Kwas octowy (kwas etanowy, E260) - właściwości, zastosowanie, wpływ na organizm
Kwas octowy to organiczny związek chemiczny powstający naturalnie w procesie fermentacji octowej. Ma bardzo wiele zastosowań. Wykorzystuje się go powszechnie zarówno w przemyśle spożywczym, jak i innych gałęziach. Substancja w niskim stężeniu jest znana jako ocet spirytusowy. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest kwas octowy?
Kwas octowy , znany również jako kwas etanowy to organiczny związek chemiczny z grupy kwasów karboksylowych, który powstaje w procesie fermentacji octowej. Jako pierwszy wyizolował go z octu Dżabir Ibn Hajjan. Produkcję czystego związku rozpoczęto po roku 1700, gdy Georg Ernst Stahl dokonał destylacji kwasu octowego z octu.
Dziś produkcja kwasu octowego na skalę przemysłową odbywa się w na drodze syntez chemicznych (utlenianie butanu, karbonylowanie metanolu, niskooktanowych benzyn lub aldehydu octowego). Inną metodą produkcji kwasu octowego jest fermentacja octowa alkoholu etylowego (otrzymywanego w procesie fermentacji alkoholowej cukrów.
Kwas octowy – wzór
Wzór kwasu etanowego (kwasu octowego) będącego organicznym związkiem chemicznym z grupy kwasów karboksylowych to CH₃COOH.
2. Właściwości kwasu octowego
Kwas octowy to bezbarwna substancja żrąca o charakterystycznym, kwaśnym smaku, która wykazuje właściwości bakteriobójcze. Wdychanie jego ostrego zapachu powoduje drażnienie błon śluzowych.
Substancja dobrze rozpuszcza się w wodzie. Ma właściwości silnie higroskopijne(czyli pochłaniające wilgoć) oraz wysoką temperaturę wrzenia. Nie jest odporna na zimno. Już w 16 stopniach Celsjusza zamarza, tworząc charakterystyczne sople. To stąd wzięła się zastępcza nazwa kwasu octowego: kwas octowy lodowaty (to czysty kwas octowy, o stężeniu w okolicy 100%).
Kwas octowy najczęściej używany jest w postaci rozcieńczonej, a w zależności od stężenia stosuje się zwyczajowe nazwy jego roztworów. Roztwór o stężeniu 70%–80% nazywa się esencją octową. Roztwór, w którym stężenie kwasu octowego wynosi 6%–10% to ocet spożywczy.
3. Lodowaty kwas octowy
Lodowaty kwas octowy jest czystym kwasem etanowym o bardzo wysokim stężeniu, w okolicach 99,5- 100 procent. Określenie to nie jest przypadkowe, ponieważ bezwodna, krystaliczna substancja topi się w temperaturze 16,5 stopni Celsjusza i zmienia swój stan skupienia. Przybiera postać bezbarwnych, przezroczystych kryształów, które swoim wyglądem przypominają kryształy lodu.
4. Zastosowanie kwasu octowego
W przemyśle kwas octowy wykorzystuje się do garbowania skór, farbowania tkanin i produkcji sztucznego jedwabiu, wytwarzania środków czyszczących i dezynfekujących, przemysłowego uzdatniania wody i usuwania kamienia kotłowego w systemach grzewczych. Stosuje się go produkcji papierosów, barwników do włosów, mydła w płynie, karmy dla zwierząt czy leków (aspiryny, leków przeciwbakteryjnych, antybiotyków).
Co ciekawe, kwas octowy dodawany jest również do produktów spożywczych. Zakłady zajmujące się produkcją żywności wykorzystują kwas etanowy jako substancję konserwującą, a także regulator PH.
Rozcieńczony kwas octowy to ocet spożywczy (6 lub 10 procent). Roztwór powstaje w procesie fermentacji octowej z alkoholu etylowego. Dodaje się do przetworów, ale i wykorzystuje do czyszczenia zabrudzonych powierzchni, przy oparzeniach, ukąszeniach przez owady czy leczenia grzybicy stóp.
Kwas octowy jest także substratem wielu syntez chemicznych. Stosuje się go do otrzymywania takich substancji jak bezwodnik octowy czy estry kwasu octowego i chloroooctowego.
5. E260 w żywności – w jakich produktach można go znaleźć?
Kwas etanowy oznaczany jest na opakowaniach produktów żywnościowych symbolem E260.
Ze względu na swoje właściwości, kwas octowy jest wykonywany przez producentów żywności jako regulator pH i konserwant. Zabija wirusy i grzyby, przedłużając trwałość produktów. Jest także popularnym dodatkiem smakowym. Stanowi on jeden z konserwantów:
- octu jabłkowego,
- octu ryżowego,
- octu winnego,
- octu balsamicznego.
W produkcji spożywczej kwas octowy wykorzystuje się również do marynowania warzyw: ogórków, grzybów i patisonów, a także owoców. Można go również znaleźć w składzie serów serwatkowych, marynat, majonezów, keczupów, musztard, napojów energetycznych, sosów sałatkowych, jogurtów. E260 jest symbolem, który możemy znaleźć także na opakowaniu chleba, czekolady, płatków śniadaniowych. Do produktów dla dzieci E260 dodawany jest jako regulator kwasowości.
Co ciekawe, połączenie sody oczyszczonej z kwasem etanowym pozwala uzyskać puszystą konsystencję wypieku, zarówno wytrawnego, jak i słodkiego.
6. Wpływ kwasu octowego na organizm
Kwas octowy jest nieszkodliwy dla zdrowia i życia. Konsumowanie produktów spożywczych zawierających kwas octowy jest bezpieczne. Nie stwierdzono skutków ubocznych stosowania kwasu octowego w kuchni i przemyśle.
Co więcej mówi się o tym że spożywanie kwasu octowego w niskim stężeniu może mieć pozytywny wpływ na zdrowie. Badania dowodzą, że substancja może: obniżać ciśnienie krwi, zmniejszać poziom glukozy we krwi, obniżać poziom cholesterolu we krwi, pomagać przy niedokwaszonym żołądku i problemach z trawieniem białek, zmniejszać łaknienie i prowadzić do przyspieszania spalania tkanki tłuszczowej, co może sprzyjać odchudzaniu. wpływać na poprawę trawienia tłustych potraw.
7. Szkodliwość kwasu octowego
Stosując kwas octowy w wysokim stężeniu należy pamiętać, że z uwagi na właściwości higroskopijne oblanie kwasem skóry może doprowadzić do niegroźnych poparzeń lub reakcji alergicznych.
Ponadto nadmierne spożycie kwasu octowego prowadzi do podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, co powoduje uszkodzenie przełyku oraz dziąseł. Może również wywoływać reakcje alergiczne oraz negatywnie wpływać na poziom potasu we krwi.
8. Gdzie kupić kwas octowy?
Jeśli potrzebujemy kwasu octowego o niskim stężeniu do celów spożywczych, znajdziemy go w niemal każdym dyskoncie, supermarkecie czy spożywczym sklepie osiedlowym. Do wyboru mamy m.in. ocet winny, ocet jabłkowy czy ocet ryżowy.
Ocet winny zawiera w swoim składzie od 4 do maksymalnie 7 procent kwasu octowego. W jego składzie występują między innymi: fosfor, potas oraz magnez.
W occie jabłkowym, oprócz niskiego stężenia kwasu etanowego znajdziemy również szereg substancji odżywczych, pektyn oraz polifenoli. Ten rodzaj obfituje w witaminę A, kwas askorbinowy, witaminę B oraz witaminę E. Stanowi również źródło potasu, wapnia, krzemu, magnezu, fosforu oraz krzemu.
Ocet ryżowy jest szczególnie popularny w krajach azjatyckich. Posiada delikatny, lekko słodki smak. Świetnie komponuje się z sałatką, rybami, sushi czy imbirem. Stanowi również ciekawy dodatek do potraw słodko-kwaśnych.
Znany wszystkim ocet spirytusowy jest bezbarwnym, intensywnie pachnącym roztworem kwasu octowego o stężeniu 10 procent. Charakteryzuje się działaniem antybakteryjnym, odkażającym oraz przeciwzapalnym. Zastosowanie kwasu octowego w tym wypadku jest bardzo szerokie. Tradycyjny ocet może być używany do mycia wnętrza lodówki, blatu kuchennego czy desek do krojenia. Z jego pomocą można również wyczyścić płytki łazienkowe, wnętrze kabiny prysznicowej, lustra czy powierzchnie plastikowe.
Gdzie kupić kwas octowy o wysokim stężeniu? Kwas octowy o wyższym stężeniu można z znaleźć w sklepach internetowych i stacjonarnych z odczynnikami laboratoryjnymi. Cena kwasu octowego 80-procentowego wynosi około 20 zł za litr. Kwas octowy o stężeniu 99,5 procent jest dwa razy droższy.
Esencja octowa- gdzie można kupić ten rodzaj kwasu etanowego? Bezbarwny, przezroczysty roztwór kwasu octowego o stężeniu 78 – 80% nie jest sprzedawany w tradycyjnych sklepach. Zakupić można go jedynie w specjalistycznych sklepach internetowych.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
