Zapobiega chorobie Alzheimera. "Naprawdę chroni mózg przed starzeniem"

Według Światowej Organizacji Zdrowia wiek jest najważniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju demencji. Mimo to, jak zauważa dr Nilüfer Ertekin-Taner, neurolog z Mayo Clinic Hospital w Jacksonville, nie wszystko jest przesądzone.

- Są rzeczy, które możemy zrobić, by już dziś wzmocnić zdrowie mózgu i w ten sposób wpłynąć na jego kondycję w przyszłości – podkreśla ekspertka, która od lat bada mechanizmy choroby Alzheimera.

Z kolei dr Scott Kaiser, geriatria i dyrektor ds. zdrowia poznawczego w Pacific Neuroscience Institute, przypomina, że lista tzw. modyfikowalnych czynników ryzyka rośnie z roku na rok.

Według najnowszego raportu czasopisma "The Lancet", ich łączna eliminacja może zmniejszyć ryzyko demencji nawet o 45 proc. W tym roku dodano do niej dwa nowe elementy: wysoki poziom "złego" cholesterolu LDL oraz utratę wzroku.

- Każdego roku pojawiają się kolejne czynniki, które możemy kontrolować. Ostatecznie to styl życia okazuje się jednym z najskuteczniejszych narzędzi w profilaktyce demencji – mówi dr Kaiser.

Zobacz także: Badali ludzi przez 9 lat. Naukowcy mówią, co chroni przed demencją

Zdaniem ekspertów wszystko, co dobre dla serca, jest dobre także dla mózgu.

- Mózg potrzebuje zdrowego układu naczyniowego, aby prawidłowo funkcjonować, otrzymywać składniki odżywcze i usuwać toksyny” – tłumaczy dr Ertekin-Taner.

Choroby układu krążenia – takie jak nadciśnienie, cukrzyca czy wysoki poziom cholesterolu – zwiększają ryzyko zaburzeń poznawczych. Dlatego lekarze rekomendują regularne badania i stosowanie diety śródziemnomorskiej lub tzw. diety MIND, opartej na warzywach liściastych, owocach jagodowych, orzechach, rybach i oliwie z oliwek.

Badanie opublikowane w "Preventive Medicine" roku wykazało, że osoby nieaktywne niemal dwukrotnie częściej zgłaszały pogorszenie funkcji poznawczych w porównaniu z tymi, które regularnie się ruszały. Według CDC, minimum to 150 minut ruchu tygodniowo, czyli 30 minut spaceru dziennie przez pięć dni w tygodniu.

- Aktywność fizyczna to najbliższy cudowi lek, jaki mamy, jeśli chodzi o zdrowie mózgu i starzenie się – podkreśla dr Kaiser.

Aktywność fizyczna wspiera pamięć, koncentrację i procesy decyzyjne, zwiększając objętość hipokampa – części mózgu odpowiedzialnej za uczenie się. Dodatkowo pomaga w utrzymaniu kontaktów społecznych, które również są kluczowe dla zdrowia poznawczego.

Interakcje społeczne to jeden z najlepszych treningów dla mózgu. Badanie opublikowane w "The Lancet Healthy Longevity" wykazało, że osoby, które regularnie spotykają się z rodziną lub przyjaciółmi, wolniej tracą pamięć i rzadziej doświadczają pogorszenia funkcji poznawczych.

- Kontakty społeczne aktywują nas poznawczo, pobudzają język i pamięć, a także obniżają poziom stresu – wyjaśnia dr Ertekin-Taner.

Równie ważne jest codzienne stymulowanie umysłu poprzez naukę nowych rzeczy – rozwiązywanie krzyżówek, czytanie, grę na instrumencie czy pisanie.

Lekarze zalecają, by regularnie sprawdzać poziom witamin i minerałów, zwłaszcza B12, D, C i E, a także kwasów omega-3. Ich niedobory mogą zaburzać przekazywanie impulsów nerwowych i zwiększać stan zapalny w mózgu.

Ważna jest też profilaktyka słuchu i wzroku. Badania pokazują, że utrata słuchu może pięciokrotnie zwiększyć ryzyko choroby Alzheimera.

- Zadbajmy o regularne kontrole i o stymulację wszystkich zmysłów – dotyku, zapachu, słuchu czy wzroku. To nie tylko aktywuje mózg, ale też wspiera proces uczenia się – podkreśla dr Ertekin-Taner.

Odpowiednia ilość snu to jeden z fundamentów zdrowia mózgu. Światło niebieskie emitowane przez ekrany smartfonów i komputerów może obniżać jakość snu i skracać jego długość.

Badanie z "Frontiers in Physiology" wykazało, że ograniczenie ekspozycji na ekrany na 3–4 godziny przed snem poprawia regenerację i funkcje poznawcze.

- Sen to moment, w którym mózg się oczyszcza i regeneruje. Warto zadbać o jego jakość, tak jak dbamy o dietę czy ruch – przypomina dr Kaiser.

Według lekarzy najskuteczniejszym sposobem na zachowanie zdrowia mózgu jest połączenie kilku elementów: regularnej aktywności fizycznej, zdrowego odżywiania, kontaktów społecznych i dobrej jakości snu.

- Mamy coraz więcej dowodów na to, że zdrowy styl życia naprawdę chroni mózg przed starzeniem. To nie kwestia jednego działania, ale całego systemu codziennych decyzji – podsumowuje dr Ertekin-Taner.

Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. Mayo Clinic
2. WHO
3. Pacific Neuroscience Institute
4. The Lancet
5. Preventive Medicine
6. Frontiers in Physiology