Konwalia - uprawa, właściwości lecznicze, czy jest trująca
Konwalia, inaczej zwana konwalią majową, to piękna roślina. Posiada wiele właściwości leczniczych, ale może być również śmiertelną trucizną. Mimo to, pojawia się coraz częściej w naszych ogrodach. Poniżej dowiesz się, jak wygląda konwalia, jakie są jej właściwości, jak ją uprawiać i jakie są objawy zatrucia konwalią majową.
1. Co to jest konwalia?
Konwalia pochodzi z rodziny liliowatych, tak jak wszystkie rośliny z tej grupy, posiada intensywną woń. Nazywana była kiedyś lilią dolin, ponieważ rosła w angielskich dolinach. Jest popularna również w Polsce.
Konwalia majowa zachwyca swoim zapachem oraz subtelną urodą. Posiada także wiele właściwości leczniczych, stąd od wieków stosowana była w medycynie ludowej. W obecnych czasach medycyna nie każdą z tych właściwości potwierdza, jednak w dalszym ciągu roślina ta jest wykorzystywana i ceniona w ziołolecznictwie.
Konwalia tworzy cienkie, liczne kłącza, które rozchodzą się dość płytko pod ziemią. Na tych kłączach powstają pąki, z których w pierwszym roku wyrastają jeden lub dwa liście. W drugim roku tworzą się kolejne dwa lub trzy, a na wiosnę w trzecim roku, oprócz liści wystara kwiatostan.
Po zakwitnięciu kłącze już nie rośnie; u podstawy pąka kwiatostanowego pojawiają się się 1 lub 2 pąki wegetatywne, które dają nowe rozgałęzienia kłączy. Przez pewien czas kłącza te rozwijają się znów wegetatywnie.
Pęd kwiatostanu konwalii ma od 15 do 25 centymetrów wysokości i jest zakończony jednostronnym gronem. U rosnącej dziko konwalii w gronie jest 6-9 kwiatów, w konwalii ogrodowej od 11-18 kwiatów. Są one zwykle białe, drobne, w kształcie dzwonka, wydzielają intensywny zapach.
Okres kwitnienia konwalii gruntowych przypada na maj. Rozmnaża się ją przez podział kłączy mniej więcej od połowy października do połowy listopada.
2. Uprawa konwalii
Ogrodnicy żartują, że konwalie są "samogonkami", oznacza to, że nie potrzeba zbyt wiele wysiłku do ich uprawy. Gleba powinna być przepuszczalna, można ją nawozić kompostem.
Jej wzrostowi sprzyja półcień oraz próchnicza, lekko kwaśna ziemia, najlepiej dość wilgotna. Jeśli konwalia jest w nasłonecznionym miejscu, również pięknie wyrośnie, przy czym jej liście mogą mieć barwę brązową.
Konwalia lubi rosnąć w sąsiedztwie cyprysów, cisów i leszczyny. Roślina ta jest dominująca, nie powinna więc być sadzona w pobliżu delikatnych roślin, jak np. piwonia.
Szybko się rozrasta, jest ekspansywna. Aby nie doszło do niekontrolowanego rozrostu, podczas sadzenia powinniśmy lekko podkopać miejsca wokół obszaru, gdzie rośnie.
Można zamiast tego zaopatrzyć się w specjalne obrzeża, które wbijamy w ziemię. Stanowią one wtedy swoistą granicę, której nie przekroczy ewentualny rozrost konwalii. Można też tę roślinę posadzić w pobliżu ścieżki z betonowym krawężnikiem.
Konwalia to roślina długowieczna. Ma zastosowanie na rabatach, można posadzić ją pod drzewami lub na tle krzewów ozdobnych, jak również na kwiat cięty. Możemy się również spotkać z konwaliami w doniczkach, które będą świetną ozdobą tarasów, balkonów, jak i mieszkań.
Konwalia majowa jest odporna na szkodniki i choroby. Może zagrażać jej szara pleśń - choroba grzybowa. Początkowo możemy zauważyć na niej małe plamki, z biegiem czasu coraz bardziej widoczne. Przypominają szarawy, puszysty nalot. Jeśli ograniczymy podlewanie konwalii, szara pleśń nie powinna jej zagrażać.
Roślina ta nie powinna rosnąć w zbyt małym oddaleniu od siebie. Promienie słoneczne pomagają tę pleśń zlikwidować, skuteczne będą również opryski chemiczne.
3. Właściwości lecznicze konwalii
Konwalia majowa zawiera glikozydy nasercowe, flawonoidy, fenolokwasy, kwasy organiczne, olejek lotny i sole mineralne. Wszystkie te związki sprawiają, że kwiaty konwalii są cenione jako lecznicze środki roślinne.
3.1. Bóle reumatyczne
Preparaty zawierające wyciąg z konwalii nie są typowymi lekami przeciwbólowymi, jednak w przypadku dolegliwości reumatycznych mogą przynieść znaczną ulgę.
Wynika to z dużej ilości flawonoidów, które posiadają właściwości przeciwzapalne, a także z obecności glikozydów poprawiających ukrwienie stawów i mięśni.
3.2. Ukrwienie mózgu
Obecne w konwalii glikozydy nasercowe, zwiększają siłę skurczów serca, co powoduje, że poprawia się krążenie krwi. Korzysta na tym każda część ciała, w tym mózg, a to wpływa bezpośrednio na jego sprawność.
Korzyści płynące z działania wyciągów z konwalii odczuwalne są również w przypadku skłonności do omdleń, zawrotów głowy lub zaburzeń pamięci.
3.3. Praca serca
Konwalia działa tonizująco na serce. Wymienione wcześniej glikozydy nasercowe zwiększają siłę skurczu serca, jednocześnie nie zwalniając jego akcji. W ten sposób zwiększa się wydajność serca.
Glikozydy nasercowe są wyjątkowo korzystne w przypadku chorób serca. Nie wiążą się z białkami osocza, co powoduje, że nie kumulują się w organizmie, ponieważ są w łatwy sposób wydalane. Dzięki temu nie ma niebezpieczeństwa zatrucia nimi organizmu i mogą być stosowane przez dłuższy okres.
Ponadto konwalotoksyna jest aż dziesięciokrotnie silniejsza od digitoksyny, otrzymywanej z naparstnicy purpurowej i jest dużo mniej toksyczna. Stąd też wyciąg z konwalii bardzo często wchodzi w skład leków nasercowych. Przede wszystkim:
- zwalniają zbyt szybki puls,
- łagodzą kołatanie serca,
- regulują czynność serca.
Wyciąg z konwalii stosuje się:
- w wadach serca (przede wszystkim w zwężeniu zastawki dwudzielnej),
- w stadiach początkowych prawokomorowych stadiach niewydolności krążenia,
- przy trudnościach z oddychaniem, które wynikają z niewydolności serca,
- w leczeniu obrzęków, wywołanych zaburzeniami krążenia.
Jest zalecany także osobom z nadwrażliwością na glikozydy naparstnicy, oraz z dolegliwościami tak zwanego serca starczego.
3.4. Menopauza
Dzięki swoim właściwościom, wyciąg z konwalii często polecany jest przy lekkich zaburzeniach pracy serca na tle nerwicowym podczas menopauzy. Bywa przepisany również przy kołataniach serca oraz występującym w tym okresie rozdrażnieniu.
3.5. Libido
Olejek eteryczny otrzymywany z konwalii (fernezol) silne oddziaływuje na zmysłu. Jego świeży, słodki aromat jest uznawany za afrodyzjak. Olejek ten chętnie jest wykorzystywany przez przemysł perfumeryjny do tworzenia zapachowych kompozycji.
Nutę konwalii możemy poczuć w wielu perfumach, stworzonych dla wielkich domów mody, przez słynnych kreatorów. Między innymi Chanel No. 19, Miss Dior, Climat (Lancôme), Lauren (Ralph Lauren), Be Delicious (Donna Karan), Capricci (Nina Ricci) czy Envy (Gucci).
4. Czy konwalia jest trująca?
Owoce konwalii - pomarańczowoczerwone kulki, pojawiające się po przekwitnięciu kwitów, są bardzo trujące. Musimy uważać, aby dzieci nie brały ich do ust. Z uwagi na mocno działające glikozydy niebezpieczna jest cała roślina. Nawet wypicie wody z wazonu, w którym stały kwiaty, może grozić zatruciem.
Z tych właśnie powodów nie powinniśmy samodzielnie podejmować się leczenia preparatami zawierającymi wyciąg z kowalii. Istnieją przeciwwskazania do stosowania takich preparatów, m.in. są to:
- niedobór potasu,
- uszkodzenia nerek lub wątroby,
- miażdżyca naczyń wieńcowych.
Jeśli przedawkujemy preparat zawierający wyciąg z konwalii, lub zjemy liście lub kwiaty tej rośliny, możemy się zatruć. Charakterystycznymi objawami takiego zatrucia są:
- biegunka,
- wymioty,
- nudności,
- zaburzenia rytmu serca,
- bóle i zawroty głowy,
- spadek ciśnienia tętniczego.
Nietypowym objawem zatrucia wyciągiem z konwalii może być inne postrzeganie barw - wszystko ma wtedy kolor żółty. Kontakt skóry z liśćmi może u wrażliwych osób wywołać niewielkie podrażnienia.
Trujący jest także proszek z wysuszonego ziela. Działa on drażniąco na błony śluzowe nosa, powodując kichanie. Praca z tym surowcem zielarskim wymaga zakładania maski z wilgotnej gazy.
5. Przesądy związane z konwalią
Nasze prababcie wierzyły, że tam gdzie stoi wazon z konwaliami żadnej pannie nie grozi zostanie starą panną. Wierzono, że dziewczyna, która mieszka w domu z takim wazonem, być może znajdzie sobie męża podczas nadchodzącego lata.
Konwalie miały również zwiastować szczęście i pokój domownikom. Woń kwiatów konwalii miał przyciągać dobre moce. Tworzono preparaty z sokiem z konwalii. Część znachorów wierzyła, że bukiet świeżych konwalii, położony na serce i brzuch, pomoże pozbyć się trawiennych dolegliwości.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
