Matrifen – plastry. Jak i kiedy je stosować?

Matrifen to opioidowy lek o działaniu przeciwbólowym wskazany w leczeniu ciężkiego, przewlekłego bólu, który może być odpowiednio leczony tylko opioidowymi lekami przeciwbólowymi. Można go stosować u dzieci po 2. roku życia, które są poddane terapii opioidowej.

Ma postać plastrów do naklejania na skórę (system transdermalny).
Substancją czynną leku Matrifen jest fentanyl. Substancja należy do silnie działających leków przeciwbólowych zwanych narkotycznymi lekami przeciwbólowymi.

Substancje pomocnicze to: glikol dipropylenowy, hydroksypropyloceluloza 10 mPas, dimetykon 350 cSt, klej silikonowy (amine resistant, medium tack), klej silikonowy (amine resistant, high tack), membrana kontrolująca uwalnianie (kopolimer etylenu i octanu winylu EVA), folia zewnętrzna (politereftalan etylenu, PET), warstwa zabezpieczająca (politereftalan etylenu, fluoropolimer) i tusz.

W aptekach dostępny jest Matrifen system transdermalny: plaster 12 µg/h (1,38 mg fentanylu w plastrze), 5 plastrów 4,2 cm2, plaster 25 µg/h (2,75 mg fentanylu w plastrze), 5 plastrów 8,4 cm2, plaster 50 µg/h (5,5 mg fentanylu w plastrze), 5 plastrów 16,8 cm2, plaster 75 µg/h (8,25 mg fentanylu w plastrze), 5 plastrów 25,2 cm2, plaster 100 µg/h (11 mg fentanylu w plastrze), 5 plastrów 33,6 cm2. Lek Matrifen jest wydawany po okazaniu recepty lekarskiej. Jest objęty refundacją. Wydaje się go za odpłatnością ryczałtową do wysokości limitu we wskazaniach: neuralgia półpaścowa przewlekła, nowotwory złośliwe, wieloobjawowy miejscowy zespół bólowy typu I – odruchowa dystrofia współczulna oraz typu II, kauzalgia.

Matrifen – zamienniki

Inne preparaty na rynku polskim zawierające fentanyl to:

• AuroFena (tabletki podpoliczkowe),
• Durogesic (system transdermalny, plaster),
• Effentora (tabletki podpoliczkowe),
• Fenta MX 25 (system transdermalny, plaster), Fenta MX 50 (system transdermalny, plaster), Fenta MX 75 (system transdermalny, plaster), Fenta MX 100 (system transdermalny, plaster),
• Fentanyl Actavis (system transdermalny, plaster), Fentanyl WZF (roztwór do wstrzykiwań),
• Instanyl (aerozol do nosa, roztwór),
• PecFent (aerozol do nosa, roztwór),
• Vellofent (tabletki podjęzykowe).

Plaster Matrifen należy naklejać na płaską powierzchnię niezmienionej chorobowo, nieowłosionej skóry, najlepiej na tułowiu lub na górnej powierzchni ramion. W przypadku małych dzieci najlepszym miejscem jest górna część pleców.

Stosując system Matrifen trzeba pamiętać, by zachować środki ostrożności. Ważne jest, by:

• skóra byłą czysta i sucha,
• kolejny plaster przyklejać w innym miejscu niż poprzedni. Przed naklejeniem kolejnego plastra w to samo miejsce powinno minąć kilka dni,
• gdy konieczne jest oczyszczenie skóry, należy ją przemyć za pomocą wody. Nie należy używać mydła, oliwek czy balsamów, które wpływają na przepuszczalność,
• plastrów nie należy przecinać.

Powinien być noszony na skórze przez 72 godziny bez przerwy. Dawkowanie jest indywidualne, ustalane przez lekarza. Wiele zależy, czy wcześniej były stosowane opioidym, czy też nie. Dostępne są dawki: 12 mcg/ godzinę, 25 mcg/ godzinę, 50 mcg/ godzinę, 75 mcg/ godzinę, 100 mcg/ godzinę.

Zawarty w leku Matrifen fentanyl łączy się z receptorami opioidowymi, powodując ich pobudzenie. Jego działanie jest około 100 razy silniejsze niż morfiny, co ma związek z lepszą rozpuszczalnością w tłuszczach i łatwiejszym przenikaniem do mózgu. Efektem działania leku Matrifen jest znieczulenie i uspokojenie. Działanie przeciwbólowe fentanylu związane jest z jego poziomem w osoczu krwi.

Inne skutki pobudzenia receptorów opioidowych µ to:

• zmniejszenie częstości uderzeń serca poniżej 50-60 minutę, czyli niewielka bradykardia,
• zmniejszenie częstości oddechów i wrażliwości ośrodka oddechowego na dwutlenek węgla (depresja oddechowa),
• spowolnienie motoryki przewodu pokarmowego,
• niewielkie zmniejszenie oporu naczyniowego w naczyniach obwodowych,
• zwężenie źrenic,
• zmniejszone wydzielanie i zwiększone napięcie mięśniowe w obrębie zwieraczy przewodu pokarmowego,
• hamowanie odruchu kaszlu,
• uzależnienie fizyczne,
• euforia.

Matrifen nie może być stosowany zawsze. Przeciwwskazanie stanowi:

• nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu,
• ciężkie zaburzenia czynności ośrodkowego układu nerwowego,
• ciężka depresja oddechowa
• ostry ból,
• ból pooperacyjny.

Nie należy stosować preparatu u dzieci do 2. roku życia, w czasie ciąży (chyba, że lekarz uzna to za bezwzględnie konieczne). Nie należy karmić piersią podczas stosowania preparatu, a także przez 72 godziny po jego odstawieniu.

Podczas stosowania plastrów Matrifen obserwuje się różne działania niepożądane. Najczęściej to nudności i wymioty, zaparcia, biegunka, także senność, uczucie oszołomienia, ból głowy, reakcje alergiczne, jadłowstręt, uczucie lęku lub splątania, drżenie lub skurcze mięśni, zawroty głowy.