Kwas palmitynowy – właściwości, zastosowanie i występowanie
Kwas palmitynowy to związek organiczny, który należy do grupy kwasów tłuszczowych nasyconych. Najbardziej bogatym źródłem kwasu są tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz roślinnego. Można go znaleźć głównie w mięsie oraz w oleju palmowym.
1. Co to jest kwas palmitynowy?
Kwas palmitynowy (Palmitic Acid), inaczej kwas heksadekanowy, to związek organiczny i nasycony wyższy kwas karboksylowy o wzorze C15H31COOH. Występuje w postaci estrów glicerynowych w olejach roślinnych oraz tłuszczach zwierzęcych.
Gdzie występuje kwas palmitynowy? Ten najbardziej rozpowszechniony w przyrodzie kwas tłuszczowy. Jego najbardziej bogatym źródłem jest olej palmowy, mięso i nabiał. Wydobywa się go z tłuszczów za pomocą zmydlania. Proces produkcji może obejmować hydrolizę tłuszczów lub przebiegać syntetycznie.
Kwas palmitynowy jest białą substancją o stałym stanie skupienia. Bardzo dobrze rozpuszcza się w alkoholu etylowym i eterze, nie rozpuszcza się w wodzie. Topi się w temperaturze około 63 stopni Celsjusza. Pomiędzy atomami węgla ma tylko wiązania pojedyncze.
2. Kwas palmitynowy - zastosowanie
Kwas palmitynowy wykorzystuje się w różnych dziedzinach przemysłu – do produkcji kosmetyków, środków pomocniczych (hydrofobizujących) dla przemysłu tekstylnego, olejów smarowych i wiele więcej.
Substancja odnajduje się głównie w produkcji mydła. Sole kwasu palmitynowego – palmitynian sodu i palmitynian potasu – to jegp podstawowy składnik.
Kwas palmitynowy w kosmetyce
Kwas palmitynowy to emulgator i składnik umożliwiający powstanie emulsji (umożliwia stworzenie emulsji, reguluje jej lepkość i tworzy pianę) oraz emolient. Zastosowany w preparatach do pielęgnacji skóry i włosów ogranicza utratę wilgoci
Tworzy na ich powierzchni warstwę okluzyjną, która zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wody z powierzchni. Dzięki temu zmiękcza i wygładza skórę oraz włosy, nadaje połysk. Warto pamiętać, że stosowany na skórę w stanie czystym może być komedogenny, czyli sprzyjać powstawaniu zaskórników.
3. Kwas palmitynowy a zdrowie
Kwas palmitynowy może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na organizm człowieka. Kluczowa jest ilość oraz rodzaj spożywanych tłuszczów.
Specjaliści są zdania, że substancja bierze udział w regulacji wydzielania hormonów, w przekazywaniu sygnałów między komórkami organizmu i w reakcjach odpornościowych.
Tym samym zbyt duże spożycie kwasu palmitynowego podnosi poziom cholesterolu we krwi, głównie cholesterolu LDL, co przyczynia się do powstawania złogów w naczyniach krwionośnych, tworzenia się blaszek miażdżycowych i miażdżycy oraz innych chorób sercowo-naczyniowych (np. nadciśnienie tętnicze), także otyłości, zaburzeń trawienia czy depresji. Wiąże się także ze spadkiem odporności.
Co zatem robić? Dietetycy i lekarze zalecają ograniczenia spożywania tłuszczów nasyconych na rzecz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), które przynoszą wiele korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego.
Źródła kwasów tłuszczowych
Kwasy tłuszczowe, w zależności od liczby podwójnych wiązań w łańcuchu węglowym, dzieli się na:
- kwasy tłuszczowe nasycone (brak podwójnych wiązań),
- kwasy tłuszczowe nienasycone (różna liczba podwójnych wiązań).
Najczęściej występujące w żywności nasycone kwasy tłuszczowe to:
- kwas palmitynowy,
- kwas laurynowy.
- kwas stearynowy,
- kwas mirystynowy.
Ich źródłem są najczęściej produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak smalec, masło czy tłuste mięsa i wędliny, ale i roślinnego. Można je znaleźć w tłuszczu kokosowym oraz palmowym.
Kwasy tłuszczowe nienasycone to:
- kwasy tłuszczowe jednonienasycone. To na przykład kwas oleinowy. Jego bogatym źródłem jest oliwa z oliwek oraz olej rzepakowy.
- wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które są bardzo ważne dla organizmu, który nie może ich sam syntetyzować. Konieczne jest ich dostarczanie wraz z dietą. To niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Należą one do dwóch rodzin: omega-3 i omega-6.
Przedstawicielem rodziny omega-6 jest kwas linolowy, który w dużej ilości występuje między innymi w oleju słonecznikowym i oleju z pestek winogron. Do wielonienasyconych kwasów tłuszczowych rodziny omega-3 zalicza się kwas: alfa-linolenowy, EPA (eikozapentaenowy) i DHA (dokozaheksaenowy).
Bardzo dobrym źródłem kwasu alfa-linolenowego jest olej lniany, rzepakowy i sojowy. Źródłem EPA i DHA są ryby i owoce morza oraz algi.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.