Operacje bariatryczne – rodzaje i wskazania

Operacje bariatryczne to zabiegi chirurgiczne, które pozwalają na redukcję masy ciała i kontrolowanie chorób towarzyszących otyłości. Trzeba pamiętać, że nadmierna waga wiąże się z wysokim ryzykiem rozwoju chorób układu krążenia oraz nowotworów, w tym piersi u kobiet po menopauzie, endometrium, raka okrężnicy, wątroby, trzustki i jajnika. Jakie są możliwe opcje?

Operacje bariatryczne należą do metod chirurgicznego leczenia otyłości. Wdraża się je, gdy problemem jest nie tylko nadmiar tkanki tłuszczowej, ale i rozepchany żołądek, a zmiana stylu żywienia oraz aktywność fizyczna nie przynoszą rezultatów. Tym samym pierwszym i najważniejszym wskazaniem do chirurgicznego leczenia otyłości jest nieskuteczność innych metod walki z nadwagą.

Do operacji bariatrycznych klasyfikuje się na podstawie przeprowadzonej diagnozy. Podstawowym kryterium jest wiek pacjenta i BMI. Według obowiązujących zaleceń chirurgia bariatryczna jest wskazana pacjentom w wieku 18–60 lat spełniającym następujące kryteria:

1. BMI ≥ 40 kg/m,
2. BMI 35–40 kg/m 2 z chorobami współistniejącymi, takimi jak: zaburzenia metaboliczne
3. (cukrzyca typu 2), choroby układu sercowo-oddechowego, ciężkie (zaawansowane) choroby stawów, problemy psychologiczne związane z otyłością, dyslipidemią, obturacyjnym bezdechem podczas snu. Co istotne, powyższe schorzenia muszą być zależne od otyłości. Oznacza to, że po chirurgicznie wywołanej utracie masy ciała oczekiwana jest poprawa zaburzenia i stanu zdrowia pacjenta,
4. BMI 30–35 kg/m2 wskazania do leczenia chirurgicznego określa się indywidualnie w zależności od rodzaju chorób współistniejących.

Jeśli chodzi o wiek, za bezpieczną górną granicę wieku chorych kwalifikowanych do zabiegu bariatrycznego uznaje się 65 lat. Przy podejmowaniu decyzji o operacji bariatrycznej, trzeba mieć na uwadze, że są to rozwiązania wskazane dla pacjentów z otyłością skrajną, u których leczenie tego rodzaju może zadecydować o zdrowiu i życiu.

Po drugie ważne jest nastawienia pacjenta. Ograniczenie pojemności żołądka wprawdzie skutkuje mniejszą ilością spożywanych posiłków, ale wymaga silnej woli i przestrzegania zaleceń żywieniowych, wiąże się także z koniecznością redukcji masy ciała, podjęciem aktywności fizycznej i zmiany stylu życia.

Operacje bariatryczne dzieli się na trzy główne grupy: restrykcyjne (ograniczające objętość przyjmowanych pokarmów), wyłączające (wyłączenie żółciowo--trzustkowe) oraz łączące oba te elementy. Dostępem z wyboru w operacjach bariatrycznych jest dostęp laparoskopowy, który wiąże się z mniejszą liczbą powikłań okołozabiegowych oraz krótszym czasem rekonwalescencji.

Do najczęściej wykorzystywanych metod leczenia otyłości należy:

• laparoskopowe zmniejszenie żołądka (rękawowa resekcja żołądka, gastric sleeve),
• bypass żołądka,
• mini bypass żołądka,
• opaska żołądkowa,
• balon żołądkowy.

Laparoskopowe zmniejszenie żołądka

Laparoskopowe zmniejszenie żołądka polega na wycięciu fragmentu (nawet 80 % objętości żołądka) żołądka w celu zmniejszenia jego pojemności oraz powierzchni, z której wydzielana jest grelina, hormon odpowiedzialny za pobudzanie łaknienia.

Bypass żołądkowy

Bypass żołądkowy to operacja bariatryczna, która polega na laparoskopowym wyłączeniu części żołądka poprzez połączenie jego górnej części z dalszą częścią jelita cienkiego. To pozwala na zmniejszenie objętości żołądka i powierzchni jelit, odpowiedzialnych za wchłanianie substancji pokarmowych.

Mini bypass żołądkowy

Mini bypass żołądkowy to uproszczona metoda wyłączenia żołądka poprzez wykonanie zespolenia żołądek-jelito i wydłużenia torebki żołądkowej przy zmniejszeniu jej ogólnej pojemności i powierzchni.

Opaska żołądkowa i balon żołądkowy

Opaska żołądkowa to odwracalna metoda zmniejszania pojemności żołądka. Jej istotą jest umieszczenie na żołądku silikonowej opaski przedzielającej go na dwie części. Dzięki temu, z uwagi na zmniejszoną objętość, znacznie wcześniej pojawia się uczucie sytości, co oznacza mniejsze ilości spożywanych pokarmów i utratę wagi.

Inną metodą jest umieszczenie w żołądku specjalnego balonu wypełnionego solą fizjologiczną. Celem wywołanie uczucia sytości poprzez wypełnienie balonem znacznej części żołądka.

Nie ma jednej metody operacji bariatrycznej uniwersalnej i idealnej dla każdego pacjenta z otyłością. Każda osoba ma bowiem inne nawyki żywieniowe, różny wywiad medyczny, przebyte operacje i różny styl życia. O zasadności i wyborze operacji bariatrycznej decyduje lekarz.