Kinaza kreatynowa (CPK) - wskazania do badania, interpretacja wyników

Kinaza fosfokreatynowa (CPK) to enzym, znajdujący się w tkankach mięśniowych, mózgu i sercu. Badanie kinazy kreatynowej ma dużą wartość diagnostyczną, ponieważ informuje o uszkodzeniu lub zapaleniu mięśni i narządów. Co warto wiedzieć o CPK?

1. Co to jest kinaza kreatynowa?

Kinaza kreatynowa (CPK, kinaza fosfokreatynowa) to enzym obecny we wnętrzu komórek mięśni szkieletowych, serca oraz mózgu. We krwi obserwuje się znikome ilości CPK, zazwyczaj pochodzące z mięśni (CK-MM).

Stężenie kinazy kreatynowej ma dużą wartość diagnostyczną w przypadku chorób serca, płuc, zatrucia tlenkiem węgla lub lekami, które negatywnie oddziałują na tkanki mięśniowe.

2. Rodzaje kinazy fosfokreatynowej

Zobacz film: "Badania krwi - TSH"

• CK-MM - zlokalizowana w sercu i mięśniach szkieletowych,
• CK-MB - występuje w sercu,
• CK-BB - znajduje się w mózgu.

3. Wskazania do badania kinazy kreatynowej (CPK)

• podejrzenie uszkodzenia mięśnia sercowego,
• ból w klatce piersiowej,
• uszkodzenie mięśni szkieletowych,
• monitorowanie leczenia statynami (środki te mogą uszkadzać mięśnie poprzecznie prążkowane),
• podejrzenie zatrucia lekami,
• podejrzenie zatrucia tlenkiem węgla.

Warto pamiętać, że podwyższone wartości CPK często mają związek z nadmierną aktywnością fizyczną i wyniki wracają do normy po regeneracji organizmu. Natomiast stale podwyższona kinaza kreatynowa ma miejsce u osób z dużą masą mięśniową.

4. Przebieg badania kinazy fosfokreatynowej (CPK)

Badanie CPK jest możliwe na podstawie próbki krwi, pobranej z żyły, zlokalizowanej w dole łokciowym. Pacjent powinien zgłosić się do placówki medycznej na czczo, po upływie co najmniej 8 godzin od ostatniego posiłku.

Pielęgniarka wykonująca wkłucie powinna zostać powiadomiona o zażywanych lekach i suplementach diety, ponieważ niektóre z nich mogą mieć wpływ na wyniki. Pobrany materiał jest transportowany do laboratorium i poddawany analizie. Zwykle czas oczekiwania na wynik CPK wynosi 1 dzień.

5. Interpretacja wyników kinazy kreatynowej

Normy dla CPK wynoszą:

• kobiety: 24-170 IU/l,
• mężczyźni: 24-195 IU/l.

Warto mieć na uwadze, że każde laboratorium może mieć nieco inny zakres referencyjny dla konkretnego badania w zależności od używanego sprzętu.

5.1. Obniżony poziom kinazy kreatynowej

Obniżone stężenie CPK jest stosunkowo rzadko diagnozowane i nie ma zbyt dużego znaczenia. Może mieć związek z alkoholowym uszkodzeniem wątroby, reumatoidalnym zapaleniem stawów lub końcowej fazy dystrofii mięśniowej (zmianom uległa już znaczna część tkanki mięśniowej).

5.2. Podwyższony poziom kinazy kreatynowej (CPK)

• nadmierny wysiłek fizyczny,
• zapalenie mięśni,
• zanik mięśni,
• stosowanie statyn lub neuroleptyków,
• drgawki,
• uraz głowy,
• uszkodzenie mięśni szkieletowych,
• zawał mięśnia sercowego,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• udar mózgu,
• zatrucie tlenkiem węgla (czadem),
• stan zapalny,
• choroby nowotworowe,
• krwawienie podpajęczynówkowe mózgu,
• padaczka,
• zespół zmiażdżenia mięśni,
• radioterapia,
• zatorowość płucna,
• przebyte zabiegi chirurgiczne,
• niedoczynność tarczycy.

5.3. Jak obniżyć kinazę fosfokreatynową?

Podwyższone stężenie CPK należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem, by znaleźć przyczynę złych wyników. Wówczas konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Przede wszystkim warto dążyć do uzyskania prawidłowej masy ciała, ponieważ wartości kinazy często wzrastają u osób z nadwagą lub otyłością.

Warto także zmniejszyć częstotliwość i intensywność treningów, a także zwrócić uwagę na codzienny jadłospis, dieta powinna być bogata w węglowodany złożone, białko i elektrolity. Świetnie sprawdza się również masaż sportowy oraz zadbanie o 7-8 godzin snu.

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.