Odynofagia – przyczyny, objawy, leczenie bólu przy przełykaniu
Odynofagia to ból przy przełykaniu, który nie jest chorobą, a jej objawem. Dyskomfort może być wywołany zarówno niewinną infekcją gardła czy przełyku, chorobą refluksową przełyku bądź urazem mechanicznym, jak i chorobą nowotworową. Aby ustalić przyczynę dolegliwości oraz podjąć leczenie, niezbędna jest wnikliwa diagnostyka. Co warto wiedzieć o odynofagii?
1. Czym jest odynofagia?
Odynofagia to objaw chorobowy, którego istotą jest bolesne połykanie. Nazwa zaburzenia wywodzi się z języka greckiego od słów odyno – ból oraz phagein – jeść.
Ból podczas przełykania może towarzyszyć dysfagii, czyli utrudnionemu przechodzeniu pokarmu z jamy ustnej przez przełyk do żołądka (trudność w połykaniu, uczucie przeszkody na drodze przełykania) lub występować niezależnie od niej.
Odynofagia może trwać krótko i szybko ustępować, może jednak utrzymywać się dłuższy czas. Potrafi być dokuczliwa. Ból towarzyszący przełykaniu może mieć różny charakter. Bywa zarówno silny, jak i subtelny, kłujący i tępy, dławiący, piekący, krótkotrwały i przewlekły.
Objawami towarzyszącymi mogą być: chrypka, czkawka, kaszel, świszczący oddech, odruchy wymiotne, wrażenie zatrzymywania się pokarmu w gardle lub przełyku czy uczucie rozpierania w klatce piersiowej w trakcie jedzenia.
2. Przyczyny bolesnego przełykania
Ból w trakcie przełykania nie jest chorobą, ale jej objawem. Ponieważ w procesie przełykanie uczestniczy jama ustna, gardło oraz przełyk, ból pojawiający się w trakcie czynności może dotyczyć zarówno stanów chorobowych tych narządów, jak i migdałków podniebiennych oraz migdałka gardłowego czy ślinianek, jak również narządów układu oddechowego: krtani czy tchawicy.
Dolegliwości bólowe wywołuje nie tylko przełykanie pokarmów, ale również płynów, a nawet śliny. Dolegliwości manifestują się w różnych w różnych narządach, najczęściej w gardle, jamie ustnej czy przełyku, ale również w klatce piersiowej, w mostku.
Odynofagia może pojawiać się w przebiegu takich chorób jak:
- stany zapalne jamy ustnej (afty, nadżerki, ropowica dna),
- zapalenie gardła, zapalenie przełyku, angina ropna,
- choroba motoryki przełyku związana z upośledzeniem rozkurczu dolnego zwieracza przełyku,
- grzybica przełyku, uchyłki przełyku, achalazja przełyku,
- rozlany skurcz przełyku,
- polekowe uszkodzenie przełyku,
- odwodnienie, przesuszenie śluzówek jamy ustnej i gardła,
- zapalenie migdałków, ropień okołomigdałkowy,
- choroba refluksowa przełyku, nieswoiste zapalenia jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna),
- ropień języka, ropień okołomigdałkowy, ropowica dna jamy ustnej, ropień nagłośni,
- stany zapalne i owrzodzenia przełyku,
- choroby krtani i tchawicy,
- choroby ślinianek, np. nowotwory ślinianek, zapalenia ślinianek,
- choroby żołądka, np. nowotwór wpustu żołądka.
- rak gardła środkowego, rak przełyku, rak gardła dolnego, rak krtani,
- choroby OUN (guzy mózgu, udar, choroby rdzenia, stwardnienie rozsiane, niedokrwienie)
- ciało obce w gardle lub przełyku.
Jak widać odynofagia może więc wywołana zarówno stosunkowo błahymi infekcjami, jak i chorobami, które zagrażają życiu.
Zobacz także:
3. Diagnostyka i leczenie odynofagii
Należy pamiętać, że ból podczas przełykania nie jest chorobą, a jej objawem. To dlatego tak ważne jest ustalenie przyczyny odynofagii. Zwykle objawy mijają pod wpływem leczenia przyczynowego.
Na ból gardła pomagają ogólnodostępne środki przeciwbólowe, także w formie płukanek czy tabletek do ssania. Zwykle dyskomfort mija szybko. Zdarza się jednak, że odynofagia trwa długo.
Szczególnie niepokojące jest, jeśli towarzyszą jej różne niepokojące objawy, takie jak wymioty, spadek masy ciała lub gdy zaburzenie pojawia się na tle choroby (np. choroba Leśniowskiego-Crohna czy choroba refluksowa przełyku).
Wówczas konieczne jest pogłębiona diagnostyka. Nie mniej niż przewlekły ból przy przełykaniu budzą dolegliwości, które pojawiają się nagle. Może to świadczyć o utknięciu ciała obcego w przełyku lub drogach oddechowych. Sytuacja wymaga pilnej konsultacji lekarskiej w celu usunięcia przyczyny niedrożności.
Aby ustalić przyczynę odynofagii, niezbędne jest wywiad lekarski, a także badanie podmiotowe, badanie laryngologiczne, jak również badania diagnostyczne, takie jak badania radiologiczne (np. RTG przełyku), badanie endoskopowe, pH-metria przełyku, tomografia komputerowa.
W każdym przypadku leczenie odynofagii jest przyczynowe. Kluczowa jest likwidacja choroby lub usunięcie ciała obcego z gardła lub przełyku. Gdy problemy z przełykaniem utrzymują się, konieczna jest pomoc terapeuty karmienia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.