Hipertrofia mięśniowa, serca, płodu, łechtaczki. Przyczyny i objawy

Hipertrofia (łac. hypertrophia) to inaczej przerost. Jest to pojęcie z zakresu patomorfologii, które oznacza powiększenie tkanki lub narządu wskutek powiększenia się poszczególnych komórek. Przerost (zwiększenie wielkości) często współistnieje z rozrostem, czyli powiększeniem liczby komórek.

Hipertrofia może występować jako zmiana patologiczna lub fizjologiczna. Przykładem patologii jest na przykład przerost serca spowodowany zwężeniem ujścia aorty lub nadciśnieniem tętniczym, hipertrofia łechtaczki (wada wrodzona), jaki hipertrofia płodu. Ich leczenie jest zalecane bądź konieczne, jeśli wpływa na pracę narządu i funkcjonowanie organizmu.

Hipertrofia fizjologiczna to na przykład przerost tkanki mięśniowej zarówno u kulturystów, jak i osób pracujących fizycznie. Obserwuje się także przerost mięśni macicy podczas ciąży lub przerost nerki, gdy druga została usunięta (to efekt reakcji kompensacyjnych organizmu).

Hipertrofia mięśniowa to efekt wysiłku fizycznego i treningu siłowego. W efekcie aktywności fizycznej obserwuje się przyrost masy mięśniowej. Jak to się dzieje?

Narastanie tkanki mięśniowej prowadzi do zwiększenia objętości mięśni. Dzieje się tak, ponieważ włókna mięśniowe podczas treningu siłowego ulegają mikrouszkodzeniom -zrywają się. Ponieważ w procesie regeneracji powstają zrosty włókien, zwiększa się objętość mięśniowa. Nasilenie procesu zależy od metody treningowej, na przykład wybranego ciężaru czy liczby powtórzeń ćwiczenia.

Wyróżnia dwa typy procesów. To:

• hipertrofia funkcjonalna, oznaczająca wzrost masy mięśniowej i siły włókien mięśniowych. Następuje zwiększenie objętości tkanki mięśniowej, a także wzrost ich siły,
• hipertrofia strukturalna (niefunkcjonalna), oznaczająca przyrost wytrzymałości mięśni bez zwiększania innych zdolności. Efektem treningów jest wzrost wytrzymałości mięśni, ale nie siła.W kontekście hipertrofii mięśniowej mówi się o dwóch rodzajach procesów. To:
• hipertrofia sarkoplazmatyczna. Mówi się o niej, kiedy zwiększenie jest skutkiem skutek wzrostu objętości glikogenu w mięśniach,
• hipertrofia miofibrylarna, która polega na rozroście włókien mięśniowych, czyli miofibryli.

Hipertrofia serca jest powikłaniem choroby, na przykład nadciśnienia tętniczego i innych schorzeń kardiologicznych. Do przerost organu dochodzi najczęściej w konsekwencji jego fizycznego przeciążenia, który pojawia się wskutek potrzeby pokonania zwiększonego oporu.

Przerost mięśnia serca najczęściej dotyczy jego lewej komory, choć zmiany mogą dotyczyć obu. Przerośnięty mięsień do większe ryzyko niedokrwienia, zaburzeń rytmu oraz niewydolności serca. To dlatego tak ważne jest leczenie, które w przypadku hipertrofii serca jest przyczynowe. Zawsze trzeba dążyć do wyleczenia stanu chorobowego, który jest podłożem zmian morfologicznych w mięśniu sercowym.

Hipertrofia płodu to hipertrofia wewnątrzmaciczna, zwana również makrosomią. Oznacza nadmierną masę płodu w stosunku do osiągniętego wieku ciąży. Zaburzenie wykrywa się w życiu prenatalnym lub zaraz po narodzinach dziecka (hipertrofia noworodka).

Przyczyny hipertrofii płodu mogą być różne. Najczęściej to cukrzyca, otyłość lub duży wzrost masy ciała matki podczas ciąży, wady genetyczne dziecka czy nadciśnienie tętnicze. Zjawisko częściej obserwuje się u chłopców i matek powyżej 35. roku życia, zwłaszcza tych, które przebyły porody hipertroficzne. Szacuje się, że zaburzenie to dotyczy około 10% wszystkich ciąż.

Jednym z narządów, które może dotknąć hipertrofia jest łechtaczka. Mówi się o niej, kiedy narząd jest niefizjologicznie powiększony wskutek wad wrodzonych. Wielkość łechtaczki nie jest związana z jej powiększeniem w przebiegu pobudzenia seksualnego (erekcja łechtaczki). Prawidłowa łechtaczka ma średnicę 3–4 mm i 4–5 mm długości. Przerośnięta może przypominać męskie narządy płciowe (skala 5. określa się „pseudopenis”). Najczęściej przerost łechtaczki jest wrodzony i wiąże się z zaburzeniom hormonalnym. Leczenie hipertrofii łechtaczki uwzględnia terapię hormonalną i zabiegi chirurgiczne.