Fluorek sodu - właściwości, zastosowanie, bezpieczeństwo

Fluorek sodu to bezbarwny związek chemiczny z grupy fluorków. Posiada on wiele cennych właściwości i wspiera utrzymanie tkanki kostnej w dobrej kondycji. Dlaczego więc fluorek sodu, obecny w pastach do zębów, budzi tak wiele wątpliwości? Czy rzeczywiście jest to niebezpieczny dodatek w produktach do higieny jamy ustnej? Jakie są wady i zalety fluorku sodu?

1. Czym jest fluorek sodu?

Z chemicznego punktu widzenia fluorek sodu to sól sodowa kwasu fluorowodorowego, należąca do grupy fluorków. Powstaje na skutek neutralizacji kwasu fluorowodorowego. Jego wzór sumaryczny to NaF.

Fluorek sodu to bezbarwne, krystaliczne ciało stałe. Posiada wysoką temperaturę topnienia (993–996 °C). Jest rozpuszczalny w etanolu i może wykazywać toksyczne działanie.

2. Fluorek sodu w diecie

Zobacz film: "Wszystko o paście do zębów [Specjalista radzi]"

Fluorek sodu kojarzy się głównie z produktami do higieny jamy ustnej, ale znajduje się on także w niektórych produktach spożywczych. Można na niego trafić w herbacie, wodzie, a także w napojach energetycznych. Znajduje się także w rybach, pełnoziarnistym pieczywie i w niektórych produktach mlecznych.

3. Zastosowanie fluorku sodu

Choć fluorek sodu znany jest przede wszystkim z obecności w pastach do zębów oraz innych produktach do higieny jamy ustnej, ale to nie jedyne jego zastosowanie.

Fluorek sodu chętnie wykorzystywany jest do:

• fluoryzacji wody,
• dezynfekcji
• produkcji pestycydów
• impregnowania drewna
• odgazowywania stali

Fluorek sodu, ze względu na swoje właściwości, stosowany jest często także jako środek antybakteryjny. Związki fluorku sodu wykorzystuje się także w leczeniu takich schorzeń, jak osteoporoza, a także zapewnia wsparcie układu kostnego osobom, które regularnie przyjmują sterydy.

Niektóre badania wskazują na to, iż fluorek sodu może mieć pozytywny wpływ na zmniejszanie ryzyka wystąpienia miażdżycy.

3.1. Fluorek sodu a higiena jamy ustnej.

Najbardziej powszechne zastosowanie fluorku sodu jest produkcja kosmetyków i wyrobów medycznych przeznaczonych do higieny jamy ustnej. Związek ten obecny jest przede wszystkim w:

• pastach do zębów
• płynach do higieny jamy ustnej
• nici dentystycznej
• wykałaczkach
• wypełnieniach dentystycznych
• żelach i lakierach do fluoryzacji

Fluorki zapobiegają rozwojowi próchnicy, a dodatkowo zwiększają odporność szkliwa na kwaśne środowisko. Dawniej uważano, że fluoryzacja wody wystarczy, aby zachować zdrowy uśmiech, jednak w drugiej połowie XX wieku zdecydowano, że najlepszą ochronę zapewnia bezpośredni kontakt fluorków ze szkliwem.

4. Czy fluorek sodu jest szkodliwy?

Fluorek sodu w dużych ilościach może działać toksycznie i wywoływać szereg objawów, takich jak:

• zaburzenia mineralizacji tkanki kostnej
• hiperglikemię fluorkową
• zaburzenia wydzielania insuliny
• zaburzenia pracy tarczycy
• niewydolność nerek
• zapalenie wątroby
• fluoroza zębów lub szkieletu

Dodatkowo fluor może działać neurotoksycznie i wywoływać problemy w obrębie mózgu, móżdżka oraz hipokampu. Z tego powodu może prowadzić do nasilenia objawów stresu oksydacyjnego, wywoływać poronienie lub być przyczyną wystąpienia wad płodu oraz uszkodzeń w obrębie narządów rozrodczych.

Warto jednak pamiętać, że wymienione objawy mogą pojawić się w sytuacji, kiedy będziemy stosować fluor w nadmiernej ilości. Zdecydowanie bardziej szkodliwy może być ten zawarty w pożywieniu (szczególnie napojach energetycznych), niż w pastach do zębów.

4.1. Dopuszczalna dawka fluorku sodu

Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo, należy dokładnie czytać etykietę pasty do zębów i innych produktów do higieny jamy ustnej. Przyjmuje się, że dopuszczalna dobowa dawka fluorku sodu stosowanego na zęby to 2-3 mg w przypadku dorosłych i ok. 1 mg dla dzieci.

Przeciętna pasta do zębów zawiera 1000–1500 ppm (cząstek na milion części), co oznacza, że szczotkując zęby 2 razy dziennie nie da się przekroczyć dopuszczalnych dawek.

4.2. Fluorek sodu u dzieci

Ilość fluorku sodu w pastach dla dzieci jest znacznie mniejsza. Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania tego typu produktów - nakładać bardzo małe ilości na szczoteczkę i pilnować, aby dziecko nie połknęło produktu.

Należy także zachęcać malucha do bardzo dokładnego wypłukania jamy ustnej - wówczas zawartość fluorku sodu w paście nie będzie zagrażać jego zdrowiu.

4.3. Przedawkowanie fluorku sodu

Jeśli zęby zostaną narażone na działanie zbyt dużej ilości fluorku sodu, wówczas dochodzi do fluorozy, czyli pojawienia się charakterystycznych brązowych plam na powierzchni szkliwa. Mogą pojawiać się także:

• ubytki w zębach,
• matowienie szkliwa,
• kruszenie i osłabienie zębów,
• zmiany kształtu zębów,
• ogólne osłabienie,
• zapalenie dziąseł,
• bóle kości i stawów.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby leczenie opiera się na stosowaniu płynów remineralizujących, które odbudowują szkliwo, wypełnianiu ubytków, wybielaniu zębów, a czasem na założeniu licówek. Należy także w czasie leczenia stosować dietę bogatą w wapń.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.