Opryszczka narządów płciowych - objawy, ile trwa, jak rozpoznać, profilaktyka i leczenie

Opryszczka narządów płciowych to problem zdrowotny wywoływany przez wirus opryszczki. Opryszczka na prąciu czy wargch sromowych przenosi się przede wszystkim drogą płciową. Jakie mogą być konsekwencje nieleczonej opryszczki narządów płciowych? Z jakimi chorobami można pomylić opryszczkę w miejscach intymnych? Jakie są najczęstsze objawy opryszczki narządów płciowych?

1. Co to jest opryszczka narządów płciowych?

Opryszczka narządów płciowych jest jednym z najpowszechniejszych schorzeń przenoszonych drogą płciową. W przebiegu choroby mogą, ale nie muszą, wystąpić objawy skórne i błon śluzowych.

Opryszczka narządów płciowych w 95 proc. przypadków wywoływana jest przez wirus opryszczki typu 2 (HSV2), a w 5 proc. przez wirus HSV1 (Herpes simplex virus typ 1). W przypadku opryszczki narządów płciowych najważniejsza jest szybka wizyta u specjalisty np. ginekologa, który zaleci odpowiednie leczenie. Niestety, choroba może nawracać, dlatego osoba zarażona powinna regularnie przechodzić kontrole lekarskie.

2. Przyczyny i drogi transmisji wirusa opryszczki narządów płciowych

Opryszczka narządów płciowych, nazywana przez wielu pacjentów opryszczką na genitaliach to choroba, którą można się zarazić, uprawiając seks (również seks oralny i seks analny) z osobą zakażoną, lub używając z nią np. wspólnego ręcznika.

Zobacz film: "Opryszczka narządów płciowych"

Do zakażenia chorobą może dojść również na skutek kontaktu naskórka partnera z zakażonymi okolicami genitalnymi. Zdarzają się sytuacje, gdy chory może zarażać jeszcze przed pojawieniem się u niego objawów chorobowych. Opryszczkę narządów płciowych wywołuje wirus Herpes (HSV), najczęściej typu 2.

U mężczyzn opryszczka narządów płciowych najczęściej zlokalizowana jest na napletku, żołędzi i trzonu prącia. U kobiet wirusy wywołujące chorobę mogą powodować objawy:

• na wargach sromowych (problemem jest wówczas opryszczka wargi sromowej bądź opryszczka warg sromowych),
• łechtaczce,
• szyjce macicy,
• w obrębie pochwy (tzw. opryszczka pochwy)

Opryszczka płciowa u kobiet i mężczyzn może rozwijać się także w okolicy odbytnicy i na pośladkach.

Warto zdawać sobie sprawę, że możliwe jest również przeniesienie opryszczki z matki na dziecko w trakcie porodu naturalnego. Objawy opryszczki na pochwie, podobnie jak objawy opryszczki sromu są wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia u ciężarnej.

Chorobotwórcze patogeny odpowiedzialne za pojawienie się opryszczki prącia, opryszczki na wardze sromowej czy opryszczki na pośladku przedostają się do komórek nabłonka gospodarza, gdzie ulegają replikacji. Po namnożeniu cząsteczki wędrują do końcowych odcinków nerwów czuciowych, skąd transportowane są do zwojów nerwowych.

Należy mieć na uwadze, że wirusy wywołujące chorobę posiadają zdolność przechodzenia w stan latencji (utajenia). Oznacza to, że po przedostaniu się do ciał komórek nerwowych pozostają tam już na zawsze. Opryszczka na narządach płciowych zawsze wymaga odpowiedniego leczenia. Objawy HSV-2 mogą nawracać.

3. Objawy opryszczki narządów płciowych

Jak wygląda opryszczka narządów płciowych? Objawy opryszczki narządów płciowych są łatwe do rozpoznania. Po kilku dniach lub tygodniach od zakażenia na skórze w okolicach narządów płciowych pojawiają się:

• bolesność,
• świąd,
• zaczerwienienie,
• małe, bolesne pęcherzyki wypełnionych płynem, które po kilku dniach pękają, pozostawiając niewielkie blizny.

Zmianom skórnym w miejscach intymnych mogą towarzyszyć trudności w oddawaniu moczu.

Mogą się również pojawić:

• bóle głowy,
• osłabienie,
• stan podgorączkowy lub gorączka,
• powiększone węzły chłonne.

Raz przechorowana opryszczka narządów płciowych nie daje odporności na wirusa. HSV2 przechodzi w stan uśpienia – zagnieżdża się do końca życia w zwojach nerwowych i może się ujawnić pod wpływem różnych czynników, takich jak:

• stosunki seksualne,
• opalanie,
• stres,
• osłabienie organizmu,
• miesiączka.

Z czym można pomylić opryszczkę narządów płciowych? Opryszczka miejsc intymnych może zostać przez pacjenta uznana za półpasiec, kiłę czy wrzód weneryczny. Nie należy samodzielnie się leczyć, tylko udać jak najszybciej do specjalisty, który pomoże ustalić jaka choroba wywołała objawy opryszczki genitalnej.

Wirusy wywołujące opryszczkę intymną łatwo przenoszą się w trakcie stosunku waginalnego, analnego czy oralnego, z tego powodu bez problemu można znaleźć w internecie zdjęcia opryszczki narządów płciowych. Fotografie pozwalają uświadomić pacjentom, w jaki sposób rozpoznać objawy chorobowe opryszczki na wargach sromowych czy objawy opryszczki penisa.

4. Diagnostyka opryszczki narządów płciowych

Diagnostyka opryszczki narządów płciowych opiera się na wykrywaniu wirusa HSV (Herpes Simplex Virus) typu 1 i 2 za pomocą różnych metod, z których jedną z najczęściej stosowanych jest metoda Real-time PCR.

Metoda Real-time PCR jest wysoce czułą i specyficzną techniką, która umożliwia wykrycie i ilościowe określenie obecności wirusowego DNA HSV 1 i HSV 2 w badanym materiale. Materiałem do badań może być wymaz z obszaru narządów płciowych (np. z owrzodzeń lub zmienionych wirusowo obszarów) lub osocze.

5. Leczenie opryszczki narządów płciowych

Gdy pojawią się jakiekolwiek zmiany w obrębie narządów płciowych, należy udać się do lekarza, szczególnie gdy dolegliwości dotyczą kobiet w ciąży. Wczesne leczenie opryszczki narządów płciowych pomaga zapobiec replikacji wirusa. Gdy opryszczka narządów płciowych ma małe nasilenie, stosuje się leczenie miejscowe:

• nasiadówki z rumianku,
• pędzlowanie roztworem fioletu gencjanowego,
• maści osuszające (np. maść cynkowa)

Leczenie miejscowe opryszczki narządów płciowych nie zapobiega nawrotom choroby i jest znacznie mniej skuteczne niż podawanie leków doustnie czy dożylnie.

Czas trwania objawów opryszczki narządów płciowych skraca przyjmowanie leków zawierających acyklowir (lek przeciwwirusowy). Acyklowir może być stosowany doustnie 5 razy dziennie po 200 mg przez 5 dni (lub tak, jak zaleci lekarz). Poleca się także suplementację witamin B1 i B12.

Osoby chore na opryszczkę narządów płciowych powinny powiadamiać o swojej chorobie wszystkich partnerów seksualnych i powstrzymać się od współżycia do czasu zakończenia leczenia.

Ponadto podczas leczenia zaleca się:

• stosowanie leków przeciwbólowych - zakażenie opryszczką wiąże się z bólem, który można łagodzić środkami przeciwbólowymi, w których składzie jest paracetamol lub ibuprofen
• noszenie bawełnianej bielizny, która jest przewiewna, pozwala skórze oddychać i wchłania wilgoć. Pamiętaj, okolice narządów płciowych powinny być zawsze suche i czyste – bakterie opryszczki bytują w wilgotnym środowisku. Odzież, którą nosimy, powinna nie drażnić okolic narządów płciowych, trzeba pamiętać zwłaszcza o luźnych spodniach. Jeśli tkanina nie będzie ocierała się o skórę, bolące pęcherzyki szybciej się wygoją.
• zrezygnować z używania żeli do higieny intymnej, ponieważ mogą zawierać składniki, które zaostrzą opryszczkę. Okolice intymne powinny być myte i smarowane tylko tymi preparatami, które zaleci lekarz. Kosmetyki stosowane codziennie na czas leczenia należy odstawić.

6. Czy opryszczka narządów płciowych jest groźna?

Opryszczka narządów płciowych w 40 proc. przypadków nigdy nie wraca, u pozostałej części zakażonych wykazuje tendencję do nawrotów pod wpływem ww. czynników. Wirus herpes simplex typ 2 w skrajnych przypadkach może doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia rdzenia lub zaburzeń czynności układu nerwowego.

Opryszczka narządów płciowych jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży – może spowodować zakażenia wewnątrzmaciczne, okołoporodowe i poporodowe u dziecka. Największe ryzyko zakażenia występuje przy porodzie naturalnym.

Problemu nie należy bagatelizować. W przypadku pojawienia się zmian skórnych w okolicach genitalnych należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, np. internisty bądź lekarza rodzinnego.

7. Zapobieganie zakażeniu opryszczką narządów płciowych

Jak zapobiegać opryszczce narządów płciowych? Przede wszystkim należy unikać ryzykownych zachowań seksualnych oraz pamiętać o stosowaniu prezerwatywy, jeżeli nie mamy pewności, że osoba, z którą chcemy uprawiać seks oralny, analny bądź waginalny jest zdrowa.

O prezerwatywie w nie powinny zapominać również kobiety regularnie przyjmujące antykoncepcję doustną. Wskazane jest używanie wyłącznie swoich przyborów kosmetycznych, ręczników czy maszynek do golenia miejsc intymnych.

8. Czy opryszczka narządów płciowych ma wpływ na ciążę i zdrowie noworodka?

Zakażenie opryszczką narządów w ciąży stanowi zagrożenie dla płodu. Szczególnie niebezpieczny dla ciąży jest wirus HSV2, ponieważ może doprowadzić on do zakażenia wewnątrzmacicznego, ale również wodogłowia, małogłowia czy uszkodzeń w obrębie centralnego układu nerwowego.

Najbardziej niebezpieczna dla nienarodzonego dziecka jest sytuacja, kiedy ciężarna zarażona zostaje niedługo przed wyznaczonym terminem porodu. Zmiany wirusowe występujące w obrębie sromu stanowią wskazanie do przeprowadzenia cesarskiego cięcia.

9. Jakie są różnice między opryszczką narządów płciowych a opryszczką wargową?

Opryszczka narządów płciowych powoduje u pacjentek pęcherzowe zmiany na wargach sromowych i kroczu. W przypadku mężczyzn wykwity pęcherzykowe oraz nadżerki zaobserwować można przede wszystkim na prąciu. Zakażenie opryszczką wargową najczęściej skutkuje wykwitami zlokalizowanymi na pograniczu skóry i czerwieni wargowej.

Po upłynięciu kilku dni pęcherzyki zaczynają pękać, a w ich miejscu zaobserwować można nadżerkę. Po pewnym czasie zmiana skórna zasklepia się. Dochodzi też do samoistnego odpadnięcia strupka.

10. Powikłania opryszczki narządów płciowych

Zakażenie wirusem opryszczki narządów płciowych może znacząco zwiększyć ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u kobiet. Wirus jest szczególnie niebezpieczny dla ciężarnych kobiet, ponieważ może prowadzić do przedwczesnego porodu, zakażenia wewnątrzmacicznego, zwapnienia międzyczaszkowego, małogłowia czy małoocza u płodu.

Zaniedbanie opryszczki warg sromowych czy opryszczki na penisie może skutkować także zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniem mózgu czy zapaleniem rogówki oka.

11. Czy opryszczka narządów płciowych jest wyleczalna?

Opryszczka narządów płciowych jest infekcją niezwykle zaraźliwą, a jej całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Jednak istnieją dostępne leki przeciwwirusowe, które mogą pomóc w zarządzaniu objawami i zmniejszeniu częstotliwości nawrotów infekcji. Terapia farmakologiczna może również pomóc w skróceniu czasu trwania objawów podczas nawrotów.

Najważniejszą rzeczą jest regularne konsultowanie się z lekarzem, który może zalecić odpowiednie leczenie i środki ostrożności, aby zmniejszyć ryzyko przenoszenia wirusa na innych.

12. Czy można prowadzić normalne życie seksualne po zakażeniu opryszczką narządów płciowych?

Objawy infekcji mogą występować przez okres około trzech tygodni, po czym wirus HSV przechodzi w stan uśpienia w zwojach nerwowych (może pozostawać uśpiony przez dłuższy okres, aż zostanie ponownie aktywowany przez czynniki takie jak stres, osłabienie odporności, przemęczenie, ekspozycja na słońce).

Pacjenci, u których wystąpiły objawy kliniczne zakażenia, powinni zachowywać wstrzemięźliwość seksualną. Po ustąpieniu objawów chorobowych zalecane jest każdorazowo stosowanie prezerwatywy w trakcie zbliżeń płciowych.

13. Czy wirus opryszczki narządów płciowych może być przenoszony bezobjawowo?

Opryszczka narządów płciowych jest przenoszona przez kontakt błony śluzowej lub uszkodzonej skóry z genitaliami, owrzodzeniem lub płynami ustrojowymi osoby zakażonej wirusem HSV (Herpes Simplex Virus).

Osoby z aktywną infekcją, która manifestuje się objawami, takimi jak owrzodzenia lub pęcherzyki na genitaliach, są bardziej zakaźne, ale istnieje również ryzyko przeniesienia wirusa przez osoby zakażone, które nie wykazują żadnych widocznych objawów (bezobjawowe zakażenie). Dlatego ważne jest zachowanie ostrożności podczas kontaktów seksualnych i stosowanie prezerwatyw jako środka ochrony przed zakażeniem lub przeniesieniem wirusa.

14. Jakie mogą być długoterminowe skutki zakażenia opryszczką narządów płciowych?

Wirusy wywołujące objawy opryszczki warg sromowych lub opryszczki prącia pozostają w organizmie przez całe życie, co może prowadzić do nawracających infekcji. Nawrotom objawów chorobowych szczególnie sprzyjają: osłabienie odporności, zmęczenie, brak odpowiedniej ilości snu, ekspozycja na słońce, stresujące przeżycia.

Nawracające infekcje opryszczką narządów płciowych mogą powodować duży dyskomfort, ból, świąd i pieczenie w obrębie okolic intymnych.

Pacjenci zakażeni opryszczką intymną mogą przenosić chorobotwórcze patogeny na inne osoby, nawet wówczas, gdy nie występują u nich objawy chorobowe. To może prowadzić do rozprzestrzeniania się wirusa w społeczeństwie.

Zakażenie opryszczką narządów płciowych może wpływać na jakość życia i wywoływać stres, lęk oraz poczucie winy u nosicieli wirusa. To może wpłynąć negatywnie na ich relacje z innymi osobami.

Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.