Histeroskopia - przebieg, wskazania, powikłania

Histeroskopia to badanie macicy, które pozwala lekarzowi na obejrzenie szyjki oraz jamy macicy. Wykonuje się je za pomocą histeroskopu, który jest rodzajem endoskopu, czyli przyrządu optycznego ułatwiającego obserwację wnętrza kanału szyjki i jamy macicy. Na histeroskopię diagnostyczną, czyli wziernikowanie macicy, bardzo często zgłaszają się te pacjentki, u których badanie ultrasonograficzne bądź inne badania ginekologiczne nie pozwoliły postawić rozpoznania niepłodności.

Histeroskopia operacyjna umożliwia jednocześnie pobieranie wycinków z zaobserwowanych zmian do badań histopatologicznych, a nawet usuwanie niektórych z nich. Za pomocą histeroskopii zabiegowej można wyeliminować np.:

• polipy endometrialne,
• zrosty wewnątrzmaciczne,
• mięśniaki podśluzówkowe,
• przegrody w obrębie narządu rodnego.

Badanie histeroskopowe wykonuje się w warunkach szpitalnych, na sali operacyjnej, w znieczuleniu ogólnym. Sam zabieg trwa około kilkunastu minut. Pacjentka leży na fotelu ginekologicznym, tak jak przy badaniu ginekologicznym.

Po odpowiednim przygotowaniu pola operacyjnego przez pochwę wprowadzany jest histeroskop. Badanie rozpoczyna się od obejrzenia kanału szyjki macicy, następnie wprowadza się go do jamy macicy, gdzie wdmuchuje się gaz po to, aby poszerzyć światło i ułatwić obserwację.

Histeroskop umożliwia uzyskanie dużego powiększenia obrazu (nawet 150-krotnie), a ponadto jest na tyle niewielki, że jest możliwe jego wprowadzenie bez rozszerzania kanału szyjki. Zastosowanie tzw. salpingoskopu pozwala również na penetrację wnętrza jajowodów. Po badaniu pacjentka jakiś czas pozostaje pod obserwacją lekarską. Aby zapobiec infekcji, czasami zaleca się podawanie antybiotyku.

Przed histeroskopią, jak przed każdym zabiegiem, wykonuje się różne badania dodatkowe, w zależności od stanu zdrowia pacjentki. Należy również poinformować o istniejącej skazie krwotocznej. Lekarz przeprowadza także wywiad anestezjologiczny, wymagany przed każdą narkozą. Zaleca się także wykonanie morfologii krwi, RTG klatki piersiowej oraz EKG, zwłaszcza u osób po 50. roku życia.

Bezpośrednio przed histeroskopią wykonuje się również dokładne badanie ginekologiczne, w celu określenia wielkości, położenia i ruchomości macicy.

W którym dniu cyklu histeroskopia powina zostać przeprowadzona? Badanie histeroskopii powinno się przeprowadzać między 8 a 12 dniem cyklu menstruacyjnego.

Na 6 godzin przed zabiegiem pacjentka nie powinna spożywać żadnych pokarmów, pić etc. Wskazane jest przyjechanie na histeroskopię z osobą towarzyszącą, ponieważ po zabiegu niezalecane jest prowadzenie żadnych pojazdów mechanicznych.

Histeroskopia – czy trzeba się ogolić?

Nie. Depilacja miejsc intymnych przed zabiegiem ginekologicznym bądź uroginekologicznym nie jest konieczna, jeśli nie utrudnia wykonania zabiegu.

Histeroskopia wykorzystywana jest przede wszystkim do diagnostyki i leczenia zaburzeń rozrodu a także stanów przednowotworowych i nowotworów. Jest ona wskazana w następujących przypadkach:

• trudności w zajściu w ciążę lub jej donoszeniu;
• zaburzenia cyklu menstruacyjnego;
• przy podejrzeniu wad budowy macicy lub przerwaniu ciągłości jej ścian;
• przy nieprawidłowych krwawieniach z macicy;
• nieprawidłowości ujść macicznych jajowodów;
• ocena cyklu przemian błony śluzowej wraz z pobraniem wycinków do badań;
• zrosty, przegrody, polipy, mięśniaki podśluzówkowe, ciała obce w jamie macicy;
• zmiany rozrostowe błony śluzowej macicy i kanału szyjki.

Histeroskopia umożliwia także jednoczesne leczenie niektórych z tych zmian na drodze elektroresekcji lub niszczenia laserowego.

Powikłania po histeroskopii zdarzają się stosunkowo rzadko i najczęściej są to urazy ściany macicy i związane z tym krwotoki, zakażenia (w tym zapalenie otrzewnej, jeśli dojdzie do przebicia macicy), a także powikłania związane z użyciem gazów do rozszerzania jamy macicy (na przykład zatory gazowe).

Możliwe są również powikłania po znieczuleniu ogólnym. W przypadku podejrzenia zakażenia, należy zwrócić uwagę na występowanie takich objawów, jak:

• gorączka,
• upławy,
• ból w miednicy mniejszej.

Ból brzucha po histeroskopii – ile się utrzymuje? Otóż, ból brzucha po histeroskopii zazwyczaj mija w ciągu kilku, kilkunastu dni od przeprowadzenia zabiegu.

Jednym z najważniejszych przeciwwskazań do przeprowadzenia histeroskopii macicy jest prawidłowo rozwijająca się ciąża. Specjaliści nie wykonują również badania histeroskopowego u pacjentek z istniejącym (lub świeżo przebytym) zapaleniem narządów rodnych. Kolejne przeciwwskazania to:

• obfite krwawienie z dróg rodnych,
• zator płucny,
• powikłania po wykonanym wcześniej badaniu histeroskopowym, np. źle przeprowadzonej histeroskopii polipa,
• rak szyjki macicy,
• uszkodzenie ściany macicy, perforacja macicy.

Okres rekonwalescencji po zabiegu histeroskopii może być różny u poszczególnych pacjentek. Bez względu na powód przeprowadzenia histeroskopii, należy pamiętać o zaleceniach pozabiegowych.

Histeroskopia a współżycie

Przeciwwskazania po histeroskopii diagnostycznej dotyczą tego, aby pacjentki nie odbywały stosunków seksualnych w ciągu dwudziestu czterech godzin po wykonaniu badania. Stosunków płciowych nie powinno się także odbywać do chwili zakończenia ewentualnego krawawienia pozabiegowego. U większości pacjentek krwawienie utrzymuje się do około tygodnia (swoim wyglądem może przypominać plamienie). Współżycie po histeroskopii nie jest zatem zalecane do momentu ustąpienia objawów. Warto poczekać z seksem 2-3 tygodnie, ponieważ wzrasta ryzyko zakażenia.

Histeroskopia a higiena

Jakie są inne zalecenia po zabiegu histeroskopii? Po zabiegu warto pamiętać o przestrzeganiu prawidłowych zasad higieny osobistej. Panie powinny zdawać sobie sprawę, że pierwszy okres po histeroskopii polipa macicy lub innych zmian rozrostowych błony śluzowej macicy może pojawić się z wyprzedzeniem lub opóźnieniem.

Histeroskopia a ciąża

Ciąża po histeroskopii operacyjnej jest jak najbardziej możliwa, ponieważ dzięki tej metodzie szansa na zajście w ciążę oraz na jej donoszenie ciąży wzrasta. Starania o dziecko warto rozpocząć po 3-4 tygodniach od daty wykonania zabiegu.

Histeroskopia to badanie, które wzbudza u pacjentek spory lęk i wątpliwości. Warto zdawać sobie jednak sprawę z tego, że jest to metoda bezpieczna, zwłaszcza, jeśli jest wykonywana przez doświadczonego lekarza lub specjalistę z kliniki leczenia niepłodności. Powikłania pozabiegowe pojawiają się stosunkowo rzadko. Pacjentki nie powinny zatem bać diagnostycznego badania histeroskopowego ani metody operacyjnej np. histeroskopowego wycięcie zmiany chorobowej w macicy.

Jak długo goi się rana po histeroskopii? U większości pacjentek czas rekonwalescencji po zabiegu trwa 2-4 tygodni.

W prywatnej klinice za cena histeroskopii diagnostycznej może wynosić od 1100 do 1300 złotych. Za histeroskopię zabiegową, np. usuwanie polipa macicy trzeba zapłacić znacznie więcej, nawet 1600-1800 złotych. Warto pamiętać o tym, że zabieg ginekologiczny histeroskopii może zostać również wykonany w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. W takiej sytuacji jest on całkowicie bezpłatny.

Źródła

1. Endoskopowe diagnozowanie i leczenie niepłodności w endometriozie
2. Dębski R. Ginekologia kliniczna Tom 1-3, Urban & Partner, Wrocław 2009, ISBN 978-83-7609-013-9
3. Bręborowicz G. (red.), Ginekologia, Urban & Partner, Wrocław 2006, ISBN 83-89581-39-6
4. Berek J.S., Novak E. Ginekologia, Medipage, Warszawa 2008, ISBN 978-83-89769-46-6
5. Opala T. Ginekologia - podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, ISBN 83-200-3353-5
6. Bręborowicz G. Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, ISBN 83-200-3082-X
7. Słomko Z. Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3153-9