Dysplazja stawu biodrowego - przyczyny, rozpoznanie, leczenie

Dysplazja stawu biodrowego to jedna z najczęstszych wad wrodzonych u białej populacji, może dotyczyć jednego stawu biodrowego lub obu. Częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Choroba może mieć dwie postaci:

• czysta dysplazja - wadliwe ukształtowanie biodra,
• dysplazja z przemieszczeniem głowy kości udowej poza panewkę (wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego).

Nieprawidłowości związane z dysplazją stawu biodrowego pojawiają się najczęściej w czasie życia płodowego. W okresie okołoporodowym zmiany te mogą się jeszcze nasilić.

Zazwyczaj nie da się ustalić przyczyny schorzenia u danego dziecka. Znane są jednak czynniki, które wpływają na rozwój dysplazji stawu biodrowego. Są to:

• nieprawidłowe podkurczanie nóżek przez dziecko w łonie matki (brak miejsca w jamie macicy),
• relaksyna – pojawia się w organizmie matki pod koniec ciąży, u dziecka powoduje rozluźnienie więzadeł stawowych, co sprzyja dysplazji,
• ułożenie miednicowe płodu w czasie ciąży – często występuje przy ciążach bliźniaczych, gdyż dla obu płodów jest mało miejsca w macicy,
• predyspozycje genetyczne,
• prostowanie nóżek u noworodka – prostowanie naturalnie przykurczonych nóżek może skończyć się wywichnięciem kości udowej ze stawu.

W typowej postaci dysplazji noworodek rodzi się z wadą bez przemieszczenia biodra. Rozwój płodowy biodra jest specyficzny, gdyż rozwija się w zgięciu, przez co staw biodrowy każdego noworodka ma osłabioną zwartość.

Ruch wyprostny w biodrze jest dla zwartości tego stawu szczególnie szkodliwy. Przed ruchem tym broni się noworodek, utrzymując swe biodra w fizjologicznym zgięciu. Nie da się rozpoznać dysplazji u płodu, diagnostykę przeprowadza się w pierwszych dniach po narodzeniu dziecka.

Aby rozpoznać chorobę, wystarczy sprawdzić u noworodka dwa objawy – przeskakiwanie i ograniczenie odwodzenia. Można zastosować też badanie USG. Objaw nierówności fałdów nie jest charakterystyczny dla dysplazji, niemniej ma ważne znaczenie, wywołuje bowiem niepokój u matek, które szukają porady u ortopedy.

Dysplazja stawu biodrowego leczona jest powolnym, stopniowym pokonywaniem oporu skróconych mięśni, aż do uzyskania pełnego odwodzenia.

W przypadku opóźnienia w rozwoju i spłycenia panewek stawów zdiagnozowanego w pierwszym miesiącu życia dziecka, zazwyczaj wystarczy tzw. szerokie pieluchowanie. Leczenie dysplazji stawu biodrowego ma scentrować głowę kości udowej do panewki, co odciąży staw.

Gdy dysplazja jest bardziej nasilona, wykorzystuje się w tym celu poduszkę Frejki, uprząż Pawlika lub szynę Koszli. Dysplazję rozpoznaną dopiero w 6-9. miesiącu życia leczy się w warunkach szpitalnych, dostosowując postępowanie do stopnia zaawansowania wady, z leczeniem operacyjnym włącznie.

Jeśli dysplazja stawu biodrowego nie była leczona, da o sobie znać w okresie pokwitania – pojawi się zmęczenie, ból kolana, a także biodra.

U kobiet po urodzeniu pierwszego dziecka mogą wystąpić dolegliwości bólowe związane ze schorzeniem. Wczesne wykrycie dysplazji i wcześnie podjęte leczenie dają możliwość kierowania rozwojem dysplastycznego biodra, aż do pełnego jego wyleczenia.

• Dysplazja szyjki macicy - przyczyny, wykrywanie, leczenie
• Wady wrodzone u noworodków
• USG bioder

Źródła

1. Biodro – przyczyny najczęstszych dolegliwości
2. Marczyński W. (red.), Postępowanie praktyczne w ortopedii i traumatologii, Medipage, Warszawa 2008, ISBN 978-83-89769-94-7
3. McRae R. Kliniczne badanie ortopedyczne, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-89581-44-2
4. Debrunner H.U., Hepp W.R. Diagnostyka w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3416-5