Padaczka alkoholowa - przyczyny, objawy, pierwsza pomoc, leczenie, skutki

Padaczka alkoholowa (drgawkowe napady abstynencyjne) to choroba, charakteryzująca się występowaniem napadów drgawkowych na skutek spadku stężenia alkoholu we krwi lub po jakimś czasie od zrezygnowania z picia.

Zazwyczaj przed atakiem padaczki alkoholowej nie obserwuje się żadnych symptomów zwiastujących napad, a badania EEG nie potwierdzają zmian neurologicznych, charakterystycznych dla zwykłych zaburzeń epileptycznych.

Zazwyczaj są to uogólnione duże napady drgawkowe. W większości przypadków nie poprzedza ich aura obecna często w odniesieniu do innych ataków epilepsji.

Padaczka alkoholowa bywa nazywana powikłaniem zespołu abstynencyjnego. Jest charakterystyczna dla osób uzależnionych od alkoholu, może wystąpić w każdym wieku.

Kiedy występuje padaczka alkoholowa? Padaczka po alkoholu rozpoznawana jest u 5-25% osób z zaawansowaną chorobą alkoholową. Zazwyczaj jej napad pojawia się na skutek nagłego spadku ilości alkoholu we krwi lub dopiero po upływie jakiegoś czasu od zrezygnowania z picia.

Regularne spożywanie alkoholu znacznie zwiększa próg drgawkowy w organizmie, natomiast odstawienie napojów wyskokowych powoduje nagłe jego obniżenie. W efekcie pojawia się abstynencyjny napad drgawkowy, potocznie określany mianem padaczki alkoholowej.

Przebieg ataku jest podobny do przebiegu epilepsji, wynikającej z zaburzeń biochemii mózgu, choć w tym przypadku nie rozpoznaje się żadnych zmian neurologicznych.

Pozostałe przyczyny padaczki alkoholowej to:

• zaburzenia w gospodarce elektrolitami (spadek jonów wapnia i magnezu),
• zaburzenia w zakresie neuroprzekaźnictwa,
• spadek hamującego kwasu gamma-aminomasłowego (GABA),
• nadmierne nawodnienie mózgu,
• atroficzne zmiany neurologiczne w mózgu spowodowane alkoholem,
• brak odpowiedniej ilości snu.

Alkohol ma ogromny wpływ na funkcjonowanie organizmu, sprawia, że jesteśmy rozluźnieni, a nasz mózg działa wolniej. Nawet po jednorazowym wypiciu dużej ilości możemy odczuwać skutki odstawienia alkoholu, mówi się wówczas o łagodnym zespole abstynencyjnym.

Osoby, które spożywają napoje wyskokowe przez kilka dni lub większy okres, skarżą się na bardzo złe samopoczucie po nagłym odstawieniu (tzw. delirka po alkoholu). Pojawia się drżenie i ból mięśni, nadmierna potliwość, nudności, uczucie niepokoju i problemy ze snem.

Charakterystyczne jest również uczucie ogólnego rozbicia oraz duża nadwrażliwość na dźwięki i światło. Im dłuższy był okres picia, tym bardziej dotkliwe stają się objawy odstawienne. W ciężkich przypadkach mogą pojawić się zaburzenia świadomości, halucynacje i urojenia oraz drgawki po alkoholu (padaczka alkoholowa).

Objawy padaczki alkoholowej ustępują samoistnie w ciągu tygodnia pod warunkiem, że osoba uzależniona od alkoholu zaprzestanie całkowicie picia lub drastycznie zmniejszy ilość wypijanych trunków.

Szacuje się, że padaczka alkoholowa występuje u co czwartego alkoholika z zaawansowaną chorobą alkoholową, a także może przyczyniać się do rozwoju późnej epilepsji.

Późna padaczka powstaje również wskutek uszkodzeń mózgu wywołanych alkoholem oraz urazów czaszki, spowodowanych pod wpływem upojenia alkoholowego.

Drgawkowe napady abstynencyjne nie mają charakteru dziedzicznego. Wystąpienie ataku po zakończeniu ciągu alkoholowego usposabia jednak do wystąpienia kolejnych napadów w przyszłości. Objawy padaczki alkoholowej to:

• drżenie kończyn górnych i dolnych (drgawki alkoholowe),
• napięcie mięśni twarzy,
• utrata przytomności,
• biegunka,
• nudności i wymioty,
• zimne poty,
• rozszerzenie źrenic,
• przyspieszenie akcji serca,
• arytmia,
• skoki ciśnienia krwi,
• suchość błon śluzowych jamy ustnej,
• irytacja,
• drażliwość,
• nadpobudliwość,
• lęki alkoholowe,
• niepokój,
• depresja,
• zaburzenia snu,
• koszmary senne,
• bezsenność.

Jak pomóc w przypadku padaczki alkoholowej? Postępowanie powinno być identyczne jak w przebiegu epilepsji. Najważniejsze jest zachowanie spokoju, wezwanie pogotowia ratunkowego i postaranie się, by ochronić chorego przed ewentualnymi obrażeniami ciała.

Jeśli to możliwe, powinno zwrócić się uwagę na czas trwania ataku i przekazać tę informację lekarzom. Należy powstrzymać pacjenta przed gwałtownym upadkiem na plecy, a gdy już znajduje się na ziemi, zabronione jest unieruchamianie głowy i kończyn.

Warto położyć pod głowę coś płaskiego, co zniweluje ryzyko urazu, na przykład szalik, a także rozluźnić ubranie, na przykład rozpiąć kilka guzików i zdjąć pasek od spodni.

W przypadku wystąpienia wymiotów należy ułożyć chorego na boku, nie wolno wkładać niczego pomiędzy jego zęby, podawać wody ani jakichkolwiek leków.

Napad padaczki trwa zazwyczaj 2-3 minuty, po ustaniu objawów chory powinien znajdować się w pozycji bocznej ustalonej aż do przyjazdu karetki. Zwykle pacjent jest nieprzytomny, należy kontrolować jego czynności życiowe.

Pogotowie ratunkowe najczęściej nie przewozi chorych do szpitala, gdyż nie hospitalizuje się pacjentów z padaczką alkoholową. Chory przede wszystkim wymaga wsparcia w walce z nałogiem.

Leczenie padaczki alkoholowej polega na odtruciu ustroju z toksyn i metabolitów alkoholowych oraz przywróceniu równowagi elektrolitowej. Czasami podejmuje się decyzję o podaniu leków na padaczkę alkoholową o działaniu przeciwdrgawkowym i przeciwpadaczkowym, ale nie mają one wysokiej skuteczności i wiążą się z ryzykiem rozwoju kolejnego uzależnienia - lekomanii.

Atak padaczki po alkoholu może być bardzo niebezpieczny, spowodować obrażenia ciała, ale również nieodwracalne skutki. U pacjentów rozpoznaje się krwiaki wewnątrzczaszkowe, pęknięcia czaszki i uszkodzenia mózgu.

Padaczka alkoholowa a śmierć - nawroty padaczki alkoholowej, a nawet pierwszy jej atak może doprowadzić do zgonu z powodu niedotlenienia mózgu, niewydolności serca lub urazu głowy. Według statystyk rok rocznie 1-2% osób umiera z powodu epilepsji.

Źródła

1. Cierpiałkowska L., Psychologia uzależnień – alkoholizm, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60807-58-3.
2. Cierpiałkowska L., Alkoholizm: przyczyny, leczenie, profilaktyka, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2000, ISBN 83-232-1022-5.