Depresja oddechowa – objawy, przyczyny i leczenie
Depresja oddechowa to zaburzenie oddychania. Jej objawem jest zmniejszenie częstości i głębokości oddechów, przyczyną osłabienie aktywności ośrodka oddechowego, a skutkiem niedotlenienie organizmu. Jak wygląda depresja oddechowa? Jakie są jej przyczyny? Na czym polega postępowanie?
1. Co to depresja oddechowa?
Depresja oddechowa, czyli zmniejszenie częstości i głębokości oddechów, to stan zagrożenia zdrowia i życia. Ponieważ jej istotą jest zahamowanie ośrodka oddechowego i zanik spontanicznej aktywności oddechowej, pojawia się ryzyko niedotlenienia tkanek, zatrzymania oddychania i zgonu.
Istotą i objawem depresji oddechowej są coraz rzadsze i płytsze oddechy. Norma zakłada, że prawidłowa liczba na minutę wynosi od 12 do 20, a objętość oddechowa, czyli ilość powietrza wchodząca i wychodząca z płuc w trakcie swobodnego oddychania wynosi około 500 ml. Gdy spada liczba oddechów, a i są one znacznie płytsze, dochodzi do spadku saturacji poniżej 90 proc. U zdrowych osób powinna ona wynosić około 95-99 proc.
2. Objawy depresji oddechowej
Jak wygląda depresja oddechowa? Wiele zależy od stopnia jej zaawansowania, czyli nasilenia problemu. Zdarza się, że zaburzenie ma charakter bezobjawowy, co oznacza, że pacjenci mogą nawet nie być świadomi problemu.
Sytuacja może być jednak bardzo poważna. Bywa, że depresja oddechowa wywołuje bardzo dokuczliwe dolegliwości, takie jak silne uczucie duszności, brak powietrza, bezdech oraz towarzyszący im niepokój, silne pobudzenie, a nawet stany lękowe.
U pacjentów nieprzytomnych objawy mogą nie występować, ale i manifestować się w postaci specyficznych dźwięków przy oddychaniu, przyspieszenia akcji serca czy długich i nienaturalnych przerw w oddychaniu.
U osób, które dotknęła depresja oddechowa, często obserwuje różne reakcje kompensacyjne ze strony układu krążenia. To na przykład znaczne przyspieszenie czynności serca czy sinica, głównie w obrębie ust czy paznokci.
Postępujące upośledzenie czynności ośrodka oddechowego w zakresie częstotliwości i głębokości oddechu może sprawić, że dojdzie do zatrzymania oddychania. Oznacza to, że jeśli nie zostanie włączone leczenie, pacjenta czeka śmierć.
3. Depresja oddechowa – przyczyny
Przyczyn występowania tego schorzenia jest wiele. To różne czynniki i stany, które zaburzają czynność mózgowego ośrodka kontrolującego oddychanie. Może nim być między innymi:
- uszkodzenie rdzenia przedłużonego (gdzie jest zlokalizowany ośrodek oddechowy) wskutek urazu czaszkowo-mózgowego, nowotworu lub udaru (niedokrwienie lub krwotok w obrębie pnia mózgu),
- zatrucie alkoholem (depresja oddechowa po alkoholu),
- przedawkowanie narkotyków,
- zatrucie lekami, przedawkowanie leków nasennych, opioidowych środków przeciwbólowych (np. morfina, fentanyl, oksykodon – depresja oddechowa po opioidach) czy leków uspokajających,
- centralny bezdech senny, to jest zatrzymanie przepływu powietrza przez drogi oddechowe w czasie snu w wyniku zatrzymania ruchów oddechowych klatki piersiowej,
- śpiączka metaboliczna w przebiegu nieleczonej, ciężkiej niedoczynności tarczycy.
Depresja oddechowa u dzieci, zwłaszcza niemowląt, to „śmierć łóżeczkowa” (SIDS, ang. sudden infant death syndrome).
4. Depresja oddechowa – co robić?
Badaniem pozwalającym na ocenę wydolności układu oddechowego jest gazometria krwi tętniczej. Oznacza się w niej ciśnienia parcjalne tlenu i dwutlenku węgla, pH i poziom elektrolitów.
Leczenie depresji oddechowej jest zależne od przebiegu epizodu i podłoża problemu. Celem postępowania jest zapewnienie pacjentowi dostaw powietrza. Kluczowe jest także ustalenie i wyeliminowanie przyczyny zaburzeń oddychania. Od tego zależy leczenie.
Choć depresja oddechowa ma związek z zahamowaniem ośrodka oddechowego i zanikiem spontanicznej aktywności oddechowej, inne jest postępowanie w przypadku przedawkowania leków opioidowych czy alkoholu, urazy czy choroby nowotworowej w obrębie mózgowia.
Zaburzenia oddechowe bez wątpienia wymagają szybkiej reakcji: otwarcia okien, a w przypadku ustania oddechu resuscytacji oddechowej i wezwania karetki pogotowia ratunkowego.
W terapii zalecana jest zarówno farmakoterapia (np. odtrutką na opioidy jest nalokson), jak i terapia hiperbaryczna. Może zaistnieć potrzeba zaintubowania pacjenta. W sytuacji, gdy odwrócenie przyczyny nie jest możliwe lub trwa długo, pomóc może mechaniczna wentylacja płuc. Bez leczenia depresja oddechowa może doprowadzić do śpiączki lub zgonu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
