

Przede wszystkim chodzi więc o przypadki, w których nie ma wystarczającej ilości skóry i tkanki mięśniowej do pokrycia dodatkowej „poduszeczki”, jaką jest wypełniony płynem rozprężacz i następnie endoproteza. Problemem jest też utrata elastyczności skóry na klatce piersiowej u pacjentek, które przeszły naświetlanie tej okolicy. W takich przypadkach tego typu rekonstrukcja przy pomocy ekspandera i implantu nie jest możliwa, konieczne jest wykorzystanie innej techniki- przeszczepu płata skórno-mięśniowego.

Na koniec warto wspomnieć o pewnej wadzie rekonstrukcji piersi przy użyciu ekspandera, jaką jest czasochłonność. Zabieg ten składa się z dwóch etapów, oddalonych od siebie w czasie o kilka miesięcy. Przez ten okres odtwarzana pierś nie przypomina drugiej, zdrowej, co może być dla kobiety deprymujące. Wyraźnie szybszy efekt uzyskać można stosując przeszczep skórno-mięśniowy.

Źródła

1. Dal Pozzo E., Dilts J., Kiedy TO przydarzy się Tobie. Poradnik dla kobiet chorych na raka piersi, Świat Książki, Warszawa 2009, ISBN 978-83-247-1290-8
2. Jeziorski A., Szawłowski A., Towpik E., Chirurgia onkologiczna - tom 1-4, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009, ISBN 978-83-200-3719-7
3. Markowska J. Ginekologia onkologiczna, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-60290-12-1
4. Borgen P., King T., Atlas chirurgii piersi, Medipage, Warszawa 2006, ISBN 83-89769-25-5