Kifoza - przyczyny, objawy, rozpoznanie, leczenie

Kifoza to występująca u większości z nas naturalna krzywizna kręgosłupa w postaci łukowatego wygięcia w stronę grzbietową. Jest to stan fizjologiczny. Nadmierna kifoza piersiowa, określana także jako okrągłe plecy, to stan objawiający się w postaci pogłębienia kifozy piersiowej fizjologicznej. Jak leczy się ten problem zdrowotny? Jakie są inne rodzaje kifozy? Jakie ćwiczenia na kifozę piersiową są skuteczne? Czym spowodowana jest kifoza u dzieci?

1. Kifoza – co to jest?

Kifoza piersiowa, lordoza szyjna, a także lordoza lędźwiowa to naturalne krzywizny kręgosłupa, które umożliwiają sprawne funkcjonowanie ciała. Dzięki naturalnym krzywiznom kręgosłup człowieka może bez problemu przenosić siły z rąk i nóg na centrum ciała, dźwigać ciężkie przedmioty i rozkładać obciążenia w taki sposób, by w układzie stawowo-kostnym nie dochodziło do żadnych uszkodzeń czy urazów.

Jak wyglądają naturalne wygięcia tzn. lordozy i kifozy? Kifoza piersiowa jest naturalną, fizjologiczną krzywizną kręgosłupa w postaci łukowatego wygięcia w stronę grzbietową. Lordoza szyjna jest fizjologicznym, w pełni prawidłowym wygięcie kręgosłupa ku przodowi w obrębie odcinka szyjnego. Lordoza lędźwiowa jest wygięciem kręgosłupa w odcinku lędźwiowym w przód.

2. Czym jest patologiczna kifoza?

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Patologiczna kifoza pogłębiona (hiperkifoza) jest postępującą chorobą kręgosłupa, która może występować u dzieci i dorosłych. To zaburzenie niekiedy powoduje zniekształcenie określane jako garb. Nieprawidłowości kifotyczne najczęściej spotyka się w piersiowej lub piersiowo-lędźwiowej części kręgosłupa.

Łagodna postać choroby zwykle nie powoduje wielu problemów, ale w ciężkich przypadkach, gdy pacjent cierpi np. na nadmierną kifozę piersiową (hiperkifozę piersiową), schorzenie może niekorzystnie wpłynąć na płuca, nerwy, narządy oraz tkanki, co prowadzi do dolegliwości bólowych i innych komplikacji.

Zaawansowana, pogłębiona kifoza może wywoływać nawet dolegliwości bólowe w trakcie oddychania. Po czym rozpoznać, że pacjent boryka się z problemem patologicznej kifozy? W przebiegu choroby zaobserwować można okrągłe plecy u dorosłych), rozsunięcie łopatek, zapadnięcie klatki piersiowej. Choroba może takze doprowadzić do powstania garbu, dlatego wielu pacjentów z pogłębioną kifozą nosi gorset na okragle plecy.

3. Rodzaje kifozy

Biorąc pod uwagę głębokość łuku oraz lokalizację, wyróżnić można następujące rodzaje kifozy:

• nadmierna kifoza piersiowa (okrągłe plecy) – oznacza pogłębienie kifozy piersiowej fizjologicznej. U pacjentów z tą wadą postawy naturalna krzywizna kręgosłupa w obrębie odcinka piersiowego przekracza normy, tworząc tzw. okrągłe plecy. Pogłębiona kifoza piersiowa może wynikać z faktu, że pacjent stale utrzymuje nieprawidłową postawę ciała i często się pochyla. Dodatkowo, stan może być spowodowany bocznym skrzywieniem kręgosłupa lub rozszczepem kręgosłupa. W niektórych przypadkach taka kifoza kręgosłupa spowodowana jest stanem zapalnym bądź wysunięciem dysku.
• spłycona kifoza piersiowa – objawia się w postaci płaskich pleców, spłaszczenia klatki piersiowej, opuszczenia oraz wysunięcia barków ku przodowi. Spłycenie kifozy piersiowej u wielu pacjentów objawia się również w postaci cofniętej głowy.
• kifoza szyjna – jest niefizjologicznym, czyli nienaturalnym skrzywieniem występującym w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa. Patologiczna kifoza szyjna zastępuje naturalną lordozę szyjną. Górny odcinek jest odchylony nadmiernie do przodu, a dolny ku tyłowi. Sposób poruszania się pacjentów z kifozą może kojarzyć się z chodem żołnierskim.
• kifoza lędźwiowa – objawia się w postaci nadmiernego wygięcia ku tyłowi kręgosłupa w obrębie odcinka lędźwiowego.

Dla porównania, nadmierne wygięcie kregosłupa do tyłu w odcinku piersiowym oznacza hiperkifozą krzyżową (przez pacjentów ten problem często nazywany jest kifozą krzyżową).

Rozpoznawana przez specjalistów kifoskolioza piersiowa oznacza z kolei, że u pacjenta występuje jednoczesne wygięcie kręgosłupa do tyłu i na bok. Kifoza skolioza zazwyczaj spowodowana jest krzywicą bądź wadą rozwojową.

4. Przyczyny kifozy

Do wystąpienia kifozy piersiowej przyczyniają się następujące czynniki:

• zaburzenia nerwowo-mięśniowe,
• urazy,
• nowotwory,
• infekcje,
• zapalenie stawów
• choroba Scheuermanna (inaczej młodzieńcza kifoza)

Krzywe plecy u dorosłych to problem równie częsty co kifoza u dzieci. Na wystąpienie kifozy bardziej narażone są przede wszystkim

• dorastające dziewczęta z wadami postawy,
• chłopcy w wieku od 10 do 15 lat,
• dorośli z osteoporozą lub krzywicą,
• chorzy z zaburzeniami tkanki łącznej, na przykład z syndromem Marfana.

Objawy kifozy szyjnej mogą pojawić się u pacjentów, którzy często przyjmują nieprawidłową postawę ciała. Problem zdrowotny może uaktywnić się z powodu nadmiernego wysuwania głowy do przodu. Wśród innych przyczyn kifozy szyjnej lekarzy wymieniają:

• choroby zwyrodnieniowe kręgosłupa,
• otyłość,
• siedzący tryb życia,
• spanie na źle dopasowanym materacu.

5. Objawy kifozy

Najczęstsze objawy kifozy piersiowej:

• ból kręgosłupa,
• drętwienie,
• parestezje (np. mrowienie),
• skurcze mięśni,
• osłabienie mięśni,
• zmiany w jelitach,
• zmiany w pęcherzu moczowym,
• wysunięcie głowy do przodu,
• wysunięcie barków do przodu,
• zaokrąglenie ramion,
• zapadnięcie się klatki piersiowej,
• rozsunięcie i odstawanie łopatek.

U pacjentów z kifozą szyjną często pojawiają się bóle głowy, dolegliwości bólowe potylicy, dolegliwości bólowe karku oraz zawroty głowy. Dodatkowo, mogą wystąpić takie problemy jak:

• zaburzenia równowagi,
• problemy z widzeniem,
• zmniejszenie ruchomości głowy,
• drętwienie bądź mrowienie głowy, kręgosłupa oraz kończyn.

6. Rozpoznanie kifozy

Choroba często przebiega bezobjawowo, dlatego wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że ma kifozę. U chorych, którzy odczuwają ból pleców, mają zaokrąglone plecy lub czują napięcie/zesztywnienie w kręgosłupie, diagnoza następuje znacznie szybciej.

Jeśli wystąpiły powyższe symptomy, warto udać się do lekarza, ponieważ kifoza może przyczynić się do poważnych komplikacji. Aby zdiagnozować kifozę, konieczne jest przeprowadzenie następujących badań:

• obserwacja postawy,
• badanie palpacyjne kręgosłupa, które określa nieprawidłowości poprzez dotyk,
• zakres ruchu środków, w jakim stopniu pacjent może wykonywać ruchy zgięcia i rotacji kręgosłupa,
• zdjęcie rentgenowskie – jest wykonywane na całej długości kręgosłupa (przód/tył/góra/dół).

7. Leczenie kifozy

Leczenie kifozy jest uzależnione od przyczyny wystąpienia choroby oraz jej objawów. U pacjentów z łagodniejszą postacią kifozy piersiowej czasami nie stosuje się żadnego leczenia, a stan kręgosłupa samoistnie się poprawia.

Chory ma za zadanie wykonywać zalecane ćwiczenia i spać na niezbyt miękkim materacu. Jeśli pacjent cierpi na strukturalną wadę postawy, leczenie zależy od objawów, płci i wieku. Zwykle pacjent przyjmuje leki o działaniu przeciwzapalnym. Natomiast w przypadku kifozy, związanej z osteoporozą leczenie może być zbyteczne. Zwykle wystarczy kontynuować leczenie osteoporozy, by uniknąć złamań.

Poważniejsze postaci kifozy wymagają podjęcia bardziej stanowczych kroków. Podstawowe metody leczenia to noszenie szelek ortopedycznych oraz – w ostateczności – operacja.

Szelki są zalecane dzieciom i nastolatkom. Im wcześniej rozpoczyna się leczenie, tym bardziej jest efektywne. Niekiedy jednak operacja to jedyne wyjście, na przykład gdy kifoza jest powiązana z infekcją lub guzem.

W przypadku rozpoznanej kifozy szyjnej wskazana jest fizjoterapia polegająca na wykonywaniu określonych ćwiczeń. Dodatkowo, pomocna bywa fizykoterapia oraz takie metody jak laseroterapia, elektroterapia czy hydroterapia. Osobom z zaawansowaną kifozą szyjną często wymagają leczenia operacyjnego (tzw. operacji kifozy) oraz rehabilitacji.

Kifoza u niemowlaka to problem, którego pod żadnym pozorem nie powinno się leczyć na własną rękę. Jeśli rodzice podejrzewają, że ich maluch może borykać się z tym problemem zdrowotnym, zalecana jest konsultacja u ortopedy dziecięcego.

8. Skutki nieleczonej kifozy patologicznej

Nieleczona pogłębiona kifoza piersiowa, określana bardzo często jako okrągłe plecy, w zaawansowanym stadium może objawiać się w postaci garba. U pacjentów, którzy zwlekają z wizytą u specjalisty może choroba może powodować przewlekły ból, utrudnione poruszanie się.

Nieleczona kifoza patologiczna w wielu przypadkach może doprowadzić również do pojawienia się charakterystycznych zmian zwyrodnieniowych.

Nieleczona kifoza odcinka szyjnego może powodować:

• dolegliwości bólowe głowy,
• parestezje rąk,
• zawroty głowy,
• sztywność karku.

Na nienaturalne skrzywienie odcinka szyjnego kręgosłupa do tyłu narażone są przede wszystkim osoby pracujące przy komputerze, prowadzące siedzący tryb życia, unikające aktywności fizycznej.

9. Kifoza – ćwiczenia w domu

Kifoza piersiowa – ćwiczenia to temat, który interesuje wielu pacjentów. Okazuje się, że ćwiczenia na kifozę piersiową można wykonywać zarówno w gabinecie fizjoterapeutycznym, jak i samodzielnie w domu. Wystarczy jedynie opanować podstawy i pamiętać o wskazówkach, których udzielił specjalista.

Leczenie pogłębionej kifozy piersiowej może opierać się na regularnym wykonywaniu poniższego ćwiczenia:

Przyjmij pozycję leżącą (na brzuchu), a pod klatkę piersiową połóż zwinięty koc. Weź do rąk specjalistyczną gumę. Przełóż ją za głowę tak, by twoje łopatki zostały ściągnięte.

Gdy doskwiera ci nadmierna kifoza piersiowa, możesz wypróbować również innego ćwiczenia. Z klęku podpartnego przejdź do tzw. siadu japońskiego. Pamiętaj o tym, że podczas ćwiczenia nie możesz odrywać rąk od podłogi. Za pomocą ruchu rąk pogłęb wyprost kręgosłupa w obrębie odcinka piersiowego.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.