Onchocerkoza - charakterystyka, objawy, leczenie

Onchocerkoza (nazywana również ślepotą rzeczną) jest dolegliwością wywoływaną przez zarażenie robakiem pasożytniczym Onchocerca volvulus. Ta przewlekła choroba pasożytnicza występuje przede wszystkim w Ameryce Południowej, Afryce, a także na Półwyspie Arabskim. Onchocerca volvulus może wywoływać u zakażonego podskórne guzy, świąd skóry, zapalenie spojówek, a nawet problemy z widzeniem. Jakie są przyczyny powstawania dolegliwości? W jaki sposób się ją leczy?

1. Co to jest onchocerkoza?

Onchocerkoza to zakaźna choroba wywoływana przez pasożyta Onchocerca volvulus. Do rozprzestrzenienia się filariozy dochodzi w wyniku ukąszenia czarnych meszek należących do gatunku Simulium. Zazwyczaj do zarażenia doprowadza kilka ukąszeń. Onchocerkozą możemy zakazić się w Boliwii, Jemenie, Ekwadorze, Brazylii, Meksyku oraz Kolumbii. Ta groźna pasożytnicza choroba może przyczynić się do częściowej lub całkowitej utraty wzroku. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje liczbę zakażonych osób na 17–25 milionów. Onchocerkoza klasyfikowana jest jako „zaniedbana choroba tropikalna” (neglected tropical diseases).

2. Przyczyny powstawania onchocerkozy

Onchocerkoza przenoszona jest przez meszki bytujące na obszarach przyrzecznych (płynących wodach słodkich). W trakcie ukąszenia meszki infekują organizm ludzki pasożytami z gatunku Onchocerca volvulus. Nicienie, które wnikają w skórę człowieka po kilkunastu miesiącach przekształcają się w dorosłe osobniki. Pierwsze objawy pojawiają się w 3-4 miesiące od zarażenia (na ciele zainfekowanej osoby można dostrzec grudki oraz guzki). Samice nicienia mogą bytować w guzach podskórnych nawet 15 lat. W tym czasie są zdolne produkować tzw. mikrofilarie, odpowiadające za gromadzenie się komórek zapalnych.

Zobacz film: "Naturalne sposoby na pasożyty"

3. Objawy

Pierwsze objawy świadczące o zakażeniu pasożytem Onchocerca volvulus zazwyczaj dotyczą skóry. Chory odczuwa świąd w obrębie ud, pośladków, a także w dolnych partiach tułowia. Kolejnym niepokojącym sygnałem mogą być podskórne guzki oraz grudki, a także zmiany rumieniowo-obrzękowe. U wielu zakażonych pojawia się też sowda – liszajowaciejące zanikowe zapalenie skóry, które można dostrzec w okolicach kończyn oraz tułowia. Sowda objawia się utratą owłosienia i gruczołów potowych, a także powiększeniem węzłów chłonnych. Wiele osób uskarża się na zwisanie skóry luźnymi fałdami w okolicach pachwinowych. Taki stan spowodowany jest zwłóknieniem i powiększeniem pachwinowych węzłów chłonnych. Powiększone węzły chłonne są reakcją organizmu na stan zapalny.

Skóra osób z onchocerkozą traci jędrność i szybko się starzeje. Wszystko za sprawą larw, które działają destrukcyjnie na kolagen i elastynę. Nieprawidłowo funkcjonujący układ limfatyczny objawia się owrzodzeniami oraz obrzękami.

Mikrofilarie wnikające z czasem do rogówki, spojówki oraz przedniej komory oka mogą być przyczyną: zapalenia spojówek i tęczówki, zapalenia i zaniku nerwu wzrokowego, zmętnienia rogówki lub jej twardnienia, jaskry pozapalnej. Obumarłe nicienie mogą doprowadzić do częściowej lub całkowitej utraty wzroku.

4. Rozpoznanie onchocerkozy

Prawidłowe rozpoznanie choroby zazwyczaj poprzedzone jest przeprowadzeniem wywiadu lekarskiego (jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które przebywały w krajach endemicznego występowania choroby). Zalecane jest wykonanie badania histopatologicznego. Skuteczną metodą diagnozowania onchocerkozy jest również umieszczenie biopsji skóry w roztworze fizjologicznym. Pojawienie się larw potwierdza, że pacjent jest zakażony. Samo badanie nazywamy badaniem parazytologicznym wycinka skóry. Często pomocna jest również diagnostyka serologiczna. Występowanie mikrofilarii w oczach diagnozuje się na podstawie badań przy użyciu lampy szczelinowej.

5. Leczenie

Leczenie onchocerkozy w większości przypadków polega na podawaniu środków farmakologicznych. Pacjentom zmagającym się ze ślepotą rzeczną podaje się zazwyczaj iwermektynę. Chorym podaje się dawkę leku 150 mikrog/kg m.c., co 6-12 miesięcy. Pacjenci zmuszeni są przyjmować lek do końca życia, ponieważ nie zabija on dorosłych osobników, a jedynie powoduje spadek mikrofilaremii.

Terapia iwermektyną zapobiega zmianom skórnym oraz chorobom oczu. W wielu przypadkach leczenie polega na chirurgicznym usuwaniu guzków podskórnych. Leczenie ma na celu zahamowanie progresji choroby. Należy podkreślić, że powstałe w przeszłości zmiany oczne oraz skórne nie są odwracalne. Nie można ich wyleczyć. Osoby, które chcą uniknąć zakażenia pasożytami powinny trzymać się z dala od obszarów przyrzecznych, na których bytują meszki z gatunku Simulium.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.