Leptyna - charakterystyka, norma, wydzielanie
Leptyna jest to hormon wydzielany do krwi przez adipocyty (komórki tłuszczowe). Działanie leptyny związane jest z regulacją spożywania pokarmów. Leptyna wpływa hamująco na ośrodek głodu, poprzez blokowanie powstawania neuroprzekaźników, pobudzających ten ośrodek w mózgu. Ponadto leptyna jest odpowiedzialna za informowanie mózgu o zasobach energetycznych organizmu. Poziom leptyny zależny jest do dobowego rytmu jej wytwarzania. Na stężenie leptyny wpływa także rodzaj oraz częstość spożywania posiłków.
1. Leptyna - charakterystyka
Leptyna jest białkiem zbudowanym ze 146 aminokwasów, o masie cząsteczkowej 16 kDa. Leptyna jest wydzielana głównie przez komórki tłuszczowe (adipocyty), odgrywające rolę w regulacji pobierania pokarmu i gospodarki energetycznej organizmu. Leptyna jest wytwarzana w białej tkance tłuszczowej (podskórnej). Działa poprzez receptory znajdujące się głównie w podwzgórzu.
Po związaniu leptyny z receptorami w podwzgórzu neurony przestają wytwarzać neurotransmiter-neuropeptyd Y, który jest stymulatorem apetytu. Leptyna jest hormonem, który zmniejsza apetyt oraz pobudza układ sympatyczny. Zaburzenia wytwarzania leptyny bądź niewrażliwość receptorów prowadzą często do nadwagi i otyłości. Leptyna „informuje” mózg o zasobach energetycznych organizmu. Poziom leptyny we krwi jest proporcjonalny do masy tkanki tłuszczowej.
2. Leptyna - norma
Leptyna u zdrowych osób powinna wynosić około 1 - 5 ng/dl u mężczyzn, a 7 - 13 ng/dl u kobiet. Zależność stężenia leptyny do ilości tkanki tłuszczowej jest wprost proporcjonalna, a więc im więcej tkanki tłuszczowej, tym wyższy poziom wytwarzanej leptyny, która przesyła informacje do mózgu o rezerwuarach energetycznych organizmu. Jeżeli jest jej dużo, mózg powinien pobudzić ośrodek sytości i zacząć spalać tłuszcz.
Niestety nadmiar leptyny powoduje wytworzenie oporności na jej działanie, podobne jak dzieje się w przypadku innego hormonu, jakim jest insulina. Wiele osób z nadwagą nadal je, ponieważ organizm nie odbiera sygnałów, dających znak do wyłączenia uczucia głodu. U takich osób wykrywa się bardzo duże stężenie leptyny we krwi. Pojawia się „znieczulenie” na działanie leptyny. Zbyt duże stężenie leptyny nazywane jest czasami hiperleptinemią i przez niektórych uważane jest za zaburzenie metaboliczne.
PYTANIA I ODPOWIEDZI LEKARZY NA TEN TEMAT
Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:
- Jakie hormony mogą przyczyniać się do nadwagi? - odpowiada lek. Aleksander Ropielewski
- Czy leptyna jest na receptę? - odpowiada dr n. med. Marek Derkacz
- Czym jest oszukany posiłek w diecie? - odpowiada lek. Krzysztof Szmyt
3. Leptyna - wydzielanie
Leptyna we krwi związane jest rytmem okołodobowym. Najmniejsza ilość leptyny pojawia się między przedpołudniem, a północą, zaś największy poziom leptyny między północą, a wczesnymi godzinami rannymi. Nie jest on jednak stały. Zauważa się zmiany poziomu leptyny przy zaburzeniach cyklu miesiączkowego, przy stosowaniu bardzo nisko- lub bardzo wysokoenergetycznych diet oraz przy bardzo dużym wysiłku fizycznym, który związany jest z dużym zużyciem energii.
Poziom leptyny zależy także od rodzaju i częstości spożywania pokarmów. Wykazano, że stężenie leptyny we krwi jest o 45 proc. wyższe u osób spożywających posiłki regularnie, niż w przypadku spożycia jednego obfitego posiłku dziennie. Z kolei posiłek bogaty w cukry powoduje wzrost jej ilości we krwi, w porównaniu do posiłku zawierającego duże ilości tłuszczu. Na wydzielanie leptyny do krwi ma wpływ dostępność organizmu do energii, tzn. różnica między ilością energii dostarczanej i wydatkowanej.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.