Jacek Kramek zmarł z powodu udaru. Prof. Rejdak: Mało kto w wieku młodym myśli o takich stanach

19 lipca 2021 roku o 18.40 zmarł nagle Jacek Kramek – 32-letni trener personalny, kulturysta i wykładowca Akademii Instruktorów Sportu S4, którego znały i kochały polskie gwiazdy – Edyta Górniak czy Anna Lewandowska. Przez kilka dni jego śmierć wywoływała fale spekulacji – nic dziwnego, Jacek Kramek miał całe życie przed sobą.

"Jak pewnie część z Was już wie, okrutne przeznaczenie zabrało mojego najukochańszego brata Jacka z tego świata. Jacek zmarł 19.07.2021, nie dał rady wygrać walki z okropnym udarem (...)" - napisała Marianna Kramek, siostra Jacka.

Udar to cichy zabójca, który kojarzy się głównie z osobami starszymi. Jak to możliwe, że spowodował śmierć młodego mężczyzny?

- U ludzi młodych, szczególnie u wyczynowców, zdarza się udar krwotoczny, który może wynikać z pęknięcia naczynia, na podłożu jakiejś wady, anomalium naczyniowego – zwykle wrodzonego. Tętniaki, różnego typu naczyniaki – one pękają w różnym wieku i może się to wiązać z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, kiedy to podnosi się ciśnienie krwi – komentuje w rozmowie z WP abcZdrwie prof. Konrad Rejdak, szef Katedry i Kliniki Neurologii SPSK 4 Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.

Wyróżnia się trzy rodzaje udarów – niedokrwienny, krwotoczny i żylny. Udar niedokrwienny to aż 70-80 procent wszystkich udarów. Nazywany zawałem mózgu, spowodowany jest nagłym wstrzymaniem dopływu krwi do tego organu.

- Udar niedokrwienny jest znacznie częstszy i nie przebiega zwykle tak dramatycznie, jak krwotoczny. Występują ostre objawy, dochodzi do ciężkich deficytów funkcji, jak niedowład, porażenie, aczkolwiek nie jest to z reguły przyczyna nagłego zgonu. Zazwyczaj wiąże się ze stanem przewlekłym, choć oczywiście również jest to bardzo groźne – tłumaczy ekspert.

Udar krwotoczny to ok. 15 proc. przypadków – krew wynaczynia się z rozerwanego naczynia krwionośnego, zalewając mózgowie i niszcząc tkanki.

- Przed takim typem udaru trudno się obronić – czasami wychodzi na jaw jakaś wada. Przy wykonanym prześwietleniu mózgu dowiadujemy się przypadkowo, że jest obecna malformacja naczyniowa – dodaje prof. Rejdak.

Najmniej powszechny jest udar żylny, to zaledwie 0,5-1 proc. wszystkich udarów. Spowodowany jest zakrzepicą żył mózgowych lub zatok żylnych opony twardej.

U osób starszych przyczyną wystąpienia udaru może być nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, cukrzyca, wady i choroby serca, hipercholesterolemia itd. Sam wiek poniżej 50. roku życia jest niemodyfikowalnym czynnikiem ryzyka wystąpienia udaru.

U młodych osób przyczyny są zupełnie inne, a niektórzy zwracają uwagę na ich liczebność – ponad 150 potencjalnych przyczyn, co sprawia, że niekiedy trudno jest znaleźć tę jedyną.

- Wykrycie czynników – nawet tych wrodzonych – jest podstawą do wszczęcia leczenia i szansą na zapobiegnięcie wystąpienia udaru. Problem w tym, że mało kto w wieku młodym myśli o takich stanach – badane jest to dopiero po wystąpieniu udaru – ostrzega ekspert.

Średnio co 6,5 minuty ktoś doznaje udaru. Co roku w Polsce ok. 80 tys. osób ma udar, z czego 30 tys. umiera, i tym sposobem nasz kraj plasuje się na trzecim miejscu w Europie. To niechlubne podium. Wśród udarowców ludzie młodzi stanowią stosunkowo niewielki odsetek – 5-10 proc., choć mówi się, że ten odsetek ostatnio wzrósł.

Eksperci z kampanii edukacyjnej #MłodziPoUdarze alarmują, że udar coraz częściej dotyka 20- i 30-latków.

- Czynniki takie jak palenie tytoniu, inne używki – one przyspieszają u młodych udar mózgu i nie jest to niczym nadzwyczajnym, że widzimy na oddziałach neurologicznych osoby ok. 30-40 lat z udarem mózgu. U nich zazwyczaj występuje konstelacja kilku czynników niekorzystnych, np. palenie papierosów, antykoncepcja hormonalna u kobiet, zaburzenia lipidowe związane z nieprawidłową dietą czy nadciśnienie – wymienia neurolog z SPSK4 w Lublinie.

Młodzi ludzie mogą doznać udaru wskutek spożywania dużych ilości alkoholu, stosowania leków psychoaktywnych i substancji odurzających. Nie bez znaczenia jest także nieprawidłowa dieta, w tym duży udział żywności przetworzonej, nadmierny i przewlekły stres, a także brak aktywności fizycznej.

Co istotne również sport może być bezpośrednią przyczyną wystąpienia zawału mózgu. Intensywne ćwiczenia, np. angażujące szyję czy urazy typu uderzenie się w nią, mogą spowodować rozwarstwienie tętnicy szyjnej, a w konsekwencji – udar.

- U ludzi młodych udary niedokrwienne też się zdarzają. Wynika to najczęściej albo z pewnych wrodzonych zaburzeń krzepliwości krwi, ale też występować może niekontrolowane nadciśnienie tętnicze czy wady serca i zaburzenia rytmu serca. Należy też pamiętać o mechanicznych uszkodzeniach naczyń, na przykład tętnic kręgowych przy jakichś nagłych manewrach w zakresie kręgosłupa szyjnego – tłumaczy prof. Rejdak.

Udar nie boli, a jego objawy z łatwością można zbagatelizować. Zwłaszcza gdy mamy 20-30 lat i nic nam nie dolega. Dlatego istotne jest, by wiedzieć, jak rozpoznać niekiedy bardzo subtelne objawy udaru.

Pomóc może akronim – U-D-A-R.

• U – utrudniona mowa,

• D – dłoń opadająca,

• A – asymetria ust czy twarzy,

• R – reaguj natychmiast!

Ostatni punkt wskazuje, jak istotny jest czas – pierwsze 2 godziny dają duże szanse na pełen powrót do sprawności, ale ignorowanie czy bagatelizowanie dolegliwości może już po 5-6 godzinach doprowadzić do obumierania mózgu.

- W warunkach domowych nie mamy praktycznie żadnych możliwości obrony – jedyną obroną jest wezwanie karetki pogotowia, bo rozstrzygnięcie, czy to jest krwotok, czy niedokrwienie może się dokonać tylko w warunkach SOR. Badanie tomograficzne kieruje dalszym tokiem postępowania – w przypadku krwotoków dążymy do wyeliminowania źródła krwawienia, czyli następuje kwalifikacja do leczenia operacyjnego, a z kolei w udarze niedokrwiennym jest szansa na udrożnienie zatkanych naczyń. Są to wysoce specjalistyczne procedury, dostępne tylko w warunkach szpitalnych. I to może rzeczywiście uratować życie – każde opóźnienie sprawia, że szanse pacjenta maleją – wyjaśnia prof. Rejdak.

Najważniejsze, by nie bagatelizować pewnych dolegliwości, jak i ogólnego stanu swojego zdrowia. Który 30-latek mierzy ciśnienie? Tymczasem to powinna być norma. To, a także powrót do regularnego kontrolowania stanu swojego zdrowia, którego zaniechaliśmy z powodu pandemii.

- Warto śledzić stan swojego zdrowia, choć przywykliśmy, że ciśnienie mierzymy w wieku starszym. Profilaktyka powinna być wdrożona nawet u 30-latków - sprawdzenie glikemii, mierzenie ciśnienia, EKG. Oczywiście dieta, aktywność ruchowa mają sens, ale wysiłek fizyczny musi być stopniowany, bo może być groźny wówczas gdy następuje w nadmiarze bez powolnej adaptacji organizmu – alarmuje ekspert.

Prof. Rejdak zwraca uwagę również na to, że widmo udaru powinno nam towarzyszyć także z jeszcze jednego powodu – powikłania, w tym zaburzenia krzepliwości krwi, mogą być groźną schedą po przebytym COVID-19. A ten może być udziałem każdego, niezależnie od wieku.

- Skutki pandemii będziemy długo odczuwać. Wiele osób nie było w ciągłej obserwacji, a przecież dodatkowo wiemy, że sam COVID powoduje liczne powikłana opóźnione, zaburzenia krzepliwości krwi, uszkodzenia śródbłonka naczyń, zapalenie mięśnia sercowego, a to może prowadzić do udarów mózgu – podsumowuje prof. Rejdak.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl