Kwalifikacja do szczepienia – co warto wiedzieć?
Kwalifikacja do szczepienia jest procedurą medyczną, która składa się z badania podmiotowego, czyli wywiadu i badania przedmiotowego, to jest fizykalnego. Dzięki niej lekarz upewnia się co do wskazań oraz wyklucza przeciwwskazania do podania szczepionki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami musi ją przejść każdy pacjent przed planowanym szczepieniem. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest kwalifikacja do szczepienia?
Kwalifikacja do szczepienia jest konieczna i bardzo ważna, ponieważ pozwala zapewnić maksymalną skuteczność szczepienia oraz zminimalizować ryzyko wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP).
W myśl przepisów, w celu odbycia szczepienia, kwalifikacyjne badanie lekarskie musi przejść każdy: i dziecko, i dorosły. Nieletni pacjent na wizytę musi stawić się z opiekunem prawnym, który wyraża zgodę na szczepienie. Zostaje ono odnotowane zarówno w karcie szczepień, jak i w książeczce zdrowia dziecka.
Odpowiedzialność za poprawność przeprowadzenia i udokumentowania szczepienia ponosi lekarz je zlecający. Osobą uprawnioną do przeprowadzenia procedury w przypadku szczepień obowiązkowych jest lekarz: specjalista pediatrii, medycyny rodzinnej, epidemiologii, chorób zakaźnych, chorób tropikalnych lub lekarz, który ukończył kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych.
2. Na czym polega kwalifikacja do szczepienia?
Badanie lekarskie kwalifikacyjne do szczepienia składa się z:
- ukierunkowanego wywiadu odnośnie stanu zdrowia i historii chorób pacjenta. Lekarz uwzględnia ewentualne przeciwskazania, korzystając z kwestionariusza. Przykładowy kwestionariusz wywiadu przesiewowego przed szczepieniem można znaleźć w internecie. To na przykład kwestionariusz wywiadu przesiewowego przed szczepieniem dzieci, młodzieży i dorosłych, stosowany w ramach kwalifikacji do szczepienia przeciw grypie czy wszelkim szczepieniom obowiązkowym, jak również kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby dorosłej przeciw COVID-19, stosowany w ramach kwalifikacji do szczepienia COVID-19.
- przesiewowego badania przedmiotowego, które obejmuje ocenę stanu ogólnego pacjenta, w tym podstawowych parametrów życiowych: temperatura, akcja serca, oddychanie, świadomość, zbadanie gardła, węzłów chłonnych, osłuchanie płuc i serca. Rodzice przed szczepieniem powinni zostać poinformowani przez lekarza o możliwych odczynach poszczepiennych, ale i sposobach umożliwiających łagodzenie dolegliwości.
3. Przeciwwskazania do szczepienia
Badanie lekarskie jest ważne 24 godziny i ma na celu wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do szczepienia, opóźnienie wykonania szczepienia bądź modyfikację schematu szczepień. Wyróżnia się różne rodzaje przeciwskazań: odnoszące się zarówno do wszystkich szczepień, jak i określonych (na przykład szczepionek żywych). Warto wiedzie, że lekarz kwalifikuje do szczepienia daną szczepionką, a nie do szczepienia w ogóle. Istnieją przeciwwskazania bezwzględne, to jest takie, w których należy zrezygnować ze szczepienia z uwagi na duże ryzyko ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych i przeciwwskazania względne. To sytuacje, gdy istnieje ryzyko NOP lub upośledzenia odpowiedzi poszczepiennej, jednak korzyści ze szczepienia je przewyższają. Są również przeciwskazania stałe i czasowe.
Ogólnie przyjęte przeciwwskazania do wszystkich szczepień, zgodnie z zaleceniami WHO to:
- ostre stany chorobowe,
- zaostrzenia przewlekłych procesów chorobowych,
- ciężkie niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionki.
Przeciwwskazania do szczepień żywymi szczepionkami:
- zaburzenia odporności,
- wrodzone choroby i zespoły z niedoborami immunologicznymi,
- AIDS,
- ciąża,
- immunosupresja związana z chorobą nowotworową i jej leczeniem,
- immunosupresja związana z leczeniem sterydami w dużych dawkach,
- immunosupresja stosowana przed i po przeszczepieniu szpiku lub innych narządów. Bierze się również pod uwagę swoiste przeciwwskazania każdej szczepionki, które opisane są przez producenta preparatu.
4. Co nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia?
Zgodnie z zaleceniami WHO przeciwskazaniem do szczepień nie są:
- katar lub lekka infekcja, zarówno przebiegająca z gorączką do 38,5°C lub bez,
- alergia, a także atopowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa, katar sienny,
- wcześniactwo, mała urodzeniowa masa ciała,
- niedożywienie,
- karmienie piersią,
- drgawki u najbliższych krewnych,
- przyjmowanie antybiotyków,
- stosowanie maści przeciw zapalnych na skórę lub leków w inhalacji,
- zapalenie lub miejscowe zakażenie skóry,
- przewlekłe choroby serca, nerek i wątroby w stabilnym okresie,
- stabilny stan neurologiczny w przypadku chorób układu nerwowego,
- żółtaczka fizjologiczna noworodków.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.