Kiedy szczepionki na Covid-19 zaczynają działać i jak długo chronią przed koronawirusem?
Kiedy szczepionki przeciw Covid-19 zaczynają działać? To pytanie zadają sobie ludzie na całym świecie. Chcą wiedzieć, kiedy ich życie wróci do normalności i kiedy będą mogli czuć się w pełni bezpiecznie w towarzystwie. Warto wiedzieć, że odporności na działanie koronawirusa nie nabywa się od razu po podaniu pierwszej, drugiej czy kolejnej dawki szczepionki. Kiedy więc szczepienie zaczyna być w pełni skuteczne i czy można to sprawdzić?
1. Kiedy szczepionki na Covid-19 zaczynają działać?
Szczepionki przeciw Covid-19 osiągają pełną skuteczność działania po kilkunastu dniach od przyjęcia drugiej dawki. Czas ten różni się w zależności od podanego preparatu, jednak niepełną odporność organizm uzyskuje zwykle już po kilku dniach.
Pełną odporność na Covid-19 można uzyskać po 7 dniach w przypadku preparatu Comirnaty (Pfizer). W przypadku szczepionki Moderny jest to 14, a w przypadku AstraZeneki - 15 dni od podania drugiej dawki. Jeśli chodzi o preparaty jednodawkowe, takie jak Johnson&Johnson, część odporności organizm nabywa po 14 dniach, natomiast pełną ochronę szczepionka zapewnia po 28 dniach.
Warto pamiętać!
Tuż po przyjęciu pierwszej dawki szczepionki, niezależnie od jej rodzaju, organizm może być bardziej podatny na infekcje, dlatego nie należy zbyt szybko wracać do spotkań towarzyskich ani wyruszać w podróże. Przez pierwsze 7-14 dni od szczepienia warto zachowywać się tak, jak przed przyjęciem pierwszej dawki. Dzięki temu ochronimy się przed zakażeniem i pozwolimy przeciwciałom rozwijać pełną odporność na koronawirusa.
Wytworzenie odpowiedniej ilości przeciwciał może potrwać kilka lub kilkanaście dni. Zależy to nie tylko od rodzaju podanej szczepionki, ale także od indywidualnych uwarunkowań każdego organizmu, a także od tego, czy dana osoba w przeszłości przechorowała Covid-19. Może się okazać, że w jej organizmie jeszcze są obecne odpowiednie przeciwciała, wówczas na pełną ochronę będzie można czekać krócej.
2. Skuteczność poszczególnych szczepionek
Nie tylko czas uzyskania pełnej odporności jest ważny, ale także skuteczność poszczególnych szczepionek. Również od tego zależy, jak wysokie jest ryzyko ponownego zakażenia, a także jak długo przeciwciała utrzymają się w organizmie.
Najlepsze wyniki osiąga preparat Comirnaty wyprodukowany przez koncern Pfizer/BioNTech. W badaniach klinicznych potwierdzono 95% skuteczności w zapobieganiu objawów zakażenia koronawirusem u osób, które wcześniej nie chorowały na Covid-19, a więc nie miały żadnych przeciwciał w organizmie.
Podobne wyniki osiąga preparat Moderna - jego skuteczność szacuje się na 94% po przyjęciu drugiej dawki u osób, u których nie wykryto dotychczas przeciwciał. Szczepionka chroni przed objawami infekcji, a także przed ciężkim przebiegiem Covid-19.
W przypadku preparatu AstraZeneca początkowo szacowano skuteczność szczepionki na 79%, jednak obecne badania kliniczne potwierdzają, że preparat chroni przed ciężkimi objawami zakażenia koronawirusem w 76 procentach.
Podobnie jest w przypadku preparatu Johnson&Johnson - jego ogólna skuteczność wynosi 66%, ale ochronę przed ciężkim przebiegiem Covid-19 szacuje się na 85%.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Odporność na koronawirusa pomiędzy kolejnymi dawkami szczepionek
Przyjęcie pierwszej dawki szczepionki, bez względu na jej rodzaj, nie zapewnia pełnej ochrony przeciwko objawom choroby Covid-19. Przeciwnie - organizm przez kilka lub kilkanaście dni może być osłabiony i podatny na infekcje. Dzieje się tak szczególnie w przypadku osób, które mają tzw. choroby towarzyszące lub przyjmują leki immunosupresyjne czy przeciwnowotworowe.
Po pierwszej dawce szczepionki organizm wytwarza niewielką liczbę przeciwciał, co nie jest wystarczającą ochroną przeciw zakażeniu koronawirusem. Szacuje się, że przykładowo preparat Pfizera zapewnia ochronę na poziomie 52 procent kilkanaście dni po przyjęciu pierwszej dawki. Po drugiej dawce skuteczność w zapobieganiu objawów wzrasta niemal dwukrotnie.
4. Jak długo trwa ochrona przeciw koronawirusowi?
Wciąż nie ma wystarczających danych na temat tego, jak długo przeciwciała utrzymują się w organizmie na wysokim poziomie. Dyrektor generalny koncernu Moderna przewiduje, że szczepionka firmy zapewnia kilkuletnią odporność na koronawirusa. Nie są to jednak dane potwierdzone wiarygodnymi, niezależnymi badaniami.
Nie ma żadnych informacji co do pozostałych szczepionek. Dzieje się tak, ponieważ od kiedy rozpoczęto testy na ludziach, minęło zbyt mało czasu, aby oszacować długość życia i czas aktywności wytworzonych dzięki szczepieniom przeciwciał.
Istnieją jednak badania na myszach, które wykazały, że po dwóch dawkach szczepionki organizmy gryzoni zachowały odporność na 13 tygodni. Brzmi to jak bardzo krótki okres, niemniej jednak tygodnie życia myszy mogą przełożyć się na kilka lat życia ludzkiego.
Dodatkowo warto pamiętać, że koronawirus nieustannie mutuje. Może się więc okazać, że konieczne będzie szczepienie co roku - tak jak w przypadku grypy. Wówczas laboratoria na bieżąco będą odpowiadać na kolejne mutacje. Wciąż jeszcze nie wiadomo, po jakim czasie i na jak długo ludzie nabędą odporność stadną na koronawirusa.
Wszystkie te czynniki sprawiają, że nie da się jednoznacznie określić, jak długo trwa ochrona przeciw koronawirusowi.
5. Odporność ozdrowieńców
Czy ozdrowieńcy muszą się szczepić? Coż, z pewnością im to nie zaszkodzi, niemniej jednak okazuje się, że po przechorowaniu Covid-19 odporność na koronawirusa utrzymuje się przez wiele miesięcy. Czas ten różny się w zależności od rodzaju szczepionki, ale szacuje się, że aktywne przeciwciała pozostają w organizmie ozdrowieńca przez 5-11 miesięcy.
Nie oznacza to, że osoba, która przechorowała Covid-19, nie może przez ten czas zachorować. Istnieje ryzyko, że znów zakazi się koronawirusem, jednak przechoruje znacznie łagodniej lub nawet bezobjawowo. Mimo wszystko także ozdrowieńcy powinni zaszczepić się przeciwko Covid-19, ponieważ ilość wytworzonych podczas choroby przeciwciał może być bardzo niska, co w ogóle nie zapewnia ochrony przed kolejnym zakażeniem.
6. Jak sprawdzić, czy szczepionka działa?
Najlepszym sposobem na sprawdzenie, czy szczepionka zapewnia nam odporność, jest wykonanie testu. Do tej pory badali się głównie ozdrowieńcy, jednak teraz coraz więcej osób chce sprawdzić, czy szczepionka rzeczywiście zadziałała. Do wyboru jest kilka rodzajów testów - jakościowe, półilościowe oraz ilościowe. Aby sprawdzić, czy nasz organizm wytworzył konkretne przeciwciała, należy wykonać test, pozwalający na ocenę przeciwciał w klasie IgG skierowane przeciw białku S. W ten sposób sprawdzimy odporność poszczepienną, a nie wytworzoną na skutek przechorowania Covid-19.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
