Osteodensytometria - co to za badanie i jak przebiega?
Osteodensytometria to badanie gęstości kości, które wykorzystuje zjawisko osłabienia promieniowania w trakcie jego przenikania przez struktury kostne, niezależnie od jego źródła. Energia przechodząca przez kość ulega osłabieniu o wartość pochłoniętą, padając na umieszczony poza ciałem detektor promieniowania wyzwala impulsy w postaci prądu elektrycznego. Pozostałe sygnały są przesłane do komputera i przeliczane na różne jednostki gęstości kości w stosunku do znanego wzorca. Do pomiaru gęstości kości wykorzystuje się promieniowanie jonizujące.
1. Pomiar kości a promieniowanie jonizujące
Istnieją różne odmiany metod pomiaru przy użyciu promieniowania jonizującego. W niektórych placówkach medycznych w Polsce wykonuje się badanie metodą DEXA - wiązką promieniowania o dwóch różnych energiach. Metoda ta pozwala zbadać pomiar gęstości kości bez błędu spowodowanego obecnością innych tkanek otaczających badaną kość. Badanie kości umożliwia pomiar warstwowy, co pozwala na dodatkową ocenę wielkości kości i uzyskanie obrazu przestrzennego tych narządów. Dawka promieniowania jonizującego jest niska i o wiele mniejsza niż na zdjęciu rentgenowskim.
Najczęściej stosowane pomiary masy kości to BMD - jest to gęstość składników mineralnych kości wyrażona w g/cm2 i BMC - jest to zawartość składników mineralnych kości wyrażona w g/cm3.
Gęstość kości w BMD i BMC może być różna nawet u ludzi zdrowych, w zależności od wieku, płci i rasy. Istnieją również metody z użyciem fali ultradźwiękowej, która daje nieco inną informację diagnostyczną o tkance kostnej.
2. Jaka jest rola badania kości i kiedy jest konieczne?
Badanie umożliwia wykrycie osteoporozy we wczesnym etapie jej rozwoju (kiedy rozpoznanie osteoporozy nie jest wykrywalne za pomocą innych badań). Osteodensytometria jest również wykorzystywana jako badanie przesiewowe dla rozpoznania osteoporozy. Badana jest zazwyczaj kość piętowa. Metody z użyciem promieniowania jonizującego stosuje się zwykle do pogłębiania diagnostyki osteoporozy. Metoda ta pozwala na określenie gęstości całego kośćca podczas pojedynczych badań.
Badanie kości jest zalecane:
- po menopauzie oraz po usuniętych jajnikach;
- po andropauzie (niewydolność jąder z niskim stężeniem testosteronu);
- przy objawach osteoporozy;
- w przypadku złamań patologicznych kości;
- w przypadku chorób metabolicznych kości;
- w przypadku długotrwałego przyjmowania leków steroidowych;
- w przypadku długotrwałego przyjmowania hormonów tarczycy;
- w celu monitorowania leczenia osteoporozy.
3. Jak przebiega osteodensytometria?
Podczas badania z użyciem promieni jonizujących, w przypadków małych dzieci oraz osób chorych psychicznie, może istnieć konieczność wykonywania znieczulenia ogólnego. Pacjent układany jest na stole w pozycji leżącej. Należy zdjąć wszelkie metalowe przedmioty. Aparaty wyposażone są w lampy zapalające się podczas wysyłania promieniowania jonizującego po to, aby w chwili palenia lampy pacjent nie oddychał. Zaś metody z użyciem fali ultradźwiękowej przystosowane są do badania kości piętowej. Pacjent do badania zdejmuje but z jednej nogi i wszystkie rzeczy znajdujące się na niej do wysokości kolan, po czym stopę wkłada się do specjalnej komory z płynem. Po zakończeniu badania płyn jest wypompowywany z komory, pacjentowi poleca się osuszyć nogę.
Osteodensytometria trwa kilka minut. Nie powoduje powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie u pacjentów w każdym wieku. Badania gęstości kości nie można wykonywać u kobiet w ciąży, jeśli jest wykonywane metodą promieniowania jonizującego.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.