Karbocysteina – leki, wskazania, działanie i skutki uboczne
Karbocysteina jest pochodną aminokwasu cysteiny i lekiem mukolitycznym. Jej działanie polega na rozrzedzaniu i upłynnianiu wydzieliny z dróg oddechowych. Substancja zmniejsza lepkość śluzu i ułatwia odkrztuszanie. Czy istnieją ograniczenia dotyczące stosowania karbocysteiny u określonych pacjentów, takich jak dzieci czy osoby w ciąży? Jakie są wskazania do jej zażywania?
1. Czym jest karbocysteina?
Karbocysteina to pochodna aminokwasu cysteiny i lek sekretolityczny z grupy mukolityków (lek rozrzedzający wydzielinę, lek ułatwiający odkrztuszanie i zmniejszający lepkość śluzu). Stosuje się ją w objawowym leczeniu chorób układu oddechowego, które przebiegają z nadmiernym wytwarzaniem gęstej, lepkiej wydzieliny.
W jakich schorzeniach układu oddechowego karbocysteina może być szczególnie skuteczna? To dobry lek na zapalenie oskrzeli (ostre zapalenie oskrzeli lub oskrzelików) i lek na zapalenie płuc.
Substancja sprawdza się także w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), astmy oskrzelowej, mukowiscydozy, przewlekłego nieżytu nosa, zapalenia zatok przynosowych. Można ją również stosować pomocniczo w zapaleniu ucha środkowego.
Jakie są mechanizmy działania karbocysteiny? Substancja zwiększa syntezę sialomucyn oraz zmniejsza ilość fukozy. To prowadzi do zmiany właściwości śliny i wydzieliny śluzowej. Ta staje się bardziej płynna i mniej lepka. Ponadto substancja normalizuje wydzielanie śluzu i zmniejsza opory w drogach oddechowych. Co istotne, indukuje sekrecję przeciwciał IgA. Nie zakłóca naturalnego odruchu kaszlowego.
2. Karbocysteina – leki
Karbocysteina została wprowadzona na rynek farmaceutyczny w 1982 roku. Jakie są dostępne formy podawania karbocysteiny? Obecnie to substancja aktywna obecna w wielu lekach, w różnych formach. Te są dostępne jako kapsułki twarde, roztwór doustny, syrop, tabletki do ssania.
Leki na polskim rynku, których substancją czynną jest karbocysteina to:
- Bronles (kapsułki twarde),
- Flegamax (roztwór doustny), Flegamax Forte (granulat do sporządzania roztworu doustnego),
- Mucopect (syrop), Mucopect Kids (syrop), Mucopect Control (kapsułki twarde),
- Mukolina (syrop),
- Pecto Drill (syrop), Pecto Drill (tabletki do ssania),
- Pulnozin (syrop),
- Strepsils na kaszel (kapsułki twarde).
Większość leków, których substancją czynną jest karbocysteina, dostępne są jako preparaty OTC (karbocysteina bez recepty jest dostępna w aptekach). Niektóre leki w syropie oraz leki w postaci tabletek do ssania wydawane są za okazaniem recepty.
3. Stosowanie i dawkowanie karbocysteiny
Jakie są zalecenia dotyczące dawkowania karbocysteiny? Dawka karbocysteiny jest ustalana indywidualnie, ponieważ zależy zarówno od masy ciała i wieku, jaki i jednostki chorobowej.
Warto pamiętać, że inaczej dawkuje się preparaty w różnych postaciach farmaceutycznych, leki OTC oraz leki na receptę. Niemniej przyjmuje się, że typowa dawka dobowa:
- u dzieci od 2. do 12. roku życia wynosi od 250 do 750 mg; syrop z karbocysteiną dla dzieci czy karbocysteina w innej formie w przypadku dzieci powyżej 12. roku życia wynosi od 1500 do 2250 mg,
- u dorosłych wynosi od 1500 do 2250 mg.
Karbocysteina, niezależnie od postaci, stosowana jest doustnie. Bardzo ważne jest, by podać ją najpóźniej 4 godziny przed snem.
4. Karbocysteina – skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania
Przeciwwskazaniem do stosowania karbocysteiny jest nadwrażliwość na karbocysteinę lub którąkolwiek substancję pomocniczą (np. czerwień koszenilową lub parahydroksybenzoesan metylu), fenyloketonuria, czynna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, obniżona zdolność do odkrztuszania. Co więcej, substancję należy stosować ostrożnie u osób zmagających się z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy. Ma to związek z tym, że karbocysteina może uszkadzać błonę śluzową żołądka.
Należy unikać jednoczesnego przyjmowania karbocysteiny z lekami hamującymi wydzielanie śluzu w oskrzelach oraz lekami przeciwkaszlowymi.
Jeśli chodzi o stosowanie karbocysteiny w ciąży i w czasie karmienia piersią, z uwagi na brak badań klinicznych dotyczących wpływu przyjmowania karbocysteiny na ciążę, w celu zachowania ostrożności jej zażywanie nie jest wskazane.
Dla bezpieczeństwa nie należy stosować również stosować karbocysteiny podczas karmienia piersią (choć nie ma danych, które wykazywałyby zdolność substancji do przenikania do mleka kobiecego i dowodziłyby szkodliwego wpływu na dziecko).
Jakie są potencjalne skutki uboczne stosowania karbocysteiny? Karbocysteina nie powoduje zbyt wielu działań niepożądanych. Sporadycznie stosowana w dużych dawkach może wywołać zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zaburzenia układu nerwowego (głównie bóle głowy) i reakcje alergiczne.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.