Iniekcje doszklistkowe – wskazania, leki i powikłania
Iniekcje doszklistkowe to procedura polegająca na podaniu leku bezpośrednio do komory ciała szklistego. Stosuje się je głównie w leczeniu wysiękowej postaci AMD. Zastrzyki do oka zapewniają większą i szybszą penetrację do siatkówki i naczyniówki, są więc bardziej efektywne. Jakie są wskazania do terapii? Czy jest bezpieczna?
1. Co to są iniekcje doszklistkowe?
Iniekcje doszklistkowe, czyli zastrzyki do gałki ocznej, za pomocą których do oka podaje się preparaty lecznicze, to nowoczesna metoda terapii. Wstrzykiwanie różnych preparatów bezpośrednio do ciała szklistego umożliwia osiągnięcie wysokiego stężenia terapeutycznego w obrębie siatkówki, a i ogranicza potencjalne ogólnoustrojowe działania niepożądane. Zapewnia większą i szybszą penetrację do siatkówki oraz naczyniówki.
2. Na czym polega iniekcja doszklistkowa?
Iniekcja doszklistkowa to – wbrew pozorom – procedura bezbolesna. Wykonuje się ją w znieczuleniu miejscowym. Worek spojówkowy znieczula się miejscowymi kroplami znieczulającymi. Dodatkowo może być podana podspojówkowo lidokaina.
Terapia przeważnie obejmuje serię zastrzyków wykonywanych w określonych odstępach czasu, według zaleceń lekarza. Podczas leczenia, przez pierwsze 3 miesiące, zastrzyki doszklistkowe podawane są zwykle co 4 tygodnie. Potem częstość iniekcji zależna jest od rodzaju schorzenia, skuteczności terapii i rodzaju zastosowanego leku. Zwykle zastrzyki do oka podaje się co 4 lub 8 tygodni, czasem rzadziej.
Kwalifikacja pacjentów do zabiegów iniekcji doszklistkowej opiera się na pełnym badaniu okulistycznym. Sam zabieg wykonywany jest w warunkach ambulatoryjnych przez lekarza okulistę i trwa kilka minut.
3. Wskazania do leczenia iniekcjami doszklistkowymi
Zastrzyki w oko znajdują zastosowanie w leczeniu chorób tylnego bieguna gałki ocznej. Wykorzystuje się je w terapii takich schorzeń oka, jak:
- zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD - Age Related Macular Degeneration),
- zakrzep żyły środkowej siatkówki (CRVO, central retinal vein occlusion),
- cukrzycowy obrzęk plamki (DME, Diabetic Macula Edema),
- neowaskularyzacja naczyniówkowa w przebiegu wysokiej krótkowzroczności,
- obrzęk plamki będącego następstwem zakrzepu żyły środkowej siatkówki.
4. Środki ostrożności, skutki uboczne i powikłania
Z uwagi na łatwy dostęp iniekcje zwykle wykonuje się w kwadrancie dolnoskroniowym. Z uwagi na ryzyko uszkodzeń neurowaskularnych, unika się pozycji na godzinie 3 i 9. Podczas zabiegu pacjent powinien patrzeć w stronę przeciwną do miejsca iniekcji.
Przed wstrzyknięciem leku lekarz dezynfekuje spojówki i unieruchamia powieki za pomocą rozwórki. Następnie podaje zastrzyk do ciała szklistego gałki ocznej. Po zabiegu na oko zostaje nałożony opatrunek, który powinien być pozostawiony do następnego dnia.
Choć iniekcje doszklistkowe są bezpieczne, zdarzają się powikłania i skutki uboczne. Należy do nich zapalenie wnętrza gałki ocznej, przedarcie lub odwarstwienie siatkówki, odłączenie naczyniówki, rozwój zaćmy, nagły wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, krwotok do ciała szklistego, wylew podspojówkowy.
5. Leki podawane w iniekcji doszklistkowej
W leczeniu doszklistkowym zastosowanie znalazły takie substancje, jak:
- leki przeciwbakteryjne, np. wankomycyna, ceftazydym, amikacyna w zapaleniu gałki ocznej,
- leki przeciwwirusowe, np. gancyklowir w ostrej martwicy siatkówki (ARN – acute retinal necrosis),
- glikokortykosteroidy, np. octan triamcynolonu, deksametazon w postaci implantu doszklistkowego w leczeniu obrzęku plamki,
- okryplazmina, np. enzym witreolityczny stosowany w zespole trakcji szklistkowo-siatkówkowych,
- komórki macierzyste stosowane w leczeniu barwnikowego zwyrodnienia siatkówki czy zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD – age-related macular degeneration).
Jedną z najczęściej wykonywanych procedur okulistycznych w praktyce klinicznej stanowią obecnie iniekcje z anty-VEGF (Beovu, Avastin, Eylea, Lucentis). Są złotym standardem w terapii wielu chorób siatkówki, głównie wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). To jedna z najczęstszych przyczyn nieodwracalnej utraty widzenia u osób po 65 roku życia. W przypadku AMD iniekcje mogą być refundowane przez NFZ.
Preparaty hamujące naczyniowy czynnik wzrostu śródbłonka to innowacyjne leki wykorzystywane w terapii AMD, które hamują powstawanie nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Pozwalają zapobiegać groźnym krwotokom podsiatkówkowym i obrzękowi siatkówki neurosensorycznej.
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.