Trwa ładowanie...

Kwas palmitynowy – właściwości, zastosowanie i występowanie

Avatar placeholder
Monika Grudzińska 13.03.2024 15:12
Kwas palmitynowy należy do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych.
Kwas palmitynowy należy do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych. (Adobe Stock)

Kwas palmitynowy to związek organiczny, który należy do grupy kwasów tłuszczowych nasyconych. Najbardziej bogatym źródłem kwasu są tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego. Można go znaleźć głównie w mięsie oraz w oleju palmowym.

spis treści

1. Co to jest kwas palmitynowy?

Kwas palmitynowy (Palmitic Acid), inaczej kwas heksadekanowy, to związek organiczny i nasycony wyższy kwas karboksylowy o wzorze C15H31COOH. Występuje w postaci estrów glicerynowych w olejach roślinnych oraz tłuszczach zwierzęcych.

Gdzie występuje kwas palmitynowy? Ten najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie kwas tłuszczowy. Jego najbardziej bogatym źródłem jest olej palmowy, mięso i nabiał. Wydobywa się go z tłuszczów za pomocą zmydlania. Proces produkcji może obejmować hydrolizę tłuszczów lub przebiegać syntetycznie.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Kwas palmitynowy jest białą substancją o stałym stanie skupienia. Bardzo dobrze rozpuszcza się w alkoholu etylowym i eterze, nie rozpuszcza się w wodzie. Topi się w temperaturze około 63 stopni Celsjusza. Pomiędzy atomami węgla ma tylko wiązania pojedyncze.

2. Kwas palmitynowy - zastosowanie

Kwas palmitynowy wykorzystuje się w różnych dziedzinach przemysłu – do produkcji kosmetyków, środków pomocniczych (hydrofobizujących) dla przemysłu tekstylnego, olejów smarowych i wiele więcej.

Substancja odnajduje się głównie w produkcji mydła. Sole kwasu palmitynowego – palmitynian sodu i palmitynian potasu – to jegp podstawowy składnik.

Kwas palmitynowy w kosmetyce

Kwas palmitynowy to emulgator i składnik umożliwiający powstanie emulsji (umożliwia stworzenie emulsji, reguluje jej lepkość i tworzy pianę) oraz emolient. Zastosowany w preparatach do pielęgnacji skóry i włosów ogranicza utratę wilgoci

Tworzy na ich powierzchni warstwę okluzyjną, która zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wody z powierzchni. Dzięki temu zmiękcza i wygładza skórę oraz włosy, nadaje połysk. Warto pamiętać, że stosowany na skórę w stanie czystym może być komedogenny, czyli sprzyjać powstawaniu zaskórników.

3. Kwas palmitynowy a zdrowie

Kwas palmitynowy może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na organizm człowieka. Kluczowa jest ilość oraz rodzaj spożywanych tłuszczów.

Specjaliści są zdania, że substancja bierze udział w regulacji wydzielania hormonów, w przekazywaniu sygnałów między komórkami organizmu i w reakcjach odpornościowych.

Tym samym zbyt duże spożycie kwasu palmitynowego podnosi poziom cholesterolu we krwi, głównie cholesterolu LDL, co przyczynia się do powstawania złogów w naczyniach krwionośnych, tworzenia się blaszek miażdżycowych i miażdżycy oraz innych chorób sercowo-naczyniowych (np. nadciśnienie tętnicze), także otyłości, zaburzeń trawienia czy depresji. Wiąże się także ze spadkiem odporności.

Co zatem robić? Dietetycy i lekarze zalecają ograniczenia spożywania tłuszczów nasyconych na rzecz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które przynoszą wiele korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego.

Źródła kwasów tłuszczowych

Kwasy tłuszczowe, w zależności od liczby podwójnych wiązań w łańcuchu węglowym, dzieli się na:

  • kwasy tłuszczowe nasycone (brak podwójnych wiązań),
  • kwasy tłuszczowe nienasycone (różna liczba podwójnych wiązań).

Najczęściej występujące w żywności nasycone kwasy tłuszczowe to:

Ich źródłem są najczęściej produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak smalec, masło czy tłuste mięsa i wędliny, ale i roślinnego. Można je znaleźć w tłuszczu kokosowym oraz palmowym.

Kwasy tłuszczowe nienasycone to:

  • kwasy tłuszczowe jednonienasycone. To na przykład kwas oleinowy. Jego bogatym źródłem jest oliwa z oliwek oraz olej rzepakowy.
  • wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które są bardzo ważne dla organizmu, który nie może ich sam syntetyzować. Konieczne jest ich dostarczanie wraz z dietą. To niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Należą one do dwóch rodzin: omega-3 i omega-6.

Przedstawicielem rodziny omega-6 jest kwas linolowy, który w dużej ilości występuje między innymi w oleju słonecznikowym i oleju z pestek winogron. Do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych rodziny omega-3 zalicza się kwas: alfa-linolenowy, EPA (eikozapentaenowy) i DHA (dokozaheksaenowy).

Bardzo dobrym źródłem kwasu alfa-linolenowego jest olej lniany, rzepakowy i sojowy. Źródłem EPA i DHA są ryby i owoce morza oraz algi.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze