Kapnometria – na czym polega pomiar stężenia CO2?

Kapnometria to nieinwazyjna metoda pomiaru stężenia i ciśnienia parcjalnego CO2, czyli dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu. Polega na kolorymetrycznej lub spektrofotometrycznej analizie składu gazu, który wydostaje się z płuc podczas wydechu. Wyniki badania dostarczają wielu ważnych informacji na temat stanu pacjenta. Co warto wiedzieć?

1. Co to jest kapnometria?

Kapnometria to nieinwazyjny pomiar stężenia CO2, rutynowo stosowany przez zespoły ratownictwa medycznego podczas wykonywania medycznych czynności ratunkowych. Służy między innymi do oceny jakości prowadzonych uciśnięć klatki piersiowej czy prawidłowego zabezpieczenia drożności dróg oddechowych.

Pomiar stężenia lub ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla w powietrzu wydechowym dokonywany jest przy użyciu technik pomiaru spektrofotometrycznego bądź kolorymetrycznego.

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Kolorymetria to technika analityczna, która określa stężenie roztworów barwnych za pomocą porównania intensywności koloru badanego roztworu z barwą wzorca. Urządzenia kolorymetryczne posiadają filtr ze wskaźnikiem pH. Przepływ powietrza nad nim powoduje odpowiednie wybarwienie filtra. To odzwierciedla stężenie dwutlenku węgla.

Z kolei spektrofotometria to technika pomiarowa, która polega na ilościowym pomiarze transmisji lub odbicia światła przez próbkę. Pomiar spektrofotometryczny wykorzystuje zjawisko pochłaniania światła w zakresie podczerwieni przez dwutlenek węgla.

Warto pamiętać, że:

• dwutlenek węgla to produkt powstający w tkankach i wydalany z powietrzem wydychanym,
• kapnometria to pomiar stężenia CO2,
• kapnografia to prezentacja zmian stężenia CO2 w czasie,
• kapnometr to urządzenie mierzące i wyświetlające aktualny stan stężenia CO2,
• kapnograf to urządzenie mierzące i rysujące wykres zmian stężenia w czasie CO2,
• kapnogram to wykres zmian stężenia CO2 w czasie.

2. Zalety kapnometrii i kapnografii

Kapnometria, czyli pomiar stężenia CO2 oraz kapnografia, czyli prezentacja zmian stężenia CO2 w czasie, umożliwiają rejestrację zawartości dwutlenku węgla w powietrzu wydychanym powietrzu, co z kolei w nieinwazyjny sposób pozwala określić skuteczność wentylacji płuc.

Dzięki mierzeniu końcowo-wydechowego CO2 (etCO2 - end tidal carbon dioxide) zilustrowanych w postaci krzywej (kapnografia) lub wyświetlanych na kapnometrze (kapnometria) wartości zmian stężenia CO2 w zależności od fazy oddechu, można rozpoznać wiele stanów zagrożenia życia, co umożliwia właściwe działanie.

Obydwie metody pozwalają na monitorowanie pacjenta, co polepsza standard diagnostyki i pozwala na podwyższenie bezpieczeństwa działań. Dzięki nim możliwe jest postawienie właściwego rozpoznania. Ma to związek z tym, że kapnometria i kapnografia w nieinwazyjny sposób pomagają:

• ustalić skuteczność wentylacji oraz stanu układu krążenia,
• monitorować stężenie CO2,
• potwierdzać i monitorować położenie rurki intubacyjnej, a także zmiany w jej świetle,
• określać jakość prowadzonych uciśnięć klatki piersiowej podczas resuscytacji krążeniowo-oddechowej,
• monitorować częstość wentylacji pacjenta zaintubowanego,
• monitorować poziom zwiotczenia,
• rozpoznać powrót spontanicznego oddechu.

Kapnometria, ze względu na niewielkie rozmiary kapnometru i szybkość zastosowania, częściej używana jest w ratownictwie medycznym, zaś kapnografia w intensywnej terapii.

3. Jak działają kapnometry i kapnografy?

Kapnografy (urządzenia mierzące i prezentujące wykres zmian stężenia w czasie CO2) oraz kapnometry (urządzenia mierzące i wyświetlające aktualny stan stężenia CO2) stanowią podstawowe wyposażenie stanowiska anestezjologicznego, znajdują także zastosowanie w ratownictwie medycznym.

Dostępne są kapnometry kolorymetryczne (jednorazowe detektory CO₂) oraz kapnometry spektrofotometryczne. Prawidłowe stężenie dwutlenku węgla mieści się w przedziale 35-45 mmHg. Co istotne, wykonując kapnografię, w odróżnieniu do kapnometrii, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na krzywą, a nie pojedynczy wynik.

Warto wiedzieć, że wzrost CO2 w zapisie kapnografu wynika pojawia się w następujących sytuacjach:

• wzrost produkcji CO2,
• zmniejszenie wentylacji,
• dożylne podawanie wodoroweglanów,
• nagły wzrost minutowego rzutu serca,
• nagłe zwolnienie mankietu.

Spadek CO2 jest konsekwencją takich sytuacji jak:

• spadek przepływu płucnego,
• spadek zużycia tlenu na obwodzie,
• zbyt wysoka wentylacja,
• nagły spadek rzutu minutowego serca,
• rozłączenie respiratora,
• zatkanie rurki intubacyjnej.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.