Medytacja a zaburzenia lękowe – co trzeba wiedzieć?
Medytacja a zaburzenia lękowe to kwestia, która budzi zainteresowanie nie tylko osób, które szukają sposobu na poprawę zdrowia psychicznego, ale i specjalistów. Okazuje się bowiem, że choć praktyka jest zalecana przez terapeutów dla ludzi, którzy borykają się z nerwicą, badania sugerują, że u niektórych trening umysłu może wywołać efekt odwrotny od oczekiwanego.
1. Medytacja a zaburzenia lękowe – efekty i zagrożenia
Medytacja a zaburzenia lękowe, które wiążą się z brakiem kontroli emocji, pojawiającymi się martwieniem się, unikaniem poczucia wewnętrznego lęku, to kwestia, którą rozważają zarówno pacjenci, jak i specjaliści. Warto bowiem wiedzieć, że praktyka może przynieść pozytywne i oczekiwane efekty, ale nie dzieje się tak zawsze. Co to znaczy?
Medytacja a zaburzenia lękowe – pozytywne skutki
Medytacja u pacjentów cierpiących na zaburzenia lękowe pomaga w wyciszeniu myśli. Pozwala zrelaksować się oraz uwolnić od lęku, a i odczuwać kontrolę nad chorobą. Umożliwia kontrolę emocji i świadome pozwolenie sobie na odczuwanie zaistniałych stanów wewnętrznych oraz pojawiających się myśli. Jej pozytywny wpływ jest widoczny zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej.
Badania dowodzą, że medytacja łagodzi niepokój, hamując nie tylko zaburzenia lękowe, ale i depresje, zaburzenia osobowości borderline, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, zaburzenia odżywiania, zespół stresu pourazowego oraz psychozę.
Medytacja a nerwica lękowa – skutki negatywne
Z założenia medytować można niezależnie od płci, wieku czy wyznań, a medytacja to dobry sposób na wyciszenie się i zrelaksowanie dla każdego. Nie jest to jednak prawda.
Choć u zdrowych ludzi efekty różnych form medytacji są pozytywne, a sama praktyka jest zalecana przez terapeutów na zaburzenia lękowe w tym nerwicę lękową, badania sugerują, że u niektórych osób może wywołać efekt odwrotny od oczekiwanego. Może mieć to związek z brakiem umiejętności poprawnej medytacji (np. nieoczyszczanie umysłu, a pogrążanie się w ponurych myślach), ale i stanem zdrowia psychicznego.
W przypadku praktykowania medytacji przez osoby, dla których kontakt z podświadomością i emocjami może być niebezpieczny (np. cierpiący na ciężką depresję albo lęki), tego rodzaju aktywność może nasilić lęki, czasem nawet prowadzić do wywołania epizodów lękowych. Próba kontrolowania umysłu może także skutkować epizodem depresji.
Medytacja nie jest zalecana w przypadku:
- silnych lęków,
- stosowania leków przeciwlękowych,
- ciężkiej schizofrenii,
- choroby afektywnej dwubiegunowej,
- ciężkiej depresji.
Rodzaje medytacji są różne, jednak najczęściej klasyfikowane są na podstawie tego, w jaki sposób skupiamy swoją uwagę.
Zaburzenie lękowe a medytacja – jak sobie radzić?
Jak sobie radzić z zaburzeniami lękowymi? Przede wszystkim pamiętać, że medytacja i inne techniki relaksacyjne nie zastąpią psychoterapii. Mogą być jej wsparciem, jednak w przypadku zaburzeń psychicznych potrzebna jest specjalistyczna pomoc.
Specjaliści przy zaburzeniach lękowych nie zachęcają do zaniechania praktyki medytacji, a do sesji medytacji z przewodnikiem, które są prowadzone przez nauczyciela lub aplikację z nagraną narracją. To bezpieczniejsza opcja.
2. Co to jest medytacja?
Medytacja (łac. meditatio) to technika ćwiczeń umysłu i świadomości, istotą której jest zagłębianie się w myślach, rozważanie. Zawiera elementy relaksacji, skupienia oraz świadomości. Medytacja dla umysłu jest tym, czym ćwiczenia fizyczne dla ciała.
Termin medytacja odnosi się do wielu różnych praktyk. Jest zarówno elementem tradycji religijnych i wierzeń (np. buddyzm, taoizm, konfucjanizm, hinduizm, dżinizm), korzystają z niej również szkoły psychoterapeutyczne. Bywa, że jest wykorzystywana w terapii problemów zdrowotnych nie tylko natury psychicznej (lęki, depresja), ale i fizycznej (np. nadciśnienie).
W takim wymiarze celem medytacji jest:
- poznanie siebie,
- poprawa samopoczucia,
- wyciszenie się, zrelaksowanie,
- zwiększenie energii życiowej i sił witalnych,
- zwiększenie samoświadomości i samoakceptacji,
- osiągnięcie kontroli nad ciałem i umysłem,
- rozwój inteligencji emocjonalnej,
- zwiększenie koncentracji i uważności,
- pielęgnowanie empatii; medytacja może wpływać na powiększenie obszaru w korze mózgowej, który wpływa na zdolność odczuwania empatii,
- rozwój kreatywności i nieszablonowego myślenia,
- poprawa pamięci długotrwałej,
- poprawa życia seksualnego,
- redukcja stresu, gniewu i negatywnych emocji,
- poprawa relacji interpersonalnych,
- poprawa koncentracji i funkcji kognitywnych,
- poprawa odporności psychicznej.
Medytacja to także wymierne korzyści dla zdrowia fizycznego:
- zwiększenie koncentracji substancji szarej w mózgu,
- zwiększenie stężenia dopaminy w mózgu,
- poprawa jakości snu,
- poprawa zdrowia fizycznego,
- rozluźnienie mięśni, ciała,
- normalizowanie ciśnienia krwi,
- regeneracja organizmu,
- przyspieszenie metabolizmu,
- wspieranie odporności,
- obniżenie ilości kwasu mlekowego we krwi,
- zmniejszenie poziomu kortyzolu, czyli tak zwanego hormonu stresu, przeciwdziałanie depresji,
- wzrost odporności na ból,
- łagodzenie migren, napięciowego czy chronicznego bólu.
Po jakim czasie pojawiają się efekty medytacji? Badania dowodzą, że medytacja działa pozytywnie już od pierwszych sesji.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.