Dysbakterioza – przyczyny, objawy i leczenie
Dysbakterioza to zaburzenie dotyczące składu flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Ponieważ istotą problemu są różne nieprawidłowości polegające na zakłóceniu stosunków ilościowych lub jakościowych bakterii, celem leczenia jest przywrócenie równowagi flory bakteryjnej jelit. Co warto wiedzieć o przyczynach i objawach, a także terapii patologii?
1. Co to jest dysbakterioza?
Dysbakterioza, inaczej zespół rozrostu bakteryjnego, to zaburzenie występujące w obrębie mikroflory bakteryjnej (inaczej mikrobioty lub bioty). Istotą problemu jest brak dobroczynnych bakterii probiotycznych, ich zbyt mała ilość w jelitach lub nadmierna ilość bakterii w jelicie cienkim bakterii, które powinny kolonizować jelito grube.
Prawidłowa flora bakteryjna przewodu pokarmowego jest niezbędna, by proces trawienia i wchłaniania pokarmów przebiegał w sposób prawidłowy i efektywny. Warto również wiedzieć, że zmienia ona swój skład w zależności od umiejscowienia w przewodzie pokarmowym. Większość bakterii jelitowych kolonizuje końcowy odcinek jelita cienkiego oraz jelito grube.
Dysbakterioza to zaburzenie jakościowe lub ilościowe w składzie mikroflory bakteryjnej, które dotyczy także pochwy. Mówi się o niej w sytuacji, gdy w mikroflorze dróg rodnych kobiety stwierdza się obniżoną ilość pałeczek kwasu mlekowego (bakterii z rodzaju Lactobacillus) lub gdy do mikrobioty pochwy przedostają się bakterie beztlenowe bytujące w odbycie. Sysbakteriozę pochwy różnicuje się z kandydozą.
2. Przyczyny dysbakteriozy
Dysbakterioza jelit ma wiele przyczyn. Najczęściej odpowiada za nią:
- długotrwała antybiotykoterapia,
- niedobory odporności,
- przewlekły i silny stres,
- stosowanie leków hamujących wydzielanie w żołądku kwasu solnego,
- długotrwała hormonoterapia,
- przewlekłe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
- niewłaściwa dieta uboga w błonnik,
- nadużywanie alkoholu, palenie papierosów,
- przebyta radioterapia lub chemioterapia,
- choroby układu pokarmowego, takie jak zaburzenie motoryki jelit, zapalenie jelit, żołądka, trzustki, uchyłki jelit, przetoki jelit.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
W przypadku dysbakteriozy pochwy przyczyną może być zarówno antybiotykoterapia i zaburzenia odporności, jak i niewłaściwa higiena intymna czy częste korzystanie z basenu, sauny lub solarium.
3. Objawy dysbakteriozy
Gdy dochodzi do nieprawidłowego rozwoju bakterii w jelicie cienkim, zaczynają się namnażać grzyby drożdżopodobne i bakterie proteolityczne. Ponieważ dochodzi do procesów gnilnych i uwalniania toksyn, pojawia się wiele dokuczliwych dolegliwości.
Objawami dysbakteriozy jelitowej są:
- bóle brzucha,
- zaparcia lub biegunki,
- wzdęcia, gazy jelitowe,
- uczucie niepełnego wypróżniania i ciągłego parcia na stolec,
- brak apetytu, zmniejszenie masy ciała,
- nudności, wymioty,
- bóle głowy,
- osłabienie, zmęczenie,
- zaburzenia snu,
- wysypka, świąd skóry,
- zaburzenia funkcjonowania układu immunologicznego,
- niedożywienie związane z zaburzeniami trawienia i wchłaniania witamin A, D, E oraz K. Może pojawić się osteoporoza, zaburzenia widzenia, obfite krwawienia, skłonność do powstawania siniaków, niedokrwistość.
W przypadku dysbakteriozy pochwy najczęstszymi objawami są:
- białe lub szare upławy o nieprzyjemnym, rybim zapachu,
- podrażnienie pochwy i okolic,
- świąd, pieczenie okolic intymnych.
4. Diagnostyka i leczenie dysbakteriozy jelit
Badaniami, które mogą pomóc zdiagnozować problem i rozpoznać zespół rozrostu bakteryjnego są:
- badania laboratoryjne (typowa jest widoczna niedokrwistość makrocytowa i hipoalbuminemia),
- RTG przewodu pokarmowego wraz oceną pasażu jelitowego (umożliwiają wykrycie wad anatomicznych),
- mikroskopowe badanie kału (w materiale pojawia się nadmierna ilość kropli tłuszczu),
- posiew bakteriologiczny treści jelitowej,
- testy oddechowe wodorowe lub testy z D-ksylozą.
W kwestii leczenia dysbakteriozy kluczowe jest ustalenie przyczyny patologii. Jeżeli istotą problemu jest nadmierne namnożenie się szkodliwych bakterii, niezbędna może okazać się antybiotykoterapia. Kluczowe jest stosowanie leków działających na Gram-ujemne bakterie tlenowe oraz beztlenowe. Gdy doszło do nadmiernego namnożenia się grzybów, wdraża się leki przeciwgrzybicze.
Kolejnym krokiem jest przywrócenie równowagi flory bakteryjnej. W tym celu stosuje się probiotyki, to jest preparaty zawierające w swoim składzie bakterie, które w warunkach fizjologicznych zasiedlają przewód pokarmowy. To głównie bakterie Bifidobacterium, Lactobacillus oraz drożdże Saccharomyces.
Bardzo ważny jest higieniczny tryb życia, zaprzestanie palenia i nadużywania alkoholu, unikanie sytuacji stresowych i przestrzeganie zasad zbilansowanej, racjonalnej diety, w której nie brakuje warzyw oraz produktów probiotycznych (np. jogurtów). One również wpływają na normalizację flory bakteryjnej jelit. Warto również zadbać o suplementację witamin, zwłaszcza D i B.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.