Kinaza kreatynowa (CPK) - wskazania do badania, interpretacja wyników
Kinaza fosfokreatynowa (CPK) to enzym, znajdujący się w tkankach mięśniowych, mózgu i sercu. Badanie kinazy kreatynowej ma dużą wartość diagnostyczną, ponieważ informuje o uszkodzeniu lub zapaleniu mięśni i narządów. Co warto wiedzieć o CPK?
- 1. Co to jest kinaza kreatynowa?
- 2. Rodzaje kinazy fosfokreatynowej
- 3. Wskazania do badania kinazy kreatynowej (CPK)
- 4. Przebieg badania kinazy fosfokreatynowej (CPK)
- 5. Interpretacja wyników kinazy kreatynowej
- 5.1. Obniżony poziom kinazy kreatynowej
- 5.2. Podwyższony poziom kinazy kreatynowej (CPK)
- 5.3. Jak obniżyć kinazę fosfokreatynową?
1. Co to jest kinaza kreatynowa?
Kinaza kreatynowa (CPK, kinaza fosfokreatynowa) to enzym obecny we wnętrzu komórek mięśni szkieletowych, serca oraz mózgu. We krwi obserwuje się znikome ilości CPK, zazwyczaj pochodzące z mięśni (CK-MM).
Stężenie kinazy kreatynowej ma dużą wartość diagnostyczną w przypadku chorób serca, płuc, zatrucia tlenkiem węgla lub lekami, które negatywnie oddziałują na tkanki mięśniowe.
2. Rodzaje kinazy fosfokreatynowej
- CK-MM - zlokalizowana w sercu i mięśniach szkieletowych,
- CK-MB - występuje w sercu,
- CK-BB - znajduje się w mózgu.
3. Wskazania do badania kinazy kreatynowej (CPK)
- podejrzenie uszkodzenia mięśnia sercowego,
- ból w klatce piersiowej,
- uszkodzenie mięśni szkieletowych,
- monitorowanie leczenia statynami (środki te mogą uszkadzać mięśnie poprzecznie prążkowane),
- podejrzenie zatrucia lekami,
- podejrzenie zatrucia tlenkiem węgla.
Warto pamiętać, że podwyższone wartości CPK często mają związek z nadmierną aktywnością fizyczną i wyniki wracają do normy po regeneracji organizmu. Natomiast stale podwyższona kinaza kreatynowa ma miejsce u osób z dużą masą mięśniową.
4. Przebieg badania kinazy fosfokreatynowej (CPK)
Badanie CPK jest możliwe na podstawie próbki krwi, pobranej z żyły, zlokalizowanej w dole łokciowym. Pacjent powinien zgłosić się do placówki medycznej na czczo, po upływie co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku.
Pielęgniarka wykonująca wkłucie powinna zostać powiadomiona o zażywanych lekach i suplementach diety, ponieważ niektóre z nich mogą mieć wpływ na wyniki. Pobrany materiał jest transportowany do laboratorium i poddawany analizie. Zwykle czas oczekiwania na wynik CPK wynosi 1 dzień.
5. Interpretacja wyników kinazy kreatynowej
Normy dla CPK wynoszą:
- kobiety: 24-170 IU/l,
- mężczyźni: 24-195 IU/l.
Warto mieć na uwadze, że każde laboratorium może mieć nieco inny zakres referencyjny dla konkretnego badania w zależności od używanego sprzętu.
5.1. Obniżony poziom kinazy kreatynowej
Obniżone stężenie CPK jest stosunkowo rzadko diagnozowane i nie ma zbyt dużego znaczenia. Może mieć związek z alkoholowym uszkodzeniem wątroby, reumatoidalnym zapaleniem stawów lub końcowej fazy dystrofii mięśniowej (zmianom uległa już znaczna część tkanki mięśniowej).
5.2. Podwyższony poziom kinazy kreatynowej (CPK)
- nadmierny wysiłek fizyczny,
- zapalenie mięśni,
- zanik mięśni,
- stosowanie statyn lub neuroleptyków,
- drgawki,
- uraz głowy,
- uszkodzenie mięśni szkieletowych,
- zawał mięśnia sercowego,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- udar mózgu,
- zatrucie tlenkiem węgla (czadem),
- stan zapalny,
- choroby nowotworowe,
- krwawienie podpajęczynówkowe mózgu,
- padaczka,
- zespół zmiażdżenia mięśni,
- radioterapia,
- zatorowość płucna,
- przebyte zabiegi chirurgiczne,
- niedoczynność tarczycy.
5.3. Jak obniżyć kinazę fosfokreatynową?
Podwyższone stężenie CPK należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem, by znaleźć przyczynę złych wyników. Wówczas konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Przede wszystkim warto dążyć do uzyskania prawidłowej masy ciała, ponieważ wartości kinazy często wzrastają u osób z nadwagą lub otyłością.
Warto także zmniejszyć częstotliwość i intensywność treningów, a także zwrócić uwagę na codzienny jadłospis, dieta powinna być bogata w węglowodany złożone, białko i elektrolity. Świetnie sprawdza się również masaż sportowy oraz zadbanie o 7-8 godzin snu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.