Udar mózgu potocznie nazywany jest wylewem. Uważa się go za trzecią najczęstszą przyczyną śmierci. Jest to nagłe zaburzenie krążenia w obrębie mózgu. Przyjęło się o udarze mówić "wylew" dlatego, że w części przypadków faktycznie dochodzi do krwotoków. Nie jest to jednak żadna prawidłowość, zdecydowana większość udarów (nawet 80% przypadków) spowodowana jest zamknięciem naczyń doprowadzającym krew do mózgu, czyli niedokrwieniem.
Udar zazwyczaj jest konsekwencją nieleczenia innych chorób, takich jak:
- nadciśnienie tętnicze (to najczęstsza przyczyna udaru)
- otyłość
- cukrzyca
- miażdżyca
- zaburzenia gospodarki lipidowej
- bezdech senny
Pierwszymi objawami, które mogą zaniepokoić to przede wszystkim nagłe pojawienie się trudności z mową, drętwienie i niedowład połowy ciała, wykrzywienie twarzy i zaburzenia czucia. W przypadku pierwszej pomocy liczy się każda chwila i jak najszybsze wezwanie pogotowia.
Przyczyny udaru mózgu są bardzo podobne do tych wywołujących zawał serca.
Do udaru niedokrwiennego, zwanego także zawałem mózgu, dochodzi, kiedy blaszka miażdżycowa lub skrzep krwi zamknie naczynie, które doprowadza krew do mózgu.
Udar krwotoczny (zwany także wylewem) ma miejsce, kiedy naczynia krwionośne ulegają uszkodzeniu i płynąca przez nie krew wylewa się bezpośrednio do mózgu. Krew niszczy wówczas wszystkie tkanki, z którymi ma kontakt.
Przyczyną udaru krwotocznego może być także wylew krwi do przestrzeni podpajęczówkowej. Najczęściej wiąże się z uszkodzeniem tętniaka.
Istnieją także czynniki ryzyka charakterystyczne tylko dla kobiet. Przede wszystkim są to powikłania związane z przebytą ciążą - cukrzyca, stan przedrzucawkowy, nadciśnienie ciążowe. Ryzyko zachorowania zwiększa także przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i niski poziom hormonu DHEAS, produkowanego z cholesterolu.
Badania naukowe wykazały, że udar mózgu częściej dotyka kobiety, które zaczęły miesiączkować przed ukończeniem 10 roku życia, a także te, które pierwszych objawów menopauzy doświadczyły przed ukończeniem 45 lat.
