Lipoatrofia – przyczyny, objawy, leczenie
Lipoatrofia to rzadkie powikłanie insulinoterapii, które objawia się zanikiem podskórnej tkanki tłuszczowej. Etiologia powikłania ciągle nie jest do końca poznana. Z dolegliwością boryka się około 1,4–3 procent przyjmujących insulinę. Jakie są przyczyny lipoatrofii? W jaki sposób się ją leczy?
1. Co to jest lipoatrofia?
Lipoatrofia to nic innego jak jeden ze skutków ubocznych insulinoterapii. Geneza zaburzenia nie jest znana. Z tym rzadkim powikłaniem zmaga się niewielka część cukrzyków. Szacuje się, że problem dotyczy 1,4–3 procent osób przyjmujących insulinę. Lipoatrofia doprowadza do zaniku podskórnej tkanki tłuszczowej. W przypadku lipoatrofii ograniczonej, charakterystyczne wgłębienia można dostrzec w miejscach wstrzykiwania insuliny. W przypadku lipoatrofii wielomiejscowej, wgłębienia mogą pojawić się w okolicach oddalonych od miejsc wstrzykiwania insuliny.
U osób wykonujących pracę biurową może wystąpić tzw. lipoatrofia półkolista, która objawia się miejscowym zanikiem tkanki tłuszczowej na udach. Lipoatrofia półkolista występuje zdecydowanie częściej u kobiet, które spędzają mnóstwo godzin przed komputerem. Ten rodzaj defektu można zniwelować dzięki zabiegom u kosmetologa.
2. Przyczyny lipoatrofii poinsulinowej
Przyczyny lipoatrofii poinsulinowej nie zostały jeszcze wyjaśnione. Istnieje kilka hipotez, które próbują wytłumaczyć to zjawisko:
- Powstawanie stanu zapalnego w miejscu podawania insuliny (stan zapalny traktowany jako alergiczna reakcja na jeden ze składników insuliny),
- Powstawanie uszkodzeń tkanki w wyniku stosowania igieł,
- Nieprawidłowe różnicowanie się tkanki tłuszczowej, związane z zaburzeniami układu odpornościowego,
- Współistniejące zakażenia (przykładem może być gruźlica),
- Występujące u pacjenta uczulenie na insulinę,
- Uszkodzenie komórek tłuszczowych spowodowane niską temperaturą insuliny (tzw. uszkodzenie termiczne).
Oprócz przyczyn, należy nadmienić również czynniki ryzyka. Oto najpopularniejsze czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia lipoatrofii:
- Płeć żeńska. Na lipoatrofię zdecydowanie częściej narażone są kobiety. Jak dotąd nie wyjaśniono, czym spowodowana jest ta zależność.
- Nie bez znaczenia jest również rodzaj podawanej insuliny. Stosowane w przeszłości insuliny odzwierzęce (wieprzowe i wołowe) znacznie częściej wywoływały lipoatrofię. Problem dotykał około 50 procent cukrzyków. W XXI wieku problem lipoatrofii poinsulinowej radykalnie się zmniejszył. Wszystko za sprawą nowoczesnych, wysoko oczyszczonych preparatów insulinowych.
- Sposób w jaki podawana jest insulina. Wielu specjalistów uważa, że powikłanie rzadziej występuję u osób, które stosują pompę insulinową.
3. Objawy lipoatrofii
Większość cukrzyków boryka się z lipoatrofią o charakterze ograniczonym i zlokalizowanym. Na ciele pacjentów występują odgraniczone pojedyncze lub mnogie ogniska objawiające się zanikiem podskórnej tkanki tłuszczowej. Są one usytuowane w miejscach wstrzykiwania preparatów insulinowych.
Znacznie rzadziej występującą postacią lipoatrofii jest tzw. lipoatrofia wielomiejscowa. Ten rodzaj objawia wyraźnie odgraniczonymi zanikami, występującymi również w okolicach oddalonych od miejsc wstrzykiwania insuliny. U pacjentów z lipoatrofią wielomiejscową wgłębienia mogą pojawić się w nietypowych miejscach, np. na klatce piersiowej, na twarzy. Lekarze nadal nie poznali patomechanizmu powstawania powikłania.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
4. Rozpoznanie i leczenie
Rozpoznanie tego rzadkiego powikłania insulinoterapii poprzedzone jest dokładnym badaniem lekarskim. Lekarz, do którego udaje się pacjent powinien dokładnie skrupulatnie obejrzeć miejsca, w które wstrzykiwana jest insulina. Leczenie powikłania jest niebywale istotne, ponieważ podawanie środków insulinowych w miejsca, w których doszło do zaniku podskórnej tkanki tłuszczowej skutkować może zbyt szybkim wchłanianiem insuliny, co z kolei może doprowadzić do niedocukrzenia. Dzięki wczesnemu rozpoznaniu pacjent może również uniknąć mało estetycznych zmian na ciele.
Leczenie lipoatrofii zazwyczaj obejmuje:
- zmianę insuliny (w wielu przypadkach zalecane jest zastosowanie pompy insulinowej)
- zmianę miejsc wstrzykiwania insuliny ,
- podawanie insuliny wraz z niewielką dawką glikokortykosteroidu.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
