Na wakacje nad Bałtyk po jod? Ta informacja może cię zaskoczyć
Jod jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy. Utarło się jednak przekonanie, że w Polsce mamy znaczne niedobory tego pierwiastka stanowiące źródło coraz częściej diagnozowanych chorób tarczycy. Czy na pewno? I czy ten kluczowy dla gruczołu tarczowego element nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia?
1. Jod i jego funkcja w organizmie
Nasz organizm nie jest w stanie sam wytworzyć jodu – konieczne jest dostarczenie go z zewnątrz. Gdy trafia do naszego krwiobiegu, wychwytuje go tarczyca, wykorzystując do wytworzenia trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). To te hormony regulują metabolizm organizmu, wpływają na funkcjonowanie serca, mózgu i innych narządów.
Niedobór jodu może prowadzić do niedoczynności tarczycy czy rozwoju tzw. wola, a dzieci matek z niedoborami jodu mogą być narażone na zahamowanie wzrostu, problemy z mową czy na deficyty intelektualne. Z kolei nadmiar jodu może prowadzić do niedoczynności tarczycy i autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Dla dzieci oznacza to także deficyty intelektualne, niedoczynność tarczycy, a nawet choroby psychiczne. Sednem jest więc zachowanie równowagi.
2. Jodowana sól i suplementy
Średnie zapotrzebowanie na jod u dorosłego człowieka wynosi 160 mikrogramów. By ograniczyć ryzyko niedoborów, wiele krajów wprowadziło program jodowania soli kuchennej – w Polsce funkcjonował on już przed drugą wojną światową, a od 1997 roku producenci soli zostali do tego zobligowani prawnie.
Dzięki temu Światowa Organizacja Zdrowia wykreśliła Polskę z listy państw, których obywatele mają niedobory. Od 2002 roku zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia sól kuchenna wzbogacana musi być jodkiem lub jodanem potasu tak, by 100 g soli kuchennej zawierało 2,3±0,77 mg jodu. Już ćwierć łyżeczki soli może więc zawierać 71 mcg tego pierwiastka.
- Pamiętajmy, że mamy jodowaną sól, więc te niedobory nie są dla nas zagrożeniem. W tej chwili już nie mamy do czynienia z dramatycznymi rozrostami tarczycy, z tzw. wolem, jak było to kiedyś – potwierdza w rozmowie z WP abcZdrowie dr n. med. Barbara Piotrowska, endokrynolog z Centrum Medycznego Damiana.
Jod to nie tylko sól. Jedna filiżanka jogurtu naturalnego o obniżonej zawartości tłuszczu może mieć nawet 75 mcg jodu, filiżanka ugotowanego makaronu – ok. 27 mcg. Czy na pewno więc borykamy się z niedoborami?
- Faktycznie to pierwiastek bardzo ważny dla funkcjonowania tarczycy. Jednak nie przesadzajmy z suplementacją, bo używamy jodowanej soli, więc wcale nie mamy tak dużych niedoborów – podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie dietetyczka kliniczna z MajAcademy, Karolina Lubas.
Z kolei endokrynolog zwraca uwagę na jeszcze jedną kwestię – stosowanej przez niektórych pacjentów z niedoczynnością tarczycy suplementacji jodu.
- W przypadku niedoczynności tarczycy, gdy część narządu jest po prostu zniszczona, podawanie suplementu nie ma większego znaczenia. Komórki są niewydolne i suplementacja jodem nie powoduje przywrócenia prawidłowej pracy tarczycy – tłumaczy dr Piotrowska.
- Jod hamuje TSH, w związku z tym suplementacja tego pierwiastka może spowodować, że poziom TSH w badaniach będzie niższy. Ale to nie znaczy, że choroba ustępuje - dodaje.
3. Jod nad morzem – jak korzystać mądrze?
Jeśli jednak wybieramy się nad morze, bo zalecił nam to lekarz lub chcemy "doładować organizm jodem", warto poznać kilka faktów. Wystarczy 45 minut spaceru nad morzem, by przez drogi oddechowe nasz organizm wchłonął jod, jednak dla tych, którzy marzą o spacerach w upalne dni nad brzegiem morza, mamy złą wiadomość.
Zawartość jodu w powietrzu najwyższa jest poza sezonem letnim. To wietrzna pogoda sprzyja unoszeniu się pierwiastka, zwłaszcza przy pogodzie sztormowej. Co więcej, im bliżej morza spacerujemy, tym więcej jodu zyskamy – maksymalna odległość nie powinna przekraczać więc 300 metrów.
Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
