Emetofobia (lęk przed wymiotowaniem) - przyczyny, objawy, leczenie
Emetofobia to jedno z zaburzeń nerwicowych, objawiające się silnym, nieracjonalnym lękiem przed wymiotowaniem. Choroba ta występuje raczej rzadko, ale jeśli już kogoś dotknie, potrafi skutecznie utrudnić codzienne życie. Jak objawia się emetofobia i jak można sobie z nią poradzić?
1. Co to jest emetofobia?
Emetofobia to lęk przed wymiotowaniem i osobami wymiotującymi. Występuje raczej rzadko, ale szacuje się, że na całym świecie dotyka około miliona osób. Chory boi się wszystkich sytuacji związanych z wymiotowaniem lub towarzyszących mu. Boją się, że jakieś jedzenie im zaszkodzi, że ośmieszą się przed innymi, kiedy zrobi im się niedobrze albo że wymioty nigdy nie ustąpią.
Dodatkowo osoba z emetofobią odczuwają paniczny lęk przed skutkami wymiotowania - boją się, że na skutek tego zrobią sobie krzywdę (np. uszkodzą układ pokarmowy czy zęby). Co ciekawe, objawy emetofobii pojawiają się także, kiedy osoba chora patrzy na wymiotujących ludzi.
1.1. Życie z emetofobią
W życiu chorego cały czas jest niepokój związany z ryzykiem wymiotowania - to bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie, ponieważ myśli zdominowane są przez strach. Osoba cierpiąca na emetofobie celowo unika sytuacji, które mogą okazać się dla niej niebezpieczne, to znaczy:
- nie podróżuje samolotem, samochodem czy statkiem
- unika tłocznych miejsc, w których dostęp do toalety jest ograniczony
- unika próbowania nowych potraw i wizyt w nowych restauracjach
2. Przyczyny emetofobii
Przyczyną każdej fobii i lęku zwykle jest jakaś trauma, która miała miejsce niedawno lub w okresie dzieciństwa. Podobnie jest w przypadku emetofobii - za lęk odpowiadają dramatyczne doświadczenia związane z wymiotowaniem, które cały czas są w umyśle chorego żywe. Czynnikiem ryzyka może być:
- silne zatrucie pokarmowe,
- śmierć kogoś bliskiego, związana z wymiotowaniem (nawet niebezpośrednio),
- problematyczna ciąża, w której pojawiały się uporczywe nudności,
- przebyta choroba alkoholowa,
Emetofobia bardzo często jest nabyta poprzez naśladownictwo. To znaczy, że jeśli ktoś z naszych bliskich panicznie boi się lub bał wymiotów, jest ryzyko, że nasz mózg powtórzy te zachowania, a fobia pojawi się także u nas.
3. Objawy emetofobii
Każdy człowiek inaczej reaguje na lęk. Objawy emetofobii mogą pojawić się na skutek wymiotowania, patrzenia, jak wymiotuje ktoś inny lub jako konsekwencja myślenia o wymiotowaniu. Może się to objawiać atakami paniki, dolegliwościami żołądkowymi, a także de facto do wywołania wymiotów.
Emetofobia może objawiać się także na skutek strachu przed samą myślą o wymiotowaniu. Wówczas do objawów zalicza się:
- unikanie restauracji, barów i kawiarni
- unikanie szpitali i chorych ludzi
- stała potrzeba przebywania blisko łazienki
- niemożność słuchania o wymiotach lub patrzenia na nie (na żywo ani w telewizji)
- nadmierne stosowanie leków przeciwwymiotnych i zobojętniających kwas żołądkowy
Osoba chora unika także miejsc, w których kiedyś zrobiło jej się niedobrze - nieważne, czy na skutek jedzenia czy myśli o ewentualnym ryzyku zwymiotowania. Efektem tego często jest zamknięcie się w domu i unikanie wychodzenia poza bezpieczną strefę komfortu.
Fizyczne objawy emetofobii to głównie:
- niepokój
- kołatanie serca
- hiperwentylacja
- duszności
- nadmierna potliwość
- bóle i zawroty głowy
- ból brzucha
- wzrost ciśnienia krwi
W skrajnych przypadkach lęk może być tak silny, że może dojść do utraty przytomności.
4. Jak leczyć strach przed wymiotowaniem?
Podstawą pozbycia się problemu jest uświadomienie go sobie i zaakceptowanie go. Przede wszystkim warto odwiedzić psychologa lub terapeutę, którzy pomogą ustalić źródło problemów i poradzić sobie z objawami choroby. Czasem przepisuje się leki przeciwlękowe, ale dużo większą skuteczność wykazuje terapia, podczas której chory zrozumie istotę swoich dolegliwości i przekona się, że większość objawów wywołuje lęk.
Nadmierne zamartwianie się ewentualnym wymiotowaniem generuje stres i może wywołać objawy, których chory tak się obawia. Na skutek regularnych spotkań z psychologiem lub terapeutą zaczyna sobie uświadamiać, że tyle razy lęki okazały się bezpodstawne, tyle było spotkań ze znajomymi, podczas których nic się nie stało.
Dzięki temu chory zaczyna akceptować swoje objawy i rozumieć, że pojawiają się na skutek stresu i prawdopodobnie nie doprowadzą do wymiotów. Uświadamia sobie, że wina leży nie po stronie grypy żołądkowej czy nieświeżego jedzenia, ale po stronie nieracjonalnego lęku.
Emetofobia jest zaburzeniem, które można szybko i skutecznie wyleczyć.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
