Erytrodermia – leczenie, objawy i przyczyny

Erytrodermia to zaburzenie, istotą którego jest stan zapalny skóry dużej powierzchni. Towarzyszy mu zaczerwienienie, błyszczenie, często także łuszczenie skóry, wypadanie włosów i zmiany troficzne paznokci. Patologia stanowi nie tylko problem estetyczny. Źle rozpoznana i nieodpowiednio leczona jest zagrożeniem dla zdrowia. Jakie są jej przyczyny i możliwości terapii?

1. Co to jest erytrodermia?

Erytrodermia (łac. erythrodermia) to pojęcie oznaczające uogólnione zapalenie skóry. Stan zapalny najczęściej obejmuje całe ciało, rzadziej konkretne rejony. Patologia przebiega z różnym nasileniem, wywołują ją różne czynniki.

Może dotyczyć pierwotnie zdrowej skóry (erytrodermia pierwotna) lub być konsekwencją schorzeń dermatologicznych (erytrodermia wtórną). Zmiany skórne o charakterze erytrodermii po raz pierwszy opisał w 1868 r. Ferdynand von Hebra.

2. Przyczyny erytrodermii

Jakie są przyczyny erytrodermii? Do chorób prowadzących do tego typu zaburzeń należą:

• wyprysk kontaktowy alergiczny,
• łupież czerwony mieszkowy,
• liszaj płaski,
• pęcherzyca liściasta,
• świerzb norweski
• atopowe zapalenie skóry (AZS),
• łojotokowe zapalenie skóry,
• łuszczyca (erytrodermia łuszczycowa)
• rumień wielopostaciowy, w tym toksyczna nekroliza naskórka,
• pęcherzyca liściasta,
• zespół Sézary’ego,
• ziarniniak grzybiasty,
• rybia łuska (erytrodermia ichtiotyczna),
• złuszczające zapalenie skóry Leinera.

Erytrodermia może być spowodowana nie tylko chorobą skóry, ale i lekami stosowanymi zarówno miejscowo, jak i ogólnie (erytrodermia polekowa). To na przykład retinoidy, kotrimoksazol, dapson, doksycyklina, flukonazol czy półsyntetyczne penicyliny.

Odpowiadać za nią mogą również zespoły paranowotworowe, to jest zespoły objawów współtowarzyszące guzowi, który produkuje substancje chemiczne.

Nie bez znaczenia jest działanie czynników fizycznych i chemicznych, takich jak promieniowanie UV, działanie kwasów i innych związków o potencjale uczulająco-drażniącym). Możliwe jest także rozpoznanie erytrodermii idiopatycznej (gdy niemożliwe jest ustalenie jej przyczyny).

3. Objawy erytrodermii

Obraz kliniczny erytrodermii - w zależności od przyczyny - może różnić się sposobem i tempem przebiegu. Istnieje jednak kilka objawów wspólnych dla uogólnionego zapalenia skóry.

Podstawowe symptomy świadczące o erytrodermii dzieli się na skórne oraz uogólnione. To:

• silne złuszczanie na całej powierzchni zajętej skóry,
• zaczerwienienie,
• błyszczenie i ocieplenie skóry,
• uczucie napięcia skóry,
• wysięki,
• nacieczenie skóry (zdrowe mogą pozostać jedynie niewielkie obszary skóry),
• wypadanie włosów,
• zmiany troficzne paznokci,
• wywinięcie powiek (ektropion),
• odczynowo powiększenie regionalnych węzłów chłonnych.

Zmianom skórnym towarzyszą objawy ogólnoustrojowe. Pojawia się:

• gorączka,
• uczucie rozbicia, złe samopoczucie,
• dreszcze,
• zaburzenia wodne i elektrolitowe,
• spadek masy ciała,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• utrata białek w wyniku nadmiernego złuszczania lub wysięku. Niedobór żelaza i kwasu foliowego, niedokrwistość.

4. Erytrodermia – leczenie i diagnostyka

Według specjalistów każda uogólniona erytrodemia, niezależnie od przyczyny, stanowi wyzwanie zarówno jeśli chodzi o rozpoznanie, jak i leczenie. Szczególne problemy diagnostyczne stwarza erytrodermia u dzieci.

Najczęstszym problemem jest różnicowanie między łojotokowym zapaleniem skóry (ŁZS), a atopowym zapaleniem skóry (AZS). W diagnostyce erytrodermii duże znaczenie ma wywiad (informacje dotyczące historii chorób oraz czynnika sprawczego) oraz badanie lekarskie.

Kluczowa jest obserwacja zmian skórnych, które często są na tyle charakterystyczny, że wskazują jednostkę chorobową, która jest przyczyną uogólnionego stanu zapalnego.

Rekomendowaną metodą diagnostyczną jest badanie histologiczne. Pomocne są badania laboratoryjne z krwi ukierunkowane na rozpoznanie różnych chorób (np. podwyższone stężenie IgE w przypadku AZS, ziarniniaka grzybiastyego i zespole Sezary’ego).

Leczenie erytrodermii ma charakter przyczynowy. W zaawansowanych przypadkach, zwłaszcza u osób w podeszłym wieku, niezbędne jest leczenie szpitalne. Często konieczne jest wsparcie psychologiczne.

Podejmowane działania są uwarunkowane przyczyną choroby. Zarówno diagnostyka, jak i włączenie odpowiedniej terapii są ważne, ponieważ źle rozpoznane i leczone schorzenie może być groźne.

Nieopanowana choroba może powodować zaostrzenia i powikłania. To komplikacje ze strony układu krążenia, powikłania zakrzepowe, krwawienia z przewodu pokarmowego czy zaburzenia pracy nerek i wątroby.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.