Czy leki przeciwdepresyjne powodują tycie?
Czasem wiele oporu w pacjentach wywołuje farmakologiczne leczenie depresji. Tym większym problemem jest sytuacja, gdy zniechęcają się oni do niego w jego trakcie z powodu objawów ubocznych stosowanych leków. Tak jak np. z suchością w ustach czy zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi można łatwo sobie poradzić, i które też zwykle pojawiają się tylko na początku leczenia, tak gorzej jest przyjąć rosnącą czasem masę ciała.
Czy leki przeciwdepresyjne powodują tycie?
W tym artykule:
Rodzaje leków przeciwdepresyjnych
Pojawia się pewnie wtedy u niejednych chorych pytanie: czy leczenie depresji warte jest dla nich takiej ceny? Całe szczęście przybieranie na wadze nie jest wpisane w farmakoterapię depresji każdym lekiem, a czasem jest wręcz pożądane i osiągane w ten sposób celowo.
Badania wskazują, że leki przeciwdepresyjne z różnych grup mogą powodować wzrost wagi ciała o prawie 5 kg u blisko 25% chorych, którzy je przyjmują. Przede wszystkim zdarza się to podczas terapii lekami z grupy trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych (TLPD), np. amitryptyliną, imipraminą, oraz rzadziej stosowanych inhibitorów MAO. W przypadku najpowszechniej stosowanych – inhibitorów selektywnego wychwytu serotoniny (SSRI) efekt ten pojawia się rzadziej i dotyczy głównie terapii długoterminowej, np. paroksetyną. Według niektórych badań spośród nowszych leków przeciwdepresyjnych – mirtazapina charakteryzuje się takim efektem częściej od innych preparatów, np. SSRI, jednak i tak zdarza się to rzadziej niż TLPD lub IMAO. Wydaje się, że nie tylko rodzaj leku ma znaczenie, lecz także dawka oraz długość czasu jego stosowania.
Jednak gdy zwróci się uwagę na to, że brak apetytu i utrata wagi są częstymi objawami depresji, to taki „efekt uboczny” farmakoterapii staje się wręcz jej działaniem pożądanym. Wzrost masy ciała będzie wtedy oznaką powodzenia leczenia. Nie zawsze jest to kwestia częstszego odczuwania głodu. Wraz z poprawą nastroju wraca apetyt na jedzenie i czerpanie z tego przyjemności. Zaczyna się więcej jeść. Charakterystyczne jest to, że odczuwany wzmożony apetyt dotyczy szczególnie produktów bogatych w węglowodany i ubogich w białko, czyli przede wszystkim są to słodycze i produkty wysokokaloryczne.
Leki przeciwdepresyjne
Gdy wzrost masy ciała jest mniej pożądany i źle tolerowany przez pacjenta, można zmienić lek przeciwdepresyjny na inny – taki, który tego efektu nie wywoła. Są to np.: wenlafaksyna, nefazodon lub bupropion, który wręcz może nieznacznie obniżać wagę. Niektóre leki przeciwdepresyjne są stosowane właśnie w leczeniu otyłości. Jednak przy każdej zmianie leku istnieje ryzyko, że będzie on w innym, słabszym stopniu wpływał na kontrolowanie objawów depresji, czyli w swoim podstawowym zastosowaniu. Każdy pacjent może inaczej reagować na konkretny lek. A nie udaje się zablokować wybiórczo tylko jednego działania leków na wzrost masy ciała.
Zdrowa dieta w leczeniu depresji
W takiej sytuacji najlepsze wydaje się zastosowanie normalnych zaleceń dotyczących utrzymania właściwej masy ciała, czyli utrzymania lub rozpoczęcia aktywności fizycznej oraz stosowania diety poprzez pilnowanie kaloryczności spożywanych posiłków. Odbędzie się to z korzyścią nie tylko dla utrzymania wagi ciała, lecz także dla odczuwanego nastroju. Od dawna wiadomo, że endorfiny wydzielane podczas wysiłku fizycznego wpływają na poprawę nastroju.
Gdy zaczniemy obserwować wzrost wagi ciała podczas stosowanego leczenia depresji, warto od razu o tym powiedzieć lekarzowi. Wspólnie wtedy będzie można spróbować zaobserwować, czy jest to wynik działania danego leku czy wzmożonego apetytu, oraz zadecydować, czy lepszym wyjściem będzie zmiana leku na inny lub podjęcie próby jego utrzymania. Lekarz będzie mógł pomóc w wyborze odpowiedniej diety. Warto to zrobić, zanim dodatkowe kilogramy zniechęcą nas do dalszego leczenia i wprowadzać będą w gorszy nastrój z powodu poczucia nieradzenia sobie z tym.
Jednak depresja jest chorobą dużo poważniejszą i groźniejszą w skutkach niż przytycie o kilka kilogramów. Z pewnością leczenie jej i wyleczenie jest o wiele ważniejsze i warte tego, by zaakceptować zdarzający się czasem taki skutek uboczny. Gdy depresja minie, poradzenie sobie z nadmiarem kilogramów będzie dużo łatwiejsze.
Źródła
- Bilikiewicz A., Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003, ISBN 83-200-2776-4.
- Jarema M., Psychiatria w praktyce, Medical Education, Warszawa 2011, ISBN 978-83-62510-06-1.
- Pużyński S., Leki przeciwdepresyjne, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa 2005, ISBN 83-85705-77-5.
- Sidorowicz S., (red.), Psychiatria kliniczna, Urban & Partner, Wrocław 2004, ISBN 83-89581-95-7.
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
