Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Tomasz Szafarowski

Niewydolność oddechowa - charakterystyka, niewydolność w przebiegu grypy

Avatar placeholder
30.03.2021 17:47
Niewydolność oddechowa - charakterystyka, niewydolność w przebiegu grypy
Niewydolność oddechowa - charakterystyka, niewydolność w przebiegu grypy

Grypa to ostra choroba wirusowa powodowana przez wirusy z grupy Orthomyxoviridae. Klasycznymi objawami grypy jest nagły początek choroby, z gorączką, dreszczami i bólami mięśni. Tak opisany przebieg grypy, bez powikłań, dotyczy większość przypadków. Jednak w niektórych grupach, obciążonych dodatkowymi chorobami, np. astmą, chorobami upośledzającymi odporność, grypa może być przyczyną groźnych powikłań w tym zapalenia płuc, które jest najpoważniejszym powikłaniem grypy, grożącym powstaniem w krótkim okresie niewydolności oddechowej.

spis treści

1. Co to jest niewydolność oddechowa

Zdjęcie RTG pacjenta z zapaleniem płuc
Zdjęcie RTG pacjenta z zapaleniem płuc

Strzałka A wskazuje poziom płynów w klatce piersiowej, jest mniejsza przez nacisk wywołany przez płyny

zobacz galerię

Niewydolność oddechowa to stan zaburzenia czynności układu oddechowego, prowadzący ostatecznie do zaburzenia wymiany gazowej w płucach, co objawia się spadkiem ciśnienia tlenu we krwi, a wzrostem dwutlenku węgla. Brak tlenu i gromadzenie się w organizmie CO2 (dwutlenku węgla) w bardzo szybkim czasie doprowadza do zaburzeń funkcji organizmu, utraty kontaktu, śpiączki a ostatecznie śmierci.

Zobacz film: "Jak pozbyć się uczucia ciężkich nóg?"

Obecnie wyróżnia się 4 mechanizmy powstawania ostrej niewydolności oddechowej:

  • gdy do płuc nie może dotrzeć z zewnątrz powietrze,
  • gdy upośledzona zostaje wymiana gazowa w płucach wskutek powstawania płynu w pęcherzykach,
  • gdy zmniejszony jest przepływ krwi przez płuca z powodu chorób serca,
  • gdy zmniejszona jest wentylacja np. wskutek ciągłego leżenia pacjenta po operacji.

2. Niewydolność oddechowa a infekcja grypowa

W przebiegu infekcji wirusem grypy, ostra (tzn. rozwijająca się szybko, gwałtownie) niewydolność oddechowa może mieć kilka przyczyn, w zależności od tego, która część dróg oddechowych jest zainfekowana:

  • najczęściej niewydolność oddechowa spowodowana jest ciężkim, grypowym zapaleniem płuc, najczęstszym powikłaniem grypy, powstaje wskutek wytworzenia się płynu w pęcherzyka płucnych, który uniemożliwia wymianę gazową,
  • obrzękiem krtani wskutek jej stanu zapalnego,
  • zaostrzeniem przewlekłych chorób obturacyjnych (zwężających światło oskrzeli a tym samym zmniejszającym dopływ powietrza do płuc) takich jak astma i POChP.

3. Grypowe zapalenie płuc

W wyniku grypowego zapalenia płuc powstaje ostra niewydolność oddechowa, która powodowana jest nagłym uszkodzeniem tkanki płucnej. Objawy kliniczne w pierwszym okresie to:

  • duszność,
  • sinica,
  • osłuchowo stwierdzane przez lekarza trzeszczenia, rzężenia i świsty nad płucami.

W czasie grypowego zapalenia płuc, namnażający się wirus grypy uszkadza płuca i doprowadza do powstania krwistego wysięku w płucach. Wysięk i uszkodzenie pęcherzyków powodują zaburzenie prawidłowej pracy płuc czyli wymiany gazowej. Upośledzona wymiana jest przyczyną powstania niewydolności oddechowej. Zarówno u dorosłych jak i u dzieci grypowe zapalenie płuc może być przyczyną ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). W pęcherzykach płucnych gromadzi się płyn wysiękowy, zawierający leukocyty, erytrocyty oraz białka. Uwolnione enzymy proteolityczne niszczą śródbłonek naczyń włosowatych płuc, wymiana gazowa jest upośledzona. Jest to stan zagrażający życiu, często kończący się śmiercią.

Postępowanie w ciężkich przypadkach grypowego zapalenia płuc powikłanego niewydolnością oddechową wymaga zastosowania mechanicznej wentylacji oraz przyjęcia do OIT. Przypadki zapalenia wirusowego płuc o najpoważniejszym rokowaniu dotyczą sytuacji szybko narastających objawów ARDS. U tych chorych obserwujemy gwałtownie narastającą duszność z cechami ostrego niedotlenienia po trwających 2 do 5 dni typowych objawach grypy.

4. Zaostrzenie chorób przewlekłych

Wirusy grypy powodują zniszczenie nabłonka oddechowego i obnażenie błony podstawnej. U osób niechorujących na choroby oskrzeli czy płuc, nabłonek oddechowy ulega stopniowej regeneracji, co może jednak trwać nawet do 6 miesięcy od momentu zachorowania na grypę. W okresie tym u części osób obserwuje się tzw. poinfekcyjną nadreaktywność oskrzeli, manifestującą się klinicznie kaszlem i/lub dusznością. Natomiast u osób chorujących na astmę i POChP konsekwencją uszkodzenia nabłonka jest wzrost nadreaktywności, (oskrzela drażnione np. przez drobiny zawarte w powietrzu ulegają obkurczeniu), co ogranicza dopływ tlenu do płuc i powoduje powstanie ostrej niewydolności oddechowej.

W takich sytuacjach zwykle konieczna staje się hospitalizacja, w czasie które chory otrzymuje leki rozszerzające oskrzela oraz tlen do oddychania. Szacuje się, że u dzieci infekcje, w szczególności wirusowe, w tym wirusem grypy odpowiedzialne są za 40 proc. powstałych zaostrzeń astmy. W okresie epidemii grypy około 20 proc. przyjęć do szpitala z powodu jej powikłań spowodowanych jest zaostrzeniem przewlekłych chorób płuc.

5. Zapalenie krtani

Objawy niewydolności oddechowej w przebiegu infekcji wirusem grypy w obrębie krtani zwykle dotyczą zapalenia jej części podgłośniowej i dotykają dzieci do 6. roku życia. W przypadku podgłośniowego zapalenia krtani czynnikiem sprawczym są wirusy paragrypy, rzadziej grypy, adenowirusy oraz wirusy RSV.

Wskutek zakażenia i zapalenia powstaje obrzęk okolicy podgłośniowej objawiający się w postaci charakterystycznego, szczekającego kaszlu. U dziecka może pojawić się duszność o charakterze wdechowym (powietrze nie może przedostać się do płuc) wskutek obrzęku krtani. Objawami niewydolności oddechowej jest wciągania ścian klatki piersiowej, uczucia duszności i niepokoju. Pomimo, że choroba często sama ustępuje, w niektórych przypadkach nasilenie duszności jest bardzo duże i konieczna staje się hospitalizacja na oddziale pediatrii.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Następny artykuł: Drgawki jako powikłanie neurologiczne grypy
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze