Cyklosporyna – zastosowanie, skutki uboczne i środki ostrożności

Cyklosporyna to organiczny związek chemiczny występujący w naturze, który jest wykorzystywany jako lek o działaniu immunosupresyjnym. Znajduje szerokie zastosowanie. Może być wykorzystana zarówno w celu zapobiegania odrzuceniu narządów lub szpiku po przeszczepieniu, jak i w leczeniu zespołu suchego oka. Co warto o niej wiedzieć?

1. Co to jest cyklosporyna?

Cyklosporyna jest cyklicznym peptydem złożonym z 11 aminokwasów, wytwarzanym przez grzyb Tolypocladium inflatum. To także lek o działaniu immunosupresyjnym. Oznacza to, ze hamuje proces wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych przez różne czynniki zwane immunosupresorami.

Cyklosporyna działa immunosupresyjne poprzez wpływ na humoralne mechanizmy odpornościowe. Po jej zażyciu substancja powstrzymuje reakcje immunologiczne, niestety działając, może osłabiać pracę i wydzielanie komórek immunokompetentnych. Po raz pierwszy wyizolowano ją w 1971 roku, zaś w 1983 roku dopuszczono do stosowania medycznego.

2. Zastosowanie cyklosporyny

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Cyklosporynę, zarówno w monoterapii, jak i w połączeniu z innymi lekami stosuje się przede wszystkim do leczenia pacjentów po przeszczepach narządów, takich jak: nerka, wątroba, serce, serce wraz z płucami, płuco czy trzustka.

Terapia ma przeciwdziałać reakcji odrzucania przeszczepu i zespołowi przeszczep przeciw biorcy. Najczęściej stosuje się ją u osób, które przyjmowały wcześniej leki immunosupresyjne, które nie spełniły swojej roli, co wiąże się z ryzykiem odrzucenia przeszczepu.

Cyklosporynę stosuje się również w leczeniu:

• zapalenia błony naczyniowej oka,
• stanu zapalnego rogówki,
• zespołu nerczycowego,
• ostrego atopowego zapalenia skóry,
• w terapii chorób autoimmunologicznych, gdy układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki.

To reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, ale także toczeń, pęcherzyca, wrzodziejące zapalenie jelit czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Cyklosporynę przyjmuje się doustnie w jakich dawkach zaleconych przez lekarza. Ponieważ substancja nie zawsze działa korzystnie, przed rozpoczęciem leczenia należy przeprowadzić szczegółowy wywiad lekarski oraz badania, zwłaszcza gdy organizm jest osłabiony. Działanie cyklosporyny jest odwracalne.

3. Skutki uboczne i środki ostrożności

Stosowanie cyklosporyny jest obaczone dużym ryzykiem poważnych powikłań, a substancja może wywoływać różne działanie niepożądane. Wiele zależy od ogólnego stanu pacjenta, innych współistniejących chorób oraz przyjmowanych w tym samym czasie leków.

Do głównych i najczęściej spotykanych skutków ubocznych należą:

• drżenie mięśni,
• zaburzenia czynności nerek,
• pojawienie się nadmiernego owłosienia ciała i twarzy,
• bóle głowy,
• nadciśnienie tętnicze,
• hiperlipidemia, czyli wzrost poziomu cholesterolu we krwi,
• hiperglikemia, czyli podwyższenie poziomu cukru we krwi,
• hiperurykemia, czyli wzrost poziomu kwasu moczowego w surowicy,
• hiperkaliemia, czyli wysoki poziom potasu,
• hipomagnezemia, czyli niski poziom magnezu,
• nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka,
• napady padaczkowe, splątanie, dezorientacja,
• zmiany osobowości, pobudzenie,
• bezsenność,
• zmiany widzenia, ślepota,
• śpiączka,
• porażenie części lub całego ciała, sztywność karku, utrata koordynacji.

Cyklosporyna zwiększa ryzyko rozwoju chłoniaków i innych nowotworów złośliwych, głównie skóry. To dlatego, stosując lek, należy unikać nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne, a i nie poddawać się działaniu promieniowania UVB lub fotochemioterapii.

Cyklosporyna zwiększa ryzyko pojawienia się zakażeń: bakteryjnych, grzybiczych, pasożytniczych i wirusowych, często wywołanych przez drobnoustroje oportunistyczne, to jest takie, które nie szkodzą osobom zdrowym, ale wywołują zakażenia u osób z obniżoną odpornością.

Należy także zachować ostrożność w przypadku jednoczesnego przyjmowania cyklosporyny z:

• lekami moczopędnymi oszczędzającymi potas,
• inhibitorami ACE,
• lekami z grupy antagonistów receptora angiotensyny,
• lekami zawierającymi potas,
• dietą o dużej zawartości potasu.

4. Przeciwwskazania do stosowania cyklosporyny

Przeciwwskazaniem do stosowania cyklosporyny, pomimo wskazań, jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek składnik preparatu. Jeśli chodzi o kwestię cyklosporyna a ciąża, okazuje się, że u przyszłych mam lek można stosować wyłącznie ze wskazań życiowych, czyli gdy ratuje życie.

Ponieważ substancja przenika do mleka kobiecego i może mieć trudny do przewidzenia wpływ na dziecko, nie zaleca się jej stosowania również podczas karmienia piersią.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.