Trwa ładowanie...

Gojenie ran w cukrzycy

Avatar placeholder
04.09.2023 10:44
Gojenie ran w cukrzycy
Gojenie ran w cukrzycy (Adobe Stock)

Jednym z problemów w cukrzycy jest utrudnione gojenie się ran, które z czasem może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak stopa cukrzycowa. Gojenie się ran w cukrzycy jest utrudnione poprzez powikłania charakterystyczne dla tej choroby, obejmujące uszkodzenia układu krążenia, układu nerwowego oraz metabolizmu komórkowego. Cukrzyca to przewlekła choroba, w której organizm nie potrafi prawidłowo metabolizować glukozy. Co robić, aby uniknąć ran i wspomóc proces gojenia?

spis treści

1. Przyczyny trudnego gojenia się ran w cukrzycy

Cukrzyca z czasem prowadzi do rozwoju szeregu powikłań cukrzycy, które powodują gorsze gojenie się ran. Zaliczają się do nich powikłania cukrzycy takie jak:

  • Zaburzenia krążenia krwi – u chorych na cukrzycę szybciej tworzą się blaszki miażdżycowe w tętnicach, które spowalniają przepływ krwi. Gorsze krążenie sprawia, że do tkanek dostaje się mniej tlenu oraz czynników przyspieszających gojenie ran.
  • Zniszczenie nerwów - cukrzyca prowadzi do neuropatii, czyli uszkodzenia nerwów, które objawia się m. in. drętwieniem palców. Upośledzenie czucia w stopach sprawia, że chorzy nie odczuwają obcierania butów, w związku z czym łatwiej dochodzi u nich do powstawania odcisków. Odciski natomiast wywierają zwiększone ciśnienie na głębiej położone tkanki, które prowadzi do wytwarzania się pęcherzy wypełnionych krwią. W dalszym etapie pęcherz przekształca się w otwartą ranę.
  • Zaburzenia układu odpornościowego – aby rana mogła się zagoić, organizm musi usunąć martwe i zniszczone tkanki, by na ich miejscu wytworzyły się nowe komórki. Jest to zadanie układu odpornościowego. Problem w tym, że komórki odpornościowe nie funkcjonują poprawnie, gdy poziom cukru we krwi jest za wysoki. Wynika to z zaburzonej produkcji hormonów i enzymów przez system immunologiczny. Drugą przyczyną może być zmiana zawartości wody w komórkach – wysokie stężenie cukru powoduje nadmierne wydzielanie wody przez część komórek i jej wchłanianie przez inne tkanki. Brak równowagi wodnej może wpływać niekorzystnie na proces gojenia się ran.
  • Infekcje – źle kontrolowana cukrzyca szczególnie sprzyja rozwojowi zakażenia w ranie. Wyleczenie zakażenia jest konieczne, aby rana mogła się zagoić.

2. Jak postępować z raną w cukrzycy?

Zobacz film: "Cukrzyca a praca"

Niezależnie od wielkości rany, chory z cukrzycą powinien zastosować się do poniższych rad, aby wspomóc proces gojenia i uniknąć poważniejszych konsekwencji zakażenia:

  • Jak najszybciej zaopatrzyć ranę – nawet małe skaleczenie może ulec zakażeniu, jeśli dojdzie do wzrostu bakterii w ranie.
  • Oczyścić ranę – najpierw należy spłukać ranę pod bieżącą wodą, aby usunąć zabrudzenia. Nie należy stosować przy tym mydła, wody utlenionej ani jodyny, które mogą wywołać podrażnienia. Po oczyszczeniu wodą najlepiej posmarować ranę cienką warstwą maści z antybiotykiem, aby zapobiec zakażeniu i zabezpieczyć zranioną skórę sterylnym bandażem. Opatrunek trzeba zmieniać codziennie, używając mydła wokół rany. Codziennie należy też obserwować, czy nie rozwija się zakażenie.
  • Zgłosić się do lekarza – lepiej jak najszybciej pokazać lekarzowi nawet niewielkie rany i podejrzane zaczerwienienia, zanim dojdzie do rozwoju poważnej infekcji.
  • Unikać ucisku na ranie podczas gojenia – jeżeli rana znajduje się na podeszwie, częstym miejscu rozwoju otarć i pęcherzy u cukrzyków, należy jak najmniej stawać na zranionej stopie, aby zapewnić możliwie najlepsze warunki do gojenia.

3. Rany stóp w cukrzycy

Stopy i kostki są szczególnie narażone na rozwój powikłań związanych z gojeniem się ran. Dynamika procesu gojenia poniżej kolana jest inna niż w pozostałych częściach ciała. Wynika to między innymi z większej podatności tych obszarów na obrzęki, które mogą utrudniać gojenie. Poza tym stopę cukrzycową dużo trudniej jest unieruchomić i nie używać jej, niż np. przedramienia.

Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi ran stóp u cukrzyków są wspomniane zaburzenia krążenia, a dodatkowo sucha skóra i uszkodzenie nerwów. Osłabione czucie w stopach cukrzycowych sprawia, że rany są później zauważane. Co więcej, wiele ludzi z cukrzycą ma także zaburzenia wzroku, jako powikłania cukrzycy. W związku z tym mogą nie poczuć, ani nie zauważyć małej rany dopóki nie rozwinie się w poważniejsze zakażenie.

Poważna rana może prowadzić do groźniejszych konsekwencji, niż tylko ból i dyskomfort. Zniszczenie tkanek może być tak poważne, że jedyną możliwością terapeutyczną jest amputacja fragmentu kończyny. Dlatego tak ważne jest zapobieganie rozwojowi większych ran i niebagatelizowanie nawet najmniejszych uszkodzeń skóry.

4. Jak zapobiegać ranom w cukrzycy?

Najlepszym sposobem uniknięcia powikłań związanych z ranami w cukrzycy, jest zapobieganie obrażeniom skóry. Aby zminimalizować ryzyko rozwoju rany należy:

  • Codziennie oglądać stopy – poszukiwać odcisków, nagniotków, otarć i zaczerwienionych miejsc. W przypadku problemów ze wzrokiem należy poprosić drugą osobę o pomoc.
  • Zwracać uwagę na skórę – przypatrywać się dokładnie wszelkim, nawet najmniejszym zmianom skórnym, jak zapalenia mieszków włosowych czy zaczerwienienia wokół paznokci. W przypadku zaobserwowania niepokojących zmian należy jak najszybciej udać się do lekarza.
  • Nawilżać stopy – utrzymanie właściwego nawilżenia stóp pozwala na zachowanie elastyczności skóry i zapobiega wysuszeniu, które sprzyja powstawaniu podrażnień, skaleczeń, zadrapań i infekcji. Nie należy natomiast stosować balsamów nawilżających między palcami, gdyż może to prowadzić do rozwoju grzybicy.
  • Nosić odpowiednie obuwie – buty powinny być dobrze dopasowane i wygodne, aby zapobiegać powstawaniu pęcherzy. Noszenie zakrytych butów zmniejsza ryzyko uszkodzeń palców.
  • Codziennie sprawdzać buty – często zdarza się, że chorzy na cukrzycę chodzą cały dzień z kamykiem w bucie, nie zdając sobie z tego sprawy. Należy także sprawdzać, czy w butach nie ma żadnych ostrych krawędzi, mogących podrażnić stopy.
  • Wybierać odpowiednie skarpetki – obecnie można kupić skarpetki, które odprowadzają wilgoć ze skóry. Dostępne są także specjalne skarpety bez szwów dla diabetyków.
  • Codziennie myć stopy – po umyciu należy dokładnie wysuszyć stopy, łącznie z przestrzeniami między palcami.
  • Utrzymywać paznokcie obcięte i czyste – wrastające paznokcie mogą być problemem i prowadzić do rozwoju infekcji i owrzodzeń.
  • Kontrolować cukrzycę – właściwe leczenie cukrzycy ma kluczowe znaczenie – oznacza to utrzymywanie glikemii na właściwym poziomie, kontrolę ciśnienia tętniczego i poziomu cholesterolu, stosowanie się do zaleceń dietetycznych, dbanie o kondycję fizyczną, niepalenie tytoniu oraz odbywanie regularnych wizyt u lekarza.

Najważniejsza jest profilaktyka powstawania ran, gdyż ich rozwój może spowodować szereg poważnych konsekwencji, z amputacją kończyny włącznie.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Hipoglikemia
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze