Co to jest Haloperidol - skutki uboczne, efekty i dawkowanie
Haloperidol to lek grupy preparatów przeciwpsychotycznych o silnym działaniu przeciwpsychotycznym i uspokajającym. Zmniejsza nasilenie omamów i urojeń oraz niepokój, pobudzenie psychoruchowe i napęd psychoruchowy. Wykazuje także działanie przeciwwymiotne, hamuje nudności i czkawkę. Jakie są wskazania do jego stosowania? Jak wygląda kwestia dawkowania?
1. Haloperidol - co to za lek?
Haloperidol to organiczny związek chemiczny, który ma działanie silnie przeciwpsychotyczne i uspokajające. Pod względem chemicznym jest pochodną butyrofenonu. Należy do grupy leków neuroleptycznych. Występuje w postaci roztworu do wstrzykiwania oraz kropli doustnych, co oznacza, że stosuje się go doustnie lub domięśniowo.
Jak działa Haloperidol? Substancja jest silnym antagonistą ośrodkowych i obwodowych receptorów dopaminergicznych. Działa na ośrodkowy układ nerwowy, blokuje receptory dopaminowe, zwłaszcza typu D2. Wiąże się również z receptorami opioidowymi.
Bezpośrednią konsekwencją działania haloperidolu jest zmniejszenie objawów związanych z zaburzeniami psychotycznymi, takich jak omamy i urojenia. Zmniejsza się także niepokój, pobudzenie psychoruchowe i napęd psychoruchowy. Substancja wykazuje również działanie przeciwwymiotne silnie hamuje nudności i czkawkę.
2. Wskazania do stosowania haloperidolu
Haloperidol stosuje się w leczeniu zarówno osób niepełnosprawnych intelektualnie czy zmagających się z chorobami psychicznymi, jak i pacjentów z organicznym z uszkodzeniem mózgu, także w zapobieganiu nudnościom i wymiotom pooperacyjnym.
Substancja jest wskazana:
- w leczeniu schizofrenii (zarówno w leczeniu objawów, jak i w zapobieganiu ich nawrotowi),
- w doraźnym majaczeniu, gdy leczenie niefarmakologiczne jest nieskuteczne,
- w umiarkowanych i ciężkich epizodach manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej,
- w psychozach paranoidalnych,
- w manii i hipomanii,
- w zaburzeniach zachowania, takich jak agresja, nadmierna ruchliwość i skłonność do samouszkodzeń,
- w leczeniu niepokoju i pobudzenia (u osób w podeszłym wieku w demencji i chorobie Alzheimera),
- w zespole Tourette'a (zespół tików ruchowych i głosowych),
- choroby Huntingtona (o nasileniu łagodnym lub umiarkowanym).
3. Dawkowanie haloperidolu
Dawkowanie haloperidolu zależy od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących oraz reakcji osoby chorej na leki neuroleptyczne stosowane wcześniej. I tak w terapii doustnej:
- u dzieci powyżej 3. roku życia haloperidol stosuje się w zależności od masy ciała 2 razy dziennie, rano i wieczorem. Nie zaleca się przekraczania dawki 10 mg na dobę,
- u dorosłych w przypadku objawów umiarkowanych początkowa dawka dobowa wynosi od 3 do 9 mg w dawkach podzielonych,
- u dorosłych w przypadku nasilonych objawów lub gdy pacjent słabo reaguje na lek możliwe jest zwiększenie dawki do 15 mg na dobę,
- u dorosłych w terapii podtrzymującej stosowana dawka wynosi zazwyczaj od 5 do 10 mg na dobę,
- u osób w podeszłym wieku w leczeniu niepokoju i pobudzenia możliwe jest zwiększenie dawki do 30 mg na dobę.
Haloperidol do stosowania domięśniowego jest podawany przez lekarza lub pielęgniarkę w postaci wstrzyknięć w mięsień. I tak:
- u dorosłych dawka początkowa wynosi od 1 do 5 mg,
- u osób w wieku podeszłym leczenie zazwyczaj zaczyna się od połowy najmniejszej dawki dla dorosłych.
U dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życianie stosuje się haloperidolu domięśniowo z uwagi na brak danych dotyczących bezpieczeństwa.
Kiedy zaczyna działać haloperidol?
Po podaniu doustnym największe stężenie we krwi osiąga po 3-6 godzinach. Okres półtrwania wynosi od 12 do 37 godzin. Po podaniu domięśniowym substancja wchłania się w całości, a jej stężenie maksymalne następuje po 20-40 minutach.
4. Skutki uboczne i przeciwskazania
Ze stosowaniem Haloperidolu wiąże się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. To głównie zaburzenia pozapiramidowe: sztywność i drżenie ciała i zaburzenia chodu, ale również bezsenność albo pobudzenie, ból głowy i zwiększenie masy ciała.
Przeciwwskazaniem do stosowania haloperidolu jest:
- śpiączka,
- zahamowanie czynności ośrodkowego układu nerwowego,
- uszkodzenie zwojów podstawy mózgu,
- choroba Parkinsona,
- otępienie z ciałami Lewy'ego,
- postępujące porażenie nadjądrowe,
- ciąża. Lek może wchodzić w interakcje z innymi substancjami leczniczymi i wywoływać działanie teratogenne.
- zaburzenia pracy serca, takie jak niewyrównana niewydolność serca, arytmia, bradykardia, niedawno przebyty zawał serca, blok serca II i III stopnia, niewyrównana hipokaliemia (zbyt niski poziom potasu).
Trzeba pamiętać, że haloperydol nasila działanie uspokajające alkoholu, barbituranów, środków przeciwlękowych i narkotycznych środków przeciwbólowych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.