Nadmiar efedryny – przyczyny i objawy

Nadmiar efedryny, będący najczęściej skutkiem jej nadużywanie, to jest stosowania w zbyt dużych dawkach. Objawy mogą być zarówno nieprzyjemne, jak i niebezpieczne. Wiele zależy od przyjętej dawki substancji. Jak działa efedryna? Kiedy i jak stosować ją bezpiecznie?

1. Nadmiar efedryny – przyczyny

Nadmiar efedryny nie jest obojętny dla organizmu. Przyczyną takiego stanu jest jej nadużywanie, to jest stosowanie zbyt dużych dawek preparatów, które ją zawierają. To dlatego tak ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarza.

Substancja ma działanie lecznicze, ale i może być szkodliwa. Ma to związek z jej właściwościami i specyficzną aktywnością. Na czym polega działanie efedryny?

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Efedryna:

• zwiększa częstość pracy serca, zwiększa siłę skurczu,
• pobudza czynność układu współczulnego, nasila uwalnianie noradrenaliny z zakończeń neuronów, hamuje jej wchłanianie zwrotne,
• rozszerza mięśnie gładkie oskrzeli, powoduje rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, pobudza ośrodek oddechowy,
• zwęża obwodowe naczynia krwionośne, powoduje wzrost ciśnienia tętniczego, częstoskurcz, zwiększenie pojemności wyrzutowej serca,
• prowadzi do skurczu zwieracza i jednoczesnego zwiotczenia pęcherza moczowego,
• zmniejsza napięcie mięśni gładkich przewodu pokarmowego,
• rozszerza źrenice.

2. Nadmiar efedryny – objawy przedawkowania

Jakie są objawy nadmiaru efedryny? W zależności od przyjętej dawki substancji mogą wystąpić ostre objawy przedawkowania. Wówczas pojawiają się:

• nudności i wymioty,
• kołatanie serca,
• objawy podobne do psychoz paranoidalnych, urojenia, omamy,
• podwyższona temperatura ciała,
• podwyższone ciśnienie krwi lub spadek ciśnienia tętniczego,
• tachykardia,
• anuria (bezmocz).

Znaczne przedawkowanie substancji może doprowadzić do wystąpienia drgawek, śpiączki i zahamowania czynności oddechowej. Długotrwałe donosowe stosowanie efedryny może skutkować przewlekłym przekrwieniem błony śluzowej nosa.

Nadmiar efedryny może także skutkować zgonem. Dawka śmiertelna efedryny dla ludzi wynosi mniej więcej 2 gramy (stężenie substancji we krwi wynosi od 3,5 do 20 mg/l).

3. Wskazania do stosowania efedryny

Efedryna jest alkaloidem występującym w roślinach z rodzaju Ephedra (Ephedraceae) oraz Taxus (Taxaceae) i nieselektywnym lekiem sympatykomimetycznym. Wykorzystuje go alergologia, otolaryngologia i medycyna rodzinna.

Na rynek farmaceutyczny wprowadzono ją w latach 20. XX wieku. Na skalę przemysłową otrzymywana jest w procesie fermentacji melasy. Ponieważ substancja wpływa na układ oddechowy i układ sercowo-naczyniowy, wskazaniem do jej stosowania stanowi:

• uczuleniowy oraz ostry stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych,
• stany skurczowe dróg oddechowych,
• spadek ciśnienia tętniczego krwi podczas znieczulenia podpajęczynówkowego i zewnątrzoponowego.

4. Dawkowanie efedryny

Aby uniknąć problemu, jakim jest nadmiar efedryny, należy przestrzegać zaleceń lekarza w zakresie dawkowania. Dawka lecznicza efedryny zależy od jednostki chorobowej, wieku, masy ciała, chorób towarzyszących (znaczenie ma cukrzyca, dławica piersiowa, rozrost gruczołu krokowego, jaskra zamkniętego kąta).

Ponieważ efedryna jako lek jest dostępna jako krople do nosa, proszek, roztwór do wstrzykiwań, stosuje się ją doustnie, domięśniowo, podskórnie, dożylnie oraz donosowo. I tak:

• dawka efedryny podawanej doustnie u osób dorosłych wynoszą od 50 mg do 100 mg (chlorowodorek efedryny czy racemiczny chlorowodorek efedryny) i 15 mg (efedryna półwodna),
• dawka efedryny podawanej donosowo u osób dorosłych wynosi od 1 do 3 kropli do każdego otworu nosowego do 5 razy na dobę,
• dawka efedryny podawanej domięśniowo lub podskórnie u osób dorosłych wynosi od 12,5 mg do 150 mg (w dawkach podzielnych),
• dawka efedryny podawanej dożylnie u osób dorosłych wynosi od 2,5 mg do 30 mg (w dawkach podzielnych).

5. Przeciwwskazania do stosowania efedryny

Ze stosowaniem efedryny związane jest nie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Te wywołuje nie tylko nadmiar efedryny, ale i zignorowanie przeciwwskazań. Jest nim:

• nadwrażliwość na efedrynę lub inne aminy sympatykomimetyczne,
• choroba niedokrwienna serca, zaburzenia rytmu serca, ostra niewydolność wieńcowa, nadciśnienie tętnicze,
• nadczynność tarczycy,
• jaskra z zamkniętym kątem przesączenia,
• przerost prostaty,
• znieczulenie ogólne cyklopropanem lub halotanem,
• ciąża,
• karmienie piersią.

Zdarza się, że skutki uboczne wywołuje nie tylko nadmiar substancji i stosowanie jej, gdy jest to przeciwwskazane. Bywa, że pomimo stosowania się do zaleceń lekarza wystąpią takie działania niepożądane jak:

• ból głowy,
• duszność, kołatanie serca,
• tachykardia,
• zaburzenia rytmu serca,
• drażliwość, nudności,
• niepokój, lęk, nerwowość,
• splątanie, wymioty,
• nadmierne pocenie się,
• osłabienie,
• trudności w zasypianiu,
• wzrost ciśnienia krwi,
• depresja.

Rzadko pojawiają się przypadki alergii skórnej w postaci wyprysku. W wyniku długotrwałego stosowania donosowego może rozwinąć się uzależnienie.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.