Trwa ładowanie...

Ekstremalny upał nie odpuszcza. Te objawy mogą świadczyć o przegrzaniu organizmu

Karolina Rozmus
01.07.2024 09:10
Morderczy upał nie odpuszcza. "Nazywamy go cichym zabójcą"
Morderczy upał nie odpuszcza. "Nazywamy go cichym zabójcą" (Getty Images)

Tegoroczne lato stoi pod znakiem niebezpiecznych zjawisk pogodowych - burz na zmianę z falami upałów. To właśnie one po raz kolejny przetaczają się przez kraj. Eksperci mówią, czego trzeba się wystrzegać, by uniknąć udaru. - Duże ilości kawy, alkohol i słodkie napoje mają działanie odwadniające - ostrzega dr n. o zdr. Agnieszka Chruścikowska.

spis treści

1. Jak zabija upał? "To uruchamia kaskadę skutków"

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w najnowszym ostrzeżeniu przypomina, że upały nie odeszły w zapomnienie.

"Prognozowana pogoda z upałem, duchotą, parnością i burzami będzie niekorzystnie wpływała na organizm człowieka. Obojętne warunki biometeorologiczne zaznaczą się tylko rano na krańcach wschodnich, później ulegną szybkiemu pogorszeniu" - ostrzega IMGW w serwisie X.

Zobacz film: "Doktor Sutkowski o tym jak się ustrzec przed upałami"

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że każdego roku ekstremalne temperatury są przyczyną zgonów 489 tys. osób na całym w świecie. Tylko w Europie w 2022 r. z powodu upału zmarło ponad 61 tys. osób. WHO wyjaśnia, że stres cieplny, czyli stan, w którym organizm nie jest w stanie się ochłodzić, jest główną przyczyną zgonów związanych z pogodą. Może też zaostrzać choroby podstawowe, w tym choroby układu krążenia, cukrzycę czy astmę, a nawet zwiększać ryzyko przenoszenia niektórych chorób zakaźnych.

W jaki sposób upał zabija? - Można go porównać do jajka – po wystawieniu na działanie wysokiej temperatury, obserwujemy, jak ścina się białko. Dokładnie to samo może grozić naszym tkankom przy ekstremalnie wysokich temperaturach. Dlatego upałów nie wolno bagatelizować - mówiła w rozmowie z WP abcZdrowie internistka Centrum Medycznego Damiana, lek. Urszula Puczkowska.

Podczas upału może dojść do groźnego przegrzania organizmu, a nawet udaru cieplnego
Podczas upału może dojść do groźnego przegrzania organizmu, a nawet udaru cieplnego (Getty Images)

Jak wyjaśnia prof. Ollie Jay z University of Sydney, upał może zabijać w jednym z trzech mechanizmu. Po pierwsze wywołując udar cieplny. Organizm przekierowuje przepływ krwi w stronę skóry, aby się ochłodzić. - To uruchamia kaskadę skutków – mówi badacz w rozmowie z Associated Press. - Tworzenie zakrzepów w ciele, niewydolność wielonarządowa, a ostatecznie śmierć.

- Nazywamy go cichym zabójcą, ponieważ jego dramatyzmu nie widać na pierwszy rzut oka - dodaje prof. Jay. - Atakuje podstępnie od środka.

Dla osób z chorobami krążenia największym zagrożeniem jest nadmierne obciążenie serca, które podejmuje intensywną pracę w czasie upału. Próbuje w ten sposób wyrównać ciśnienie krwi, by zapobiec omdleniu. Trzecim zagrożeniem, zdaniem eksperta, jest odwodnienie.

- Odwodnienie może doprowadzić do omdleń, zaburzenia rytmu serca, spadku ciśnienia czy zaburzenia pracy nerek. Zawsze swoim pacjentom mówię o takim prostym teście, który jest dobrym wyznacznikiem prawidłowego nawodnienia organizmu. Wystarczy dotknąć warg językiem – jeśli są wilgotne, to znaczy, że nie musimy się obawiać skutków odwodnienia - wyjaśniała dr Puczkowska.

2. Niezawodne rady lekarzy na upały

Na przegrzanie organizmu, preludium udaru cieplnego, mogą wskazywać takie objawy jak:

  • stan podgorączkowy,
  • majaczenie,
  • gorąca i sucha skóra lub obfite pocenie się,
  • dreszcze,
  • zawroty głowy i zaburzenia równowagi,
  • nudności,
  • przyspieszona akcja serca bądź niskie ciśnienie krwi.

Jak zapobiec zagrożeniu? Przede wszystkim pamiętając o piciu odpowiedniej ilości płynów. Można sięgać po wodę lub wodę z dodatkiem soli czy cukru, które pozwolą utrzymać nawodnienie przez dłuższy czas.

- Duże ilości kawy, alkohol i słodkie napoje mają działanie odwadniające. W ich miejscu powinna pojawić się nie tylko sama woda, ale też soki warzywne, a nawet na bazie owoców - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie dietetyk dr n. o zdr. Agnieszka Chruścikowska. Idealnym sokiem na upały jest bogaty w minerały, w tym kluczowy dla serca potas, sok pomidorowy.

Warto pamiętać, by w przypadku gdy dojdzie do przegrzania, nie sięgać po lodowate napoje. Niska temperatura w tym wypadku może okazać się dla organizmu zabójcza.

- Uważajmy na różnice temperatur – czy to na klimatyzację ustawioną na 16-19 stopni, czy nawet na zimne napoje. To wszystko może powodować szok termiczny. Moimi pacjentami w sezonie letnim są często mężczyźni, którzy lubią schładzać się w aucie, ustawiając klimatyzację na najniższą temperaturę. A gdy za oknem jest ponad 30 stopni, to skutkiem tego mogą być anginy, a nawet zapalenia oskrzeli - podkreślała dr Puczkowska.

Wyjaśnia również, że nie należy wystawiać się na zbyt długie działanie wysokiej temperatury, a także pamiętać o odpowiedniej odzieży. Podkreśla, że to nie przypadek, że mieszkańcy krajów Bliskiego Wschodu zakrywają całe ciała jasnymi, przewiewnymi, naturalnymi materiałami. To najlepsza ochrona przed słońcem i wysoką temperaturą. Może zminimalizować ryzyko udaru słonecznego, ale i oparzeń.

- Zasłaniajmy okna w ciągu dnia, by pomieszczenia w domu się nie nagrzewały. Można nawet powiesić mokre, ciemne prześcieradła w oknach, jeśli nie mamy rolet czy zasłon. Ten prosty trik daje odpowiednie nawilżenie w pomieszczeniu, obniża temperaturę i chroni przed słońcem - dodaje lekarka.

A co zrobić, gdy dojdzie do udaru cieplnego?

- Należy stosować chłodne kompresy na duże naczynia krwionośne. Okładamy głowę - zaburzenia neurologiczne wynikają przede wszystkim z przegrzania głowy - szyję, klatkę piersiową, okolice pachwin. W ten sposób staramy się schładzać pacjenta, wymieniając kompresy na wciąż chłodne, ale nie zimne. W następnym kroku należy podawać płyny, by uniknąć zaburzeń wodno-elektrolitowych, lekko schłodzone, z odrobiną soli, by powstał płyn izotoniczny - informuje dr n. med. Beata Poprawa, internista i kardiolog.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.

odwodnienie podczas upału upały a zdrowie udar słoneczny
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze