Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. dent. Konrad Rutkowski

Płytka nazębna - przyczyny, objawy, zagrożenia, jak usunąć, profilaktyka

 Paula Jakubasik
19.09.2023 13:41
Płytka nazębna to osad gromadzący się na powierzchni zębów.
Płytka nazębna to osad gromadzący się na powierzchni zębów. (Adobe Stock)

Płytka nazębna składa się z bakterii i resztek pokarmowych, osadza się na powierzchni zębów i w przestrzeniach pomiędzy nimi. Może prowadzić do rozwoju stanu zapalnego, próchnicy oraz uszkodzenia tkanek podtrzymujących zęby. Usuwanie płytki poprzez regularne szczotkowanie zębów oraz stosowanie nici dentystycznej jest kluczowe dla zachowania zdrowia jamy ustnej. Jak pozbyć się płytki nazębnej? Jak wygląda kamień nazębny?

spis treści

1. Co to jest płytka nazębna?

Płytka nazębna (osad nazębny, płytka bakteryjna) powstaje na skutek osadzania się resztek produktów spożywczych, które stają się pożywką dla bakterii i grzybów. Jest szczególnie widoczna na powierzchni zęba, jeśli znajdują się w niej barwniki z wina, kawy czy herbaty.

Warstwa ta jest mniej niebezpieczna niż kamień nazębny, lecz także nie powinna być lekceważona, ponieważ prowadzi do uszkodzenia szkliwa i rozwoju próchnicy.

Zobacz film: "Podstawowe badania, jakie powinna wykonać każda kobieta"

Usuwanie osadu nazębnego nie jest skomplikowane, zazwyczaj wystarczy regularne i dokładne szczotkowanie zębów, a także stosowanie nici dentystycznych.

2. Kamień nazębny a płytka nazębna - różnice

Kamień nazębny i płytka nazębna to dwa różne problemy związane z higieną jamy ustnej. Płytka nazębna to warstwa bakterii, resztek pokarmowych i innych substancji, które odkładają się na powierzchni zębów i dziąseł.

Kamień nazębny to twarda i zmineralizowana forma płytki nazębnej, której nie można usunąć poprzez szczotkowanie zębów. Jedynym sposobem na pozbycie się kamienia jest użycie narzędzi dentystycznych.

3. Jak powstaje płytka nazębna?

Płytka nazębna powstaje w naturalny sposób na powierzchni zębów i dziąseł w wyniku interakcji bakterii i resztek pokarmowych.

W jamie ustnej znajduje się wiele różnych bakterii, niektóre z nich są niegroźne, ale inne mogą przyczyniać się do rozwoju chorób jamy ustnej. Po spożyciu posiłku na powierzchni zębów pozostają resztki pokarmowe, w tym cukry i skrobie. Bakterie łączą się z nimi, tworząc warstwę oblepiającą powierzchnię zębów i dziąseł, czyli płytkę nazębną.

Bakterie w osadzie nazębnym namnażają się szybko, przyczyniając się do powstania groźnych dla zdrowia substancji, np. kwasów, które prowadzą do rozwoju próchnicy.

Jeśli płytka nazębna nie jest regularnie usuwana poprzez odpowiednią higienę jamy ustnej (szczotkowanie zębów, stosowanie nici dentystycznych, płukanie jamy ustnej), bakterie mogą tworzyć coraz bardziej stabilne kolonie. W efekcie płytka staje się gęstsza i może przekształcać się w kamień nazębny. Jednocześnie bakterie atakują szkliwo zębów, prowadząc do powstawania ubytków i próchnicy.

4. Dlaczego płytka nazębna jest szkodliwa dla zdrowia jamy ustnej?

Płytka nazębna jest szkodliwa dla zdrowia jamy ustnej z kilku powodów, przede wszystkim grozi powstawaniem ubytków, sprzyja rozwojowi próchnicy i stanu zapalnego dziąseł. Stanowi przyczynę nieświeżego oddechu, a także zaczerwienienia, opuchnięcia, a nawet krwawienia dziąseł.

W zaawansowanych przypadkach osad nazębny uszkadza tkanki podtrzymujące zęby, co może spowodować utratę stabilności uzębienia. Jeśli płytka nazębna nie jest regularnie usuwana, może zmineralizować się i przekształcić w twardy kamień nazębny, którego nie jesteśmy w stanie usunąć podczas mycia zębów.

Dodatkowo płytka i kamień negatywnie wpływają na wygląd zębów, powodując nieestetyczne przebarwienia. Mogą też być przyczyną bólu dziąseł i infekcji jamy ustnej, które mogą rozprzestrzeniać się na układ oddechowy.

5. Jakie są skutki obecności nadmiarowej płytki nazębnej?

Nadmiar płytki nazębnej może prowadzić do problemów zdrowotnych w jamie ustnej, takich jak:

6. Jak można zidentyfikować obecność płytki nazębnej?

Charakterystyczne objawy płytki nazębnej to widoczny nalot na zębach, zwłaszcza wzdłuż linii dziąseł i w przestrzeniach międzyzębowych, szorstkie powierzchnie zębów, żółtawe lub brązowawe przebarwienia oraz nieświeży oddech. Może pojawić się również nadwrażliwość na ciepło lub zimno, a także opuchlizna i zaczerwienienie dziąseł.

7. Jakie są czynniki ryzyka powstawania płytki nazębnej?

Powstawanie płytki nazębnej może być związane z następującymi czynnikami:

8. Jakie choroby jamy ustnej mogą być związane z płytką nazębną?

Płytka nazębna jest często związana z różnymi chorobami jamy ustnej. Nadmiar osadu jest głównym czynnikiem powodującym zapalenie dziąseł, które objawia się zaczerwienieniem, opuchlizną i krwawieniem podczas mycia.

Nieleczony stan zapalny dziąseł może prowadzić do rozwoju zapalenia przyzębia, czyli uszkodzenia tkanek podtrzymujących zęby. Może dojść również do powstania paradontozy, zakażeń miazgi i innych infekcji jamy ustnej.

9. Jak można zapobiegać tworzeniu się płytki nazębnej?

Zapobieganie tworzeniu się płytki nazębnej jest kluczowe dla utrzymania zdrowia jamy ustnej. Mycie zębów co najmniej 2 razy dziennie jest fundamentalne w zapobieganiu tworzeniu się płytki nazębnej.

Stosowanie nici dentystycznych pomaga w usuwaniu resztek pokarmowych i bakterii z przestrzeni międzyzębowych, gdzie szczoteczka nie dosięga. Płukanie jamy ustnej płynami antyseptycznymi przeciwdziała rozwojowi bakterii i gromadzeniu się osadu.

Unikanie nadmiernego spożywania cukrów i węglowodanów, zwłaszcza między posiłkami pomaga ograniczyć dostępność pożywienia dla bakterii w jamie ustnej.

Regularne wizyty u dentysty są kluczowe dla oceny stanu jamy ustnej, a procedury skalingu i piaskowania pomagają w usunięciu nagromadzonej płytki i kamienia nazębnego.

Ważne jest również wymienianie szczoteczki do zębów co około trzy miesiące lub wtedy, gdy włosie jest zniszczone. W kontekście zdrowia jamy ustnej duże znaczenie ma także rzucenie palenia.

10. Czy regularne szczotkowanie zębów zapobiega powstawaniu płytki nazębnej?

Regularne szczotkowanie zębów jest kluczowym elementem w zapobieganiu powstawaniu płytki nazębnej, ponieważ usuwa resztki jedzenia, które mogłyby stanowić pożywkę dla bakterii w jamie ustnej.

Narusza również powierzchowną warstwę osadu, tym samym przeciwdziałając rozwojowi próchnicy i stanów zapalnych dziąseł. Szczotkowanie stymuluje też pracę gruczołów ślinowych, co może pomagać w neutralizowaniu kwasów i redukcji bakterii.

11. Czy używanie nici dentystycznej jest ważne w walce z płytką nazębną?

Używanie nici dentystycznej jest bardzo ważne w walce z płytką nazębną, ponieważ szczoteczka nie jest w stanie dotrzeć do wszystkich miejsc, w których gromadzi się osad, zwłaszcza do przestrzeni międzyzębowych. Jednocześnie nić dentystyczna zapobiega rozwojowi próchnicy i występowaniu innych problemów, takich jak np. nieświeży oddech.

12. Czy dieta i nawyki żywieniowe mogą wpływać na tworzenie się płytki nazębnej?

Dieta i nawyki żywieniowe mają znaczący wpływ na tworzenie się płytki nazębnej. Gromadzeniu się osadu sprzyja spożywanie słodyczy, picie napojów gazowanych i soków, a także jedzenie miękkich pokarmów, które przylegają do powierzchni zębów.

Negatywny wpływ na zdrowie jamy ustnej ma również podjadanie między posiłkami, brak wystarczającej ilości wody w diecie, a także produktów bogatych w błonnik pokarmowy. W codziennej diecie nie powinno zabraknąć też nabiału, ze względu na to, że stanowi źródło wapnia i fosforu, pierwiastków niezbędnych dla zdrowia zębów.

Żucie gumy bez cukru po posiłku może pomóc w stymulacji wydzielania śliny, która pomaga w usuwaniu bakterii i neutralizacji kwasów. Niektóre herbaty ziołowe, takie jak mięta pieprzowa czy rumianek, wykazują właściwości antybakteryjne i przeciwdziałają rozwojowi drobnoustrojów.

13. Jakie są konsekwencje długotrwałego zaniedbywania usuwania płytki nazębnej?

Długotrwałe zaniedbywanie usuwania płytki nazębnej może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych jamy ustnej, włącznie z zapaleniem dziąseł, uszkodzeniem tkanek podtrzymujących zęby, próchnicą, nieświeżym oddechem oraz zwiększonym ryzykiem zakażeń ogólnoustrojowych.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Prawidłowe dbanie o zdrowie dziąseł
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze